Sầu riêng mất "ngôi vương" xuất khẩu, đâu là nguyên nhân?

Sầu riêng mất "ngôi vương" xuất khẩu.

Xuất khẩu sầu riêng tụt xuống thứ ba

Số liệu hải quan vừa công bố chi tiết cho thấy, hai tháng đầu năm 2025, giá trị xuất khẩu loại quả này chỉ đạt gần 52,7 triệu USD, giảm tới 69% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, kim ngạch từ thị trường lớn nhất là Trung Quốc giảm đến 83%, chỉ còn 27 triệu USD, kéo sầu riêng tụt xuống vị trí thứ ba sau thanh long và chuối.

So với các loại khác, trái cây này đang bị bỏ lại phía sau. Trong khi sầu riêng đạt kim ngạch 52,7 triệu USD, thanh long vươn lên dẫn đầu với 93,8 triệu USD, chuối xếp thứ hai với 71,6 triệu USD.

Khảo sát tại thị trường trong nước, ngày 6/4, giá sầu riêng Ri 6 loại A các vựa thu mua có giá 75.000 đồng/kg nhưng hàng loại C và D giá chỉ từ 35.000 – 40.000 đồng/kg. Năm 2024, diện tích sầu riêng cả nước đạt khoảng 151.000 ha; sản lượng khoảng 1,5 triệu tấn, trong đó, tỉnh Đắk Lắk có 34.000 - 35.000 ha trồng sầu riêng, là địa phương có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển và có diện tích trồng sầu riêng lớn nhất vùng Tây Nguyên cũng như cả nước.

Hiện, diện tích trồng sầu riêng của Việt Nam đạt khoảng 169.000ha (vượt hơn 2 lần định hướng quy hoạch đến năm 2030 - khoảng 65.000-75.000ha), tỉ lệ sầu riêng cho thu hoạch tương đối cao.

Đâu là nguyên nhân?

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam.

Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, nguyên nhân chính khiến trái cây này giảm mạnh là do các quy định kiểm soát chặt chẽ từ Trung Quốc và các thị trường xuất khẩu khác. Trung Quốc siết kiểm tra hàm lượng hợp chất vàng O - chất có nguy cơ gây ung thư - khiến nhiều lô hàng bị ách tắc, buộc doanh nghiệp bán lại nội địa với giá thấp.

Mỹ cũng tăng cường kiểm soát, cấm 7 loại hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật và yêu cầu mã số vùng trồng, mã số đóng gói do Bộ Nông nghiệp Mỹ cấp. Châu Âu nâng tỷ lệ kiểm tra dư lượng thuốc bảo vệ thực vật từ 10% lên 20%, gây thêm áp lực cho xuất khẩu trái cây Việt Nam.

Ở trong nước, nhiều nhà vườn lúng túng trong việc kiểm soát cadimi, còn các kho đóng gói lại gặp khó trong khâu bảo quản sau thu hoạch. Thị trường sầu riêng đang phân hóa mạnh. Các vườn canh tác bài bản, đạt chuẩn an toàn thực phẩm có thể bán với giá cao, trong khi vườn nhỏ lẻ làm theo kinh nghiệm chỉ bán được giá rất thấp. Dù các vựa thu mua đang báo giá khá tốt, nhưng tỷ lệ hàng đạt chuẩn để hưởng mức giá này lại rất ít.

Các doanh nghiệp kỳ vọng rằng khi các lô hàng đông lạnh được xuất khẩu mạnh hơn sang Trung Quốc, thị trường sẽ có nhiều chuyển biến tích cực. Đặc biệt, vào chính vụ từ tháng 6 đến tháng 10, sản lượng xuất khẩu có thể bùng nổ và loại quả này có cơ hội trở lại vị trí dẫn đầu ngành trái cây xuất khẩu.

Vấn đề của ngành sầu riêng không chỉ là câu chuyện về giá

Đài Loan (Trung Quốc) kéo dài thời gian kiểm tra sầu riêng nhập khẩu từ Việt Nam

Sầu riêng đang trải qua thời kỳ khó khăn chưa từng có