VASEP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo giải pháp bảo vệ ngành thủy sản xuất khẩu

VASEP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo giải pháp bảo vệ ngành thủy sản xuất khẩu.

Xuất khẩu tăng mạnh nhờ thời cơ chính sách

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản 5 tháng đầu năm 2025 đạt hơn 4,34 tỉ USD, tăng 22% so với cùng kỳ năm 2024. Riêng tháng 5 đạt gần 997 triệu USD, tăng 20%.

Thị trường Mỹ ghi nhận mức tăng ấn tượng nhất, đạt hơn 234 triệu USD trong tháng 5, tăng vọt 61% so với cùng kỳ. Nguyên nhân chủ yếu đến từ "khoảng trống" chính sách khi Mỹ tạm thời áp mức thuế đối ứng 10% đối với hàng hóa từ Việt Nam trong giai đoạn 9/4 đến 9/7 – thấp hơn nhiều so với mức 46% từng được cảnh báo. Nắm bắt thời cơ, nhiều doanh nghiệp đã đẩy mạnh giao hàng sang thị trường này.

Tôm tiếp tục giữ vai trò là mặt hàng chủ lực, đạt hơn 1,71 tỉ USD trong 5 tháng đầu năm, tăng 32%, riêng tháng 5 đạt kỷ lục hơn 415 triệu USD. Cá tra cũng khởi sắc với mức tăng 11% sau 5 tháng, riêng tháng 5 tăng 13%. Xuất khẩu cá tra sang Mỹ phục hồi mạnh 35% sau khi giảm sâu hồi tháng 4. Các mặt hàng khác như cá ngừ, mực, bạch tuộc, cua ghẹ và nhuyễn thể có vỏ cũng tăng trưởng tích cực, trong đó nhuyễn thể có vỏ tăng tới 63%.

Tuy nhiên, VASEP cảnh báo đà tăng này có thể chỉ là tạm thời. Nếu sau ngày 9/7, Mỹ tái áp dụng mức thuế 46%, toàn ngành có thể chịu cú sốc lớn. Trong kịch bản này, kim ngạch xuất khẩu cả năm có thể giảm xuống chỉ còn 9 tỉ USD – thấp hơn đáng kể so với mục tiêu 10 tỉ USD.

VASEP kiến nghị khẩn: Tránh cú sốc thuế và nguy cơ gãy chuỗi

VASEP cho rằng, nếu không có kết quả đàm phán tích cực, mức thuế cao sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng lực cạnh tranh của thủy sản Việt Nam trên thị trường Mỹ.

Ngày 17/6, VASEP đã gửi Công văn số 101/CV-VASEP đến Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành liên quan, bày tỏ quan ngại sâu sắc về mức thuế đối ứng dự kiến lên tới 46% mà Mỹ có thể áp dụng với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam sau ngày 9/7/2025. Đây là mức cao nhất so với các đối thủ cạnh tranh như Ấn Độ (26%), Indonesia (32%), Thái Lan (36%) hay Ecuador (10%).

VASEP cho rằng, nếu không có kết quả đàm phán tích cực, mức thuế cao sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng lực cạnh tranh của thủy sản Việt Nam trên thị trường Mỹ – nơi hiện chiếm 18,2% tổng kim ngạch xuất khẩu ngành. Không chỉ đơn thuần là mất đơn hàng, cú sốc thuế sẽ tác động sâu rộng:

Nguy cơ mất sinh kế của hàng triệu lao động: Hơn 4 triệu lao động trong chuỗi cung ứng thủy sản, đặc biệt là người nuôi tôm, cá tra, có thể mất việc hoặc giảm thu nhập do sản xuất đình trệ và tồn kho tăng cao.

Áp lực tài chính đè nặng doanh nghiệp nhỏ: Doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ đối mặt với chi phí lưu kho lạnh, lãi vay cao và nguy cơ phá sản nếu không tìm được thị trường thay thế.

Tác động dây chuyền đến kinh tế quốc gia: Sự sụt giảm trong xuất khẩu ngành thủy sản – vốn đang đứng thứ 8 về kim ngạch – sẽ kéo theo ảnh hưởng tiêu cực đến các ngành phụ trợ như thức ăn chăn nuôi, logistics và cảng biển.

Cạnh tranh khốc liệt ở các thị trường thay thế: Nếu buộc phải chuyển hướng sang EU, Trung Quốc hay CPTPP, doanh nghiệp sẽ đối mặt với áp lực cạnh tranh cao hơn, giá bán giảm, lợi nhuận sụt giảm.

Trước tình hình đó, VASEP kiến nghị Thủ tướng và các bộ, ngành chỉ đạo khẩn trương các giải pháp:

Tăng cường vận động hành lang tại Quốc hội Mỹ, các hiệp hội tiêu dùng và doanh nghiệp sở tại nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của ngành thủy sản Việt Nam.

Chủ động xây dựng lập luận pháp lý và đàm phán ở cấp chính phủ, nhấn mạnh vai trò của ngành thủy sản Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Phối hợp liên Bộ giữa Bộ Ngoại giao, Công Thương, Nông nghiệp, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường để chuẩn bị hồ sơ đàm phán kỹ lưỡng, sát thực tiễn.

VASEP khẳng định cam kết đồng hành cùng Chính phủ trong việc bảo vệ ngành thủy sản – một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần bảo đảm sinh kế cho hàng triệu nông ngư dân, duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu và vị thế Việt Nam trên bản đồ thủy sản thế giới.

Việt Nam vươn lên Top 4 đối tác xuất khẩu thủy sản lớn nhất vào Singapore

Mỹ là thị trường tiêu thụ lớn nhất cá rô phi Việt Nam

Mỹ và Trung Quốc mua nhiều cá tra Việt Nam nhất