Tiêu dùng xanh – Tấm hộ chiếu mới cho hàng Việt thời hội nhập

Tiêu dùng xanh – Tấm hộ chiếu mới cho hàng Việt thời hội nhập. Ảnh TPNS

“Thương hiệu xanh – Đậm sắc Việt”: Hành trình đồng hành cùng doanh nghiệp

Ngày 7/6, Báo Sài Gòn Giải Phóng phối hợp cùng Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại TP.HCM (Saigon Co.op) chính thức phát động Chiến dịch Tiêu dùng Xanh 2025 với chủ đề “Thương hiệu xanh – Đậm sắc Việt”. Chiến dịch không chỉ đơn thuần là một hoạt động truyền thông, mà còn là hành trình đồng hành cùng doanh nghiệp trong xây dựng năng lực cạnh tranh mới – nơi giá trị xanh là cốt lõi nâng tầm hàng Việt.

Theo thống kê của Tổng cục Thống kê và Bộ Công Thương, từ năm 2021 đến nay, tốc độ tăng trưởng trung bình của các sản phẩm xanh đạt hơn 15% mỗi năm. Đáng chú ý, 72% người tiêu dùng được khảo sát sẵn sàng chi trả cao hơn cho các sản phẩm thân thiện môi trường.

Tuy nhiên, một nghịch lý đang tồn tại: dù nhiều doanh nghiệp đã bước đầu chuyển đổi “xanh hóa” quy trình sản xuất, nhưng lại gặp khó khăn trong việc kể câu chuyện thương hiệu một cách mạch lạc, dễ hiểu và giàu cảm xúc đến với người tiêu dùng.

Chiến dịch Tiêu dùng Xanh 2025 ra đời nhằm thu hẹp khoảng cách giữa “thương hiệu xanh” và “nhận thức xanh” trong cộng đồng. Thông qua hệ thống truyền thông đa nền tảng và mạng lưới hơn 800 điểm bán của Saigon Co.op trên toàn quốc, chiến dịch kỳ vọng lan tỏa sâu rộng thông điệp sống xanh và chọn hàng Việt có trách nhiệm.

Trọng tâm của chiến dịch là chương trình “Thương hiệu xanh – Đậm sắc Việt”, hướng đến hỗ trợ các doanh nghiệp, đặc biệt là các nhà cung ứng trong chuỗi phân phối của Saigon Co.op, xây dựng bản sắc thương hiệu gắn với phát triển bền vững.

Chiến dịch không dừng lại ở quảng bá mà đi sâu vào hỗ trợ doanh nghiệp kể lại hành trình chuyển đổi xanh của mình – từ nguyên vật liệu, quy trình sản xuất, tiêu chuẩn môi trường cho đến trách nhiệm xã hội. Những nội dung này sẽ được truyền tải trên báo in, báo điện tử, mạng xã hội, video clip, talkshow, và đặc biệt là tại hệ thống siêu thị trên toàn quốc.

Hệ thống POSM tại các điểm bán, các buổi livestream giới thiệu sản phẩm xanh, cùng loạt chương trình khuyến mãi theo chủ đề là cách Saigon Co.op cụ thể hóa cam kết “Chọn hàng Việt xanh – Sống xanh mỗi ngày”. Năm 2024, có 98 doanh nghiệp được vinh danh là “Doanh nghiệp Xanh”, tiên phong trong tiết kiệm năng lượng, tái chế và sản xuất tuần hoàn. Chiến dịch năm nay ưu tiên trưng bày sản phẩm của nhóm này, đồng thời mở rộng cơ hội cho các doanh nghiệp có định hướng chuyển đổi xanh rõ ràng.

Trong bối cảnh các rào cản thương mại mang yếu tố môi trường ngày càng phổ biến, “tấm hộ chiếu xanh” – đạt chuẩn ESG – đang trở thành lợi thế cạnh tranh quan trọng. Theo ông Nguyễn Ngọc Thắng, Phó Tổng Giám đốc Saigon Co.op, chiến dịch là nỗ lực tạo nền tảng thông tin minh bạch cho người tiêu dùng, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp kết nối thị trường và cung cấp dữ liệu thực tiễn cho quá trình hoạch định chính sách phát triển bền vững.

Tiếp nối chuỗi hoạt động, Saigon Co.op đã khởi động Lễ hội Mận hậu Sơn La tại 800 điểm bán toàn quốc, tiếp đó là chương trình “Gia đình Việt – Đại sứ xanh” (diễn ra từ 12/6 đến 2/7/2025), góp phần giới thiệu sản phẩm xanh đến đông đảo người tiêu dùng.

ESG – Cuộc chiến sống còn của doanh nghiệp trong thời đại xanh

Doanh nghiệp Việt không thể đứng ngoài xu thế phát triển bền vững.

Bối cảnh toàn cầu với biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên và yêu cầu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 khiến doanh nghiệp Việt không thể đứng ngoài xu thế phát triển bền vững. Đây là nhận định được nhấn mạnh tại Hội thảo “Tìm động lực tăng trưởng từ ESG” do Báo Đầu tư và Công ty TNHH Hệ thống và Giải pháp WBS tổ chức.

Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc, ESG (môi trường – xã hội – quản trị) đang trở thành chuẩn mực toàn cầu. Thực tế cho thấy các doanh nghiệp thực hành ESG hiệu quả không chỉ lọt vào “tầm ngắm” của nhà đầu tư mà còn được ưu tiên trong chuỗi cung ứng quốc tế. Tại Việt Nam, sau đại dịch Covid-19, cổ phiếu của các doanh nghiệp ESG liên tục tăng trưởng tốt.

“Doanh nghiệp nào dám đầu tư cho ESG sẽ tăng hiệu quả cạnh tranh, được nhà đầu tư đánh giá tích cực và dễ dàng thu hút vốn”, bà Ngọc khẳng định. Tuy nhiên, bà cũng thừa nhận đây là bài toán hóc búa, vì vừa phải duy trì tốc độ tăng trưởng, vừa đảm bảo yếu tố môi trường và xã hội.

Đồng quan điểm, PGS.TS. Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường cho rằng, thực hành ESG không còn là khuyến khích mà là yêu cầu bắt buộc. Doanh nghiệp buộc phải “chiến đấu” để tồn tại trong “cuộc chơi” ESG.

Tuy nhiên, hành trình đó đang vấp phải nhiều thách thức. Ông Patrick Haverman, Phó Trưởng đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam, nhận định: “Doanh nghiệp Việt hiện vẫn thiếu kiến thức, nhân lực và khung pháp lý để thực thi ESG hiệu quả”.

UNDP kiến nghị Việt Nam cần một chương trình toàn diện: từ nâng cao năng lực doanh nghiệp, hỗ trợ tiếp cận nhà đầu tư ESG, đến xây dựng khung pháp lý rõ ràng và thúc đẩy nhận thức cộng đồng.

Theo ông Matthew Smith, Giám đốc nghiên cứu Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam, các yếu tố ESG giờ đây không còn là tùy chọn mà là tiêu chuẩn thiết yếu. “Nhà đầu tư đánh giá doanh nghiệp thực hành ESG là ít rủi ro, từ đó dễ đưa ra quyết định rót vốn”, ông nói.

Một khảo sát của PwC cho thấy, 80% doanh nghiệp tại Việt Nam đã đưa ra cam kết hoặc có kế hoạch thực hiện ESG trong vòng 2–4 năm tới. Tuy nhiên, theo UNDP, hiện vẫn có tới 70% doanh nghiệp chưa hiểu rõ các yêu cầu dữ liệu ESG, 76% thiếu cơ chế quản lý, và phần lớn chưa có báo cáo ESG đầy đủ.

Bà Bùi Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ KH&ĐT), thẳng thắn chỉ ra: “Trong ba trụ cột ESG, yếu tố G – quản trị – là khó nhất. G chưa vững thì E (môi trường) và S (xã hội) cũng khó đảm bảo”. Bà cũng cho rằng chính sách hỗ trợ chưa rõ ràng khiến doanh nghiệp lúng túng trong triển khai.

Một tín hiệu tích cực là dòng vốn ESG đang dịch chuyển sang châu Á. Theo thống kê của Morningstar, năm 2023, các quỹ đầu tư bền vững tại Đông Nam Á thu hút tới 325 triệu USD, tăng 11,2% so với năm trước. Đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt tiếp cận các kênh tài chính xanh.

Trong hành trình này, đã có những doanh nghiệp tiên phong. Công ty Én Vàng quốc tế (Hải Phòng) chuyển toàn bộ đội xe vận tải từ chạy xăng sang điện từ năm 2024, bất chấp khó khăn về giá thành và thiếu hỗ trợ từ chính quyền. “Chúng tôi tin vào lựa chọn này, và hoàn toàn không hối hận khi chuyển sang xe điện”, ông Nguyễn Văn Định – Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc công ty khẳng định.

Một ví dụ khác là BCG Energy – doanh nghiệp trong lĩnh vực năng lượng tái tạo – đang hợp tác với SK Ecoplant phát triển thêm 700 MW điện tái tạo tại Việt Nam. Công suất dự kiến đạt 2 GW nếu tích hợp cả điện sinh khối và điện rác.

Trong bối cảnh môi trường và phát triển bền vững đang trở thành “bộ lọc” quyết định sự tồn tại và tăng trưởng của doanh nghiệp, việc đầu tư cho các yếu tố ESG không còn là “chuyện tương lai”, mà là yêu cầu hiện hữu. Sự dịch chuyển hành vi tiêu dùng, yêu cầu từ đối tác toàn cầu, và chính sách phát triển xanh là những tín hiệu rõ ràng buộc doanh nghiệp Việt phải hành động ngay – nếu muốn tồn tại và vươn lên trong hành trình hội nhập.

Xây dựng chuỗi cung ứng xanh giúp doanh nghiệp tạo vị thế cạnh tranh

Nối lại chuỗi sản xuất bền vững để thích ứng với xu hướng và cách thức tiêu dùng mới

Nhận diện rào cản khiến tiêu dùng xanh chưa thực sự trở thành xu thế