Hải quan tập trung nguồn lực lấy ý kiến hoàn thiện Đề án mô hình thông quan tập trung

Cụ thể hóa các nghị quyết của Trung ương và chỉ đạo của Bộ Tài chính

Cục Hải quan cho biết, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ Tài chính tại Thông báo số 710/TB-BTC (ngày 12/9/2025) về việc giao Cục Hải quan xây dựng đề án mô hình thông quan tập trung, đến nay, Cục Hải quan đã hoàn thiện dự thảo đề án.

Theo đó, Cục Hải quan đề nghị các đơn vị báo cáo UBND tỉnh, thành phố về chủ trương triển khai Đề án thông quan tập trung của cơ quan Hải quan và tổng hợp ý kiến của UBND tỉnh, thành phố. Đồng thời, chủ động lấy ý kiến đóng góp của các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp trên địa bàn quản lý về chủ trương triển khai Đề án và tổng hợp ý kiến tham gia, khó khăn, vướng mắc phát sinh (trong đó thể hiện rõ tên, đơn vị tham gia ý kiến). Trong đó, ý kiến đóng góp vào dự thảo cần đánh giá được các điểm thuận lợi, khó khăn, vướng mắc và tác động của Đề án đối với hoạt động thực hiện thủ tục hải quan tại các địa điểm trên địa bản quản lý.

Cán bộ hải quan kiểm tra, thông quan hàng hóa cho doanh nghiệp.

Theo Cục Hải quan, việc xây dựng đề án mô hình thông quan tập trung nhằm mục tiêu tiếp tục triển khai công tác cải cách, cắt giảm thủ tục hành chính, điện tử hóa và tiến tới thủ tục hải quan phi giấy tờ theo đúng tinh thần Nghị quyết số 57/NQ-TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 66/NQ-TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới cũng như các chỉ đạo của Bộ Tài chính.

Theo kinh nghiệm quốc tế, thủ tục thông quan tập trung nhằm phối hợp giữa các cơ quan hải quan liên quan trong việc xử lý tờ khai hải quan và cấp phép phát hành hàng hóa, để các doanh nghiệp có thể tập trung liên lạc với cơ quan hải quan.

Yếu tố cốt lõi của thủ tục thông quan tập trung là việc trao đổi thông tin giữa các cơ quan hải quan và giữa cơ quan hải quan với các chủ sở hữu giấy phép thông quan tập trung, về việc kiểm tra tờ khai hải quan, kiểm soát hải quan và phát hành hàng hóa.

Mục tiêu là cho phép doanh nghiệp làm thủ tục khai báo hải quan tập trung tại một địa điểm (thường là trụ sở doanh nghiệp hoặc nơi có trụ sở đại diện) thay vì tại nơi hàng hóa đến thực tế.

Nhiều hiệu quả thiết thực khi áp dụng mô hình thông quan tập trung

Cục Hải quan cho biết, qua nghiên cứu lý luận, kinh nghiệm quốc tế và kết quả thí điểm tại một số địa phương (như Móng Cái – Quảng Ninh, Hải Phòng), Cục Hải quan khẳng định mô hình thông quan tập trung sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực.

Cụ thể, ngành đã có đánh giá về mô hình thông quan tập trung nếu được thí điểm tại TP. Hải Phòng, Chi cục Hải quan khu vực III (Hải Phòng). Dự kiến, mô hình này sẽ góp phần nâng cao chất lượng phục vụ của cơ quan quản lý nhà nước, góp phần tăng kim ngạch xuất nhập khẩu, tăng thu ngân sách cho TP. Hải Phòng. Đây sẽ là tín hiệu tích cực cho nhà đầu tư, giúp cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thu hút thêm dự án vào các khu kinh tế, khu công nghiệp công nghệ cao, trung tâm logistics để tạo việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội theo đúng định hướng tại Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP. Hải Phòng lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Đây cũng là bước đi cụ thể hiện thực hóa định hướng “chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy phục vụ” và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp “gần dân, gần doanh nghiệp” trên địa bàn Hải Phòng sau hợp nhất.

Đối với ngành Hải quan, việc thí điểm thông quan tập trung đảm bảo bám sát lộ trình phát triển của ngành Hải quan theo Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030 tại Quyết định số 628/QĐ-TTg (ngày 20/5/2022); từng bước khắc phục những tồn tại, hạn chế của mô hình thông quan hiện tại, giải quyết cơ bản những khó khăn trước mắt của ngành trong bối cảnh khối lượng công việc ngày càng tăng, trong khi số lượng biên chế tinh giản; vừa đảm bảo tăng cường quản lý nhà nước về hải quan, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp.

Áp dụng thông quan tập trung, Hải quan khu vực III sẽ nâng cao được hiệu quả quản lý nhà nước về hải quan thông qua cơ chế phân công chuyên sâu theo địa bàn, chuyên nghiệp hóa theo loại hình xuất nhập khẩu, kiểm soát chặt chẽ hơn các khu vực trọng điểm, tăng khả năng phát hiện vi phạm. Qua đó, giúp tối ưu hóa tổ chức bộ máy, nguồn nhân lực và nâng cao hình ảnh, vị thế của cơ quan hải quan, giảm tiếp xúc trực tiếp, giảm thời gian thông quan, giảm khiếu nại, hỗ trợ phòng chống tham nhũng, tiêu cực, giúp tăng sự hài lòng của doanh nghiệp đối với cơ quan hải quan.

Đề án mô hình thông quan tập trung là bước chuyển quan trọng trong tư duy quản lý – từ phân tán sang tập trung, từ thủ công sang điện tử hóa, và từ quản lý sang phục vụ, đảm bảo vừa kiểm soát chặt chẽ, vừa tạo thuận lợi tối đa cho thương mại.

Cục Hải quan nhấn mạnh, việc xây dựng, hoàn thiện đề án mô hình thông quan tập trung là nhiệm vụ quan trọng, trọng tâm của ngành, do đó, yêu cầu các chi cục hải quan khu vực tập trung nguồn lực để tổ chức nghiên cứu, tham gia ý kiến đảm bảo chất lượng gửi về Cục Hải quan (qua Ban Giám sát quản lý về hải quan) trước ngày 5/11/2025.