Ngành dệt may Việt Nam chuyển mình với “chuyển đổi kép”: Số hóa và xanh hóa để giữ vững vị thế toàn cầu

Ngành dệt may Việt Nam hiện đang chuyển mình mạnh mẽ khi đối diện yêu cầu “chuyển đổi kép” – đồng thời số hóa và xanh hóa quy trình sản xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh. Theo ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), ngành sử dụng lao động lớn, với kim ngạch xuất khẩu đạt 45–46 tỷ USD, trải rộng trên hơn 130 thị trường. Tuy nhiên, hơn 90% thị trường chính như EU, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc và ASEAN đều đặt ra các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về truy xuất nguồn gốc, quy trình sản xuất và bảo vệ môi trường.

Sản phẩm dệt may Việt Nam có mặt trên hơn 130 thị trường toàn cầu.

Ví dụ, hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ nếu là hàng trung chuyển sẽ chịu thuế đối ứng lên tới 40%, đồng thời doanh nghiệp phải thực hiện chuyển đổi số và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Tại EU, các cơ chế như Chỉ thị CS3D, Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) và hộ chiếu sản phẩm đòi hỏi doanh nghiệp đáp ứng tiêu chuẩn môi trường và trách nhiệm xã hội ngày càng cao.

Đại diện của Tổng công ty May 10, bà Phạm Bích Hồng, cho biết: “Mặc dù doanh nghiệp lớn đã nỗ lực đầu tư công nghệ xanh, nhưng chi phí ban đầu quá cao và tiêu chí tín dụng còn chưa rõ ràng, khiến việc mở rộng quy mô sản xuất bền vững gặp hạn chế.”

Đồng quan điểm, ông Trương Văn Cẩm nhấn mạnh: “Nguồn nhân lực chất lượng cao là thách thức lớn nhất hiện nay. Chuyển đổi số, xanh hóa không chỉ cần máy móc, mà đòi hỏi kỹ sư, chuyên gia am hiểu cả công nghệ và tiêu chuẩn quốc tế. Nếu không chuẩn bị tốt nhân lực, việc áp dụng công nghệ mới sẽ gặp nhiều khó khăn.”

Ngành chỉ ra một số nút thắt: thiếu khung tiêu chuẩn thống nhất về chuyển đổi xanh; cơ chế tín dụng xanh và ưu đãi đầu tư chưa đồng bộ; thủ tục hành chính còn phức tạp. Vitas đề xuất hoàn thiện tiêu chuẩn chuyển đổi xanh, tăng cường đào tạo nhân lực, đơn giản hóa thủ tục hành chính và nâng cao hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Dù thách thức lớn, việc chuyển đổi kép cũng mở ra cơ hội để ngành dệt may Việt Nam nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm, mở rộng thị trường xuất khẩu chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và thân thiện môi trường. Chuyên gia trong ngành nhận định: “Nếu doanh nghiệp chủ động thay đổi và thích ứng, Việt Nam hoàn toàn có thể giữ vững và nâng tầm vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt tại các thị trường khắt khe.”