Biến thử thách thành cơ hội: Gỗ Việt vượt sóng lớn, vươn xa

6 tháng đầu năm 2025, giá trị xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam đạt 8,21 tỷ USD, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2024.

Thặng dư thương mại giữ vững đà tăng trưởng giữa sóng gió

Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, 6 tháng đầu năm 2025, giá trị xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam đạt 8,21 tỷ USD, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2024. Đặc biệt, dù đối mặt với những thay đổi chính sách thuế bất ngờ từ Hoa Kỳ – thị trường tiêu thụ lớn nhất, chiếm tới 55,6% tổng kim ngạch – ngành gỗ Việt Nam vẫn duy trì thặng dư thương mại 6,69 tỷ USD, tăng 6,7% so với cùng kỳ.

Ông Phùng Quốc Mẫn, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM, đánh giá 6 tháng đầu năm 2025 là khoảng thời gian nhiều biến động, khi Hoa Kỳ áp dụng thuế tối thiểu và thuế đối ứng với hầu hết quốc gia, bao gồm Việt Nam. Tuy nhiên, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ vẫn tăng trưởng tốt, đạt khoảng 6% vào thị trường Hoa Kỳ.

Một phần nguyên nhân là các nhà nhập khẩu tranh thủ mua vào, tích trữ hàng hóa trước khi chính sách thuế mới chính thức áp dụng. Ông Mẫn cho rằng dù giá tăng do thuế, các nhà nhập khẩu vẫn buộc phải duy trì đơn hàng để đảm bảo nguồn cung ổn định cho mạng lưới khách hàng thân thiết.

Không đứng yên trước sóng gió, các doanh nghiệp Việt đã chủ động thỏa thuận với đối tác nhằm chia sẻ chi phí tạm thời, giữ vững chuỗi cung ứng. Đồng thời, nhiều đơn vị đã đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường và phương thức bán hàng, đặc biệt qua thương mại điện tử.

Ông Trần Lam Sơn, Phó Tổng Giám đốc Công ty Thiên Minh, nhận xét rằng thương mại điện tử giúp sản phẩm nội thất Việt Nam đến tay người tiêu dùng cuối cùng nhanh hơn, giảm bớt tác động từ thuế. Với các mặt hàng giá trị nhỏ, người tiêu dùng vẫn chấp nhận được mức giá sau thuế không chênh lệch quá lớn. Nhờ đó, đơn hàng qua kênh online ngày càng ổn định.

Xây dựng hệ sinh thái nội địa: Bài toán sống còn của ngành gỗ Việt

Dù xuất khẩu gỗ vẫn tăng trưởng tích cực, nhưng theo ông Trần Việt Tiến, Giám đốc Công ty Gia Long, ngành chế biến gỗ Việt Nam không thể chủ quan trước những rủi ro ngày càng lớn.

Tại Hoa Kỳ, thuế đối ứng đang đe dọa trực tiếp lợi thế cạnh tranh. Thêm vào đó, các vụ kiện chống bán phá giá, nghi ngờ gian lận xuất xứ khiến việc minh bạch chuỗi cung ứng trở thành yêu cầu cấp thiết.

Châu Âu cũng siết chặt quy định với Quy định chống phá rừng (EUDR), có hiệu lực từ cuối năm 2025. Sản phẩm gỗ muốn vào EU phải chứng minh nguồn gốc hợp pháp, không liên quan đến phá rừng, đòi hỏi hệ thống kiểm soát khắt khe từ khâu nguyên liệu.

Không chỉ dừng lại ở rào cản kỹ thuật, xu hướng tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu cũng khiến các doanh nghiệp Việt đối mặt với nguy cơ bị loại khỏi sân chơi. Các tập đoàn lớn tại Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản đang chuyển hướng tìm nguồn cung gần với thị trường tiêu thụ để giảm rủi ro và chi phí vận chuyển, thay vì dựa vào nguồn hàng từ những khu vực xa như Đông Nam Á.

Theo ông Trần Việt Tiến, muốn duy trì vị thế, Việt Nam cần xây dựng hệ sinh thái công nghiệp nội thất hoàn chỉnh, bao gồm: nguồn nguyên liệu bền vững, công nghiệp chế biến tiên tiến, nhà máy sản xuất hiện đại, thiết kế sáng tạo, thương hiệu mạnh, mạng lưới phân phối rộng và hệ thống logistics chuyên nghiệp.

Việt Nam hiện đã có lợi thế với hơn 2 triệu ha rừng trồng, đội ngũ lao động lành nghề và năng lực sản xuất tốt. Tuy nhiên, những mắt xích như công nghiệp cơ khí hỗ trợ, năng lực thiết kế theo xu hướng quốc tế, hệ thống phân phối toàn cầu và đặc biệt là thương hiệu nội thất Việt mang tầm khu vực vẫn còn thiếu hụt.

Ông Tiến nhấn mạnh, việc chủ động kiểm soát chuỗi cung ứng nội địa bền vững không chỉ giúp doanh nghiệp giảm phụ thuộc nguyên liệu nhập khẩu, mà còn đáp ứng các yêu cầu ngày càng khắt khe về minh bạch nguồn gốc. Đây chính là “tấm hộ chiếu” đưa sản phẩm Việt Nam đến với các thị trường khó tính nhất thế giới.

Các chuyên gia nhận định đã đến lúc ngành chế biến gỗ Việt Nam cần bước qua vai trò “công xưởng gia công”, vươn mình trở thành trung tâm sản xuất có bản sắc riêng thông qua thiết kế sáng tạo, thương hiệu và hệ sinh thái nội địa vững chắc.

Muốn vậy, toàn ngành cần tầm nhìn dài hạn và mỗi doanh nghiệp phải chủ động đầu tư vào công nghệ, sáng tạo, xây dựng chuỗi cung ứng minh bạch. Đồng thời, việc nghiêm túc tuân thủ các quy định về xuất xứ, chống chuyển tải gian lận là yếu tố then chốt để duy trì uy tín và vị thế lâu dài của đồ gỗ Việt trên thị trường quốc tế.

Xuất khẩu gỗ và lâm sản dự kiến về đích trên 17 tỉ USD, tăng 18,9%

Xuất khẩu gỗ và lâm sản dự kiến về đích trên 17 tỉ USD, tăng 18,9%?

Ngành gỗ Việt Nam trước bài toán tái cấu trúc và phát triển bền vững