Hóa đơn điện tử, thanh toán qua tài khoản, minh bạch thị trường vàng

Theo ông Đào Xuân Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam), Dự thảo sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý thị trường vàng hướng đến xây dựng một khuôn khổ pháp lý quản lý thị trường vàng có kiểm soát nhưng theo cơ chế thị trường. Trong đó, các giao dịch mua bán vàng miếng – vốn lâu nay vẫn được thực hiện chủ yếu bằng tiền mặt – sẽ dần chuyển sang hình thức thanh toán qua tài khoản ngân hàng, đồng thời áp dụng bắt buộc hóa đơn điện tử đối với mọi giao dịch. Điều này nhằm kiểm soát tốt hơn các dòng tiền liên quan đến vàng, tăng cường tính công khai, minh bạch trong giao dịch và giảm thiểu rủi ro rửa tiền hoặc chuyển hóa vàng thành tài sản ẩn danh ngoài hệ thống tài chính chính thức.

Ông Đào Xuân Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam)

Việc đưa vào sử dụng hóa đơn điện tử trong giao dịch vàng không chỉ là biện pháp kỹ thuật mà còn là thông điệp chính sách mạnh mẽ. Hóa đơn điện tử sẽ buộc các doanh nghiệp phải kê khai đầy đủ thông tin liên quan đến sản phẩm vàng, người mua, phương thức thanh toán và thời điểm giao dịch. Dữ liệu này sẽ được lưu trữ, kết nối và chia sẻ với cơ quan quản lý nhà nước, từ đó giúp tăng cường khả năng giám sát thị trường theo thời gian thực. Đồng thời, người tiêu dùng cũng sẽ được bảo vệ tốt hơn trong các giao dịch mua bán vàng nhờ hệ thống chứng từ điện tử rõ ràng, có thể tra cứu và kiểm chứng.

Thanh toán qua tài khoản ngân hàng cũng được kỳ vọng sẽ làm thay đổi thói quen mua vàng bằng tiền mặt của người dân – vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro liên quan đến an toàn, gian lận và thất thoát thuế. Khi các giao dịch đều được thực hiện qua hệ thống ngân hàng, cơ quan quản lý có thể dễ dàng theo dõi dòng tiền, từ đó phát hiện và xử lý kịp thời các hiện tượng bất thường như đầu cơ, thao túng giá hoặc buôn lậu. Đồng thời, biện pháp này cũng góp phần đẩy mạnh quá trình phi tiền mặt trong nền kinh tế – một mục tiêu được Chính phủ theo đuổi trong nhiều năm qua.

Hướng đến bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử và thanh toán qua tài khoản ngân hàng khi mua vàng (ảnh minh họa)

Tuy nhiên, để các quy định mới thực sự đi vào cuộc sống, thách thức không nhỏ sẽ đến từ việc thay đổi thói quen lâu đời trong mua bán vàng. Không ít người dân vẫn có tâm lý e ngại khi phải giao dịch qua tài khoản ngân hàng, hoặc cảm thấy không thoải mái khi mọi giao dịch đều bị ghi nhận, nhất là trong một thị trường vốn quen thuộc với tính riêng tư và sự linh hoạt.

Từ phía doanh nghiệp, áp lực lớn sẽ đến từ việc phải đầu tư vào hạ tầng công nghệ thông tin, phần mềm kế toán và hệ thống hóa đơn điện tử đồng bộ. Đặc biệt với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đây có thể là một rào cản đáng kể nếu không có sự hỗ trợ về tài chính và hướng dẫn kỹ thuật cụ thể từ cơ quan chức năng. Song nếu nhìn xa hơn, việc chuẩn hóa quy trình giao dịch và quản lý thông tin không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật mà còn là yếu tố nền tảng để mở rộng thị trường, tạo uy tín với người tiêu dùng và đối tác.

Thực tế cho thấy, trong nhiều năm qua, thị trường vàng Việt Nam còn tồn tại tình trạng thiếu minh bạch, khoảng cách giá trong nước và thế giới bị đẩy lên mức cao bất thường. Việc các giao dịch chủ yếu được thực hiện bằng tiền mặt, không có hóa đơn rõ ràng khiến cơ quan quản lý khó thu thập dữ liệu, khó dự báo và càng khó kiểm soát khi xảy ra biến động. Chính vì vậy, việc áp dụng hóa đơn điện tử và thanh toán qua ngân hàng không đơn thuần là cải tiến kỹ thuật, mà chính là điều kiện tiên quyết để Nhà nước thực hiện chức năng quản lý hiệu quả, đồng thời xây dựng thị trường vàng theo hướng minh bạch, công bằng và ổn định.

Song song với việc triển khai các quy định mới về giao dịch minh bạch, Dự thảo sửa đổi Nghị định 24 còn yêu cầu các doanh nghiệp công bố rõ tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm vàng, bao gồm hàm lượng, trọng lượng, mã số sản phẩm và các tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan. Mục tiêu là từng bước đưa hoạt động kinh doanh vàng, nhất là vàng miếng, đi vào chuẩn mực thống nhất, tạo niềm tin cho người tiêu dùng và góp phần chống gian lận thương mại, làm giả vàng hoặc bán vàng kém chất lượng.

Trong bối cảnh thị trường vàng toàn cầu ngày càng biến động phức tạp, Việt Nam không thể đứng ngoài xu hướng hiện đại hóa và chuẩn hóa hoạt động giao dịch vàng. Việc áp dụng các công cụ quản lý minh bạch như hóa đơn điện tử và thanh toán qua tài khoản không chỉ là một bước đi tất yếu, mà còn là chìa khóa để khơi thông dòng chảy vàng trong nền kinh tế, chống thất thoát nguồn lực và tạo lập môi trường đầu tư công bằng, bền vững.

Thị trường vàng đảo chiều mạnh: Sóng lớn đang tới?

Thủ tướng: Không để thị trường vàng bị thao túng, gây rối loạn kinh tế

Tổng Bí thư Tô Lâm: Quản lý thị trường vàng theo hướng mở, có kỷ cương