Trung Quốc vượt Mỹ, trở thị trường nhập khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam

Trung Quốc dẫn đầu về nhập khẩu thủy sản nửa đầu 2025

Theo số liệu từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt khoảng 4,4 tỷ USD, tăng gần 7% so với cùng kỳ năm 2024. Dù có dấu hiệu khởi sắc, mức tăng này vẫn chưa quay lại đỉnh cao năm 2022, phản ánh những biến động khó lường của thị trường toàn cầu.

Trong đó, Mỹ vẫn là thị trường quan trọng với kim ngạch nhập khẩu thủy sản từ Việt Nam đạt 905 triệu USD, tăng gần 18% so với cùng kỳ năm trước và chiếm 17% thị phần xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Riêng trong tháng 5, xuất khẩu sang Mỹ đạt gần 195 triệu USD, mức cao nhất kể từ đầu năm, tăng 61% so với tháng 4. Tuy nhiên, ngay sau đó, thị trường này “hạ nhiệt” đáng kể trong tháng 6 với mức giảm gần 18%, trong đó tôm giảm hơn 36% và cá ngừ giảm hơn 40%.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt khoảng 4,4 tỷ USD (Ảnh minh họa)

Trong khi xuất khẩu sang Mỹ giảm tốc, Trung Quốc nổi lên như một điểm sáng bất ngờ, giúp cân bằng cán cân thương mại thủy sản của Việt Nam trong nửa đầu năm.

Sáu tháng đầu năm 2025, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Trung Quốc đạt hơn 1,1 tỷ USD, tăng gần 45% so với cùng kỳ năm trước. Với kết quả này, lần đầu tiên Trung Quốc vượt Mỹ, trở thành thị trường nhập khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam.

Bảng số liệu: Kim ngạch xuất khẩu thủy sản 6 tháng đầu năm 2025 (Nguồn số liệu: VASEP)

Sự dịch chuyển này phản ánh xu hướng thay đổi trong cấu trúc thị trường xuất khẩu thủy sản. Trong khi thị trường Mỹ đối diện nhiều bất ổn từ chính sách thuế đối ứng, Trung Quốc duy trì thương mại ổn định hơn, tạo cơ hội cho doanh nghiệp Việt mở rộng hoạt động và ký kết hợp đồng dài hạn. VASEP đánh giá, việc Trung Quốc siết chặt tiêu chuẩn chất lượng không làm giảm sức hút mà ngược lại, tạo động lực cho doanh nghiệp Việt nâng cao năng lực sản xuất và đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, từ đó củng cố vị thế trên thị trường này.

Một số doanh nghiệp lớn cũng ghi nhận kết quả tích cực từ thị trường Trung Quốc. Đơn cử, Công ty Cổ phần Nam Việt (ANV) – một đơn vị xuất khẩu cá tra lớn – ghi nhận doanh thu hơn 73 tỷ đồng trong 6 tháng, tăng 96% so với cùng kỳ và là mức cao nhất trong một thập kỷ. Lãi ròng đạt hơn 12 tỷ đồng, tăng 9%, cũng là mức bán niên cao nhất từ trước đến nay. Đại diện ANV cho biết, năm nay, thị trường châu Á và châu Mỹ tăng trưởng tốt, đặc biệt Trung Quốc là điểm sáng, giúp công ty hoàn thành hơn 92% kế hoạch doanh thu và 71% mục tiêu lợi nhuận cả năm chỉ sau nửa đầu năm.

Tăng trưởng bền vững, doanh nghiệp cần làm gì?

Theo VASEP, có ba yếu tố chính thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu sang Trung Quốc trong 6 tháng đầu năm:

Thứ nhất, là chính sách thương mại ổn định của Trung Quốc. Khác với Mỹ, Trung Quốc chưa áp dụng các biện pháp thuế bổ sung, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động xuất khẩu. Việc duy trì chính sách ổn định giúp doanh nghiệp Việt dễ dàng lên kế hoạch sản xuất và đàm phán hợp đồng dài hạn.

Thứ hai, là nhu cầu nhập khẩu tăng mạnh, khi Trung Quốc đẩy mạnh nhập khẩu các sản phẩm chủ lực như tôm và mực. Đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt tận dụng năng lực cung ứng dồi dào và giá cả cạnh tranh.

Thứ ba, là sự linh hoạt trong dịch chuyển thị trường của các doanh nghiệp Việt Nam. Trước rủi ro từ những bất ổn tại thị trường Mỹ, doanh nghiệp Việt đã nhanh chóng chuyển hướng sang Trung Quốc và các thị trường châu Á khác. Điều này giúp giảm phụ thuộc vào một thị trường duy nhất và tận dụng ưu đãi thuế quan từ các hiệp định như RCEP và CPTPP.

Trung Quốc đẩy mạnh nhập khẩu mặt hàng tôm và mực, tạo dư địa cho doanh nghiệp Việt tăng tốc (Ảnh minh họa)

Tuy nhiên, tăng trưởng sang Trung Quốc cũng đi kèm với các thách thức, như tiêu chuẩn chất lượng ngày càng khắt khe khi Trung Quốc tăng cường kiểm soát chất lượng, truy xuất nguồn gốc, đòi hỏi doanh nghiệp Việt phải đầu tư nhiều hơn vào quy trình sản xuất và quản lý. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng phải đối mặt với nguy cơ cạnh tranh nội khối khi các nước xuất khẩu thủy sản khác trong khu vực châu Á cũng đang đẩy mạnh vào thị trường Trung Quốc, tạo áp lực về giá và chất lượng. Mặt khác, biến động toàn cầu trong thương mại quốc tế do các tác động từ bất ổn địa chính trị và đứt gãy chuỗi cung ứng buộc doanh nghiệp phải nâng cao khả năng thích ứng.

Trước một trật tự thương mại mới với nhiều thay đổi, VASEP và các chuyên gia trong ngành đã có những kiến nghị tới các doanh nghiệp, nhằm hướng tới sự bền vững trong hoạt động thương mại như:

Đa dạng hóa thị trường: Doanh nghiệp cần mở rộng sang các khu vực tiềm năng như ASEAN, Nhật Bản, EU và các nước thành viên CPTPP, đồng thời củng cố thị phần tại Trung Quốc.

Tối ưu hóa chuỗi cung ứng và logistics: Đầu tư vào chuỗi lạnh, quản lý tồn kho và nâng cao hiệu quả vận chuyển để giảm chi phí và thời gian giao hàng.

Đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn kỹ thuật: Chú trọng minh bạch xuất xứ và áp dụng công nghệ trong quản lý chuỗi sản xuất để đáp ứng các quy định nghiêm ngặt từ thị trường nhập khẩu.

Gia tăng hàm lượng chế biến sâu: Phát triển các sản phẩm chế biến sẵn, giá trị gia tăng cao để nâng sức cạnh tranh và giảm phụ thuộc vào sản phẩm thô.

Chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ: Tăng cường ứng dụng công nghệ số trong quản trị, phân tích thị trường và thương mại điện tử để nâng cao khả năng phản ứng trước biến động chính sách.

Giảm chi phí logistics – chìa khóa giữ lợi thế cho nông sản Việt

Sầu riêng Việt Nam trước bước ngoặt lớn: Chuẩn hóa chất lượng để vươn xa

Mỹ áp thuế nhập khẩu phân tầng: Thị trường xuất khẩu đối mặt nhiều rủi ro

Thuế đối ứng của Mỹ: doanh nghiệp Việt tính toán lại đường đi trong cuộc đua thị phần

Ngành sữa Việt trước cơ hội tái định vị thị trường: Tăng chất lượng, mở rộng xuất khẩu