Hải quan khu vực I quyết liệt ngăn chặn gian lận thương mại trong bối cảnh hội nhập

Hàng giả ngày càng tinh vi, “đội lốt” nhiều hình thức

Theo đại diện Chi cục Hải quan Khu vực I, trong bối cảnh toàn cầu hóa và thương mại quốc tế phát triển mạnh mẽ, số lượng hành khách và khối lượng hàng hóa xuất, nhập khẩu qua đường hàng không, chuyển phát nhanh ngày càng gia tăng. Đây cũng là điều kiện để các đối tượng buôn lậu, sản xuất và kinh doanh hàng giả lợi dụng nhiều thủ đoạn tinh vi nhằm qua mắt lực lượng chức năng.

Nếu trước đây, hàng giả thường đi theo đường tiểu ngạch, thì nay đã “len lỏi” cả vào các loại hình xuất nhập khẩu chính ngạch, trong đó nổi bật là chuyển phát nhanh và hàng ký gửi qua đường hàng không.

Các mặt hàng có nguy cơ vi phạm chủ yếu là mỹ phẩm, quần áo, giày dép, linh kiện điện tử và phụ kiện công nghệ. Một số doanh nghiệp lợi dụng ưu đãi thuế quan, khai báo sai mã số HS hoặc khai thấp giá trị hàng hóa để trốn thuế, đồng thời che giấu hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Công chức Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu.

Đáng chú ý, nhiều đối tượng thường lợi dụng chính sách tạo thuận lợi trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa để thực hiện buôn lậu, vận chuyển trái phép ma túy. Thủ đoạn phổ biến là gửi hàng dưới dạng quà biếu, quà tặng với thông tin người gửi, người nhận không rõ ràng, mập mờ nhằm dễ chối bỏ trách nhiệm khi bị phát hiện. Ngoài ra, nhiều trường hợp cất giấu hàng (chủ yếu là các mặt hàng nhỏ gọn nhưng có giá trị kinh tế cao như điện thoại, vàng miếng…) trong hành lý cá nhân hoặc để lẫn trong hàng hóa khi nhập cảnh vào Việt Nam.

Tính từ đầu năm đến 2025 đến 30/7/2025, lực lượng Chi cục Hải quan khu vực I phát hiện, xử lý 14 vụ buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, tang vật chủ yếu là vàng miếng, điện thoại di động, ngoại tệ. Trong công tác kiểm soát phòng, chống ma túy, Chi cục Hải quan khu vực I đã chủ trì và phối hợp lực lượng chức năng bắt giữ, xử lý 24 vụ, phối hợp bắt giữ 25 đối tượng, thu giữ 289,4 kg ma túy các loại vận chuyển qua đường hàng không, chuyển phát nhanh.

Tính riêng kết quả triển khai thực hiện đợt cao điểm đấu tranh ngăn chặn đẩy lùi tình trạng buôn lậu từ 15/5 đến 15/6/2025, Chi cục Hải quan khu vực I đã phát hiện và xử lý 132 vụ vi phạm hành chính; phạt hành chính số tiền 665.820.000 vnđ, truy thu thuế 1.218.533.000 vnđ, trị giá hàng vi phạm 10.286.175.000 vnđ.

Những kết quả trên thể hiện quyết tâm của lực lượng hải quan trong việc bảo vệ trật tự quản lý kinh tế, ngăn chặn tình trạng buôn lậu và gian lận thương mại ngày càng tinh vi.

Triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, ngăn chặn từ gốc

Với vai trò “người gác cửa nền kinh tế”, Chi cục Hải quan Khu vực I đã và đang triển khai nhiều biện pháp quyết liệt nhằm phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa, ma túy qua biên giới. Đơn vị chủ động xây dựng và thực hiện các kế hoạch theo chỉ đạo của cấp trên, đảm bảo kiểm soát chặt chẽ ngay từ khâu đầu.

Đối với các tuyến đường và mặt hàng trọng điểm, Chi cục chỉ đạo các đơn vị trực thuộc thu thập thông tin, tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ hàng hóa, hành lý và phương tiện xuất nhập cảnh để kịp thời phát hiện, ngăn chặn việc mua bán, vận chuyển các mặt hàng nguy hiểm như vũ khí, chất nổ, ma túy, hàng giả. Đồng thời, lực lượng hải quan cũng phối hợp chặt chẽ với công an, an ninh hàng không và các cơ quan liên quan để triệt phá những đường dây buôn lậu, tội phạm xuyên quốc gia, góp phần bảo vệ an ninh quốc gia và ổn định trật tự xã hội.

Công chức hải quan rà soát, kiểm tra những mặt hàng trong danh mục hàng hóa xuất nhập khẩu rủi ro cao.

Ngoài ra, công tác kiểm soát chất lượng hàng hóa nhập khẩu được chú trọng. Lực lượng Hải quan giám sát nghiêm ngặt việc nhập khẩu động, thực vật, thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm nhằm đảm bảo tuân thủ quy định kiểm dịch, an toàn thực phẩm; kịp thời phát hiện hàng hóa mang mầm bệnh, động thực vật bị cấm; đồng thời kiểm tra tiêu chuẩn chất lượng, hạn sử dụng để bảo vệ quyền lợi và sức khỏe người tiêu dùng.

Song song, công tác tuyên truyền pháp luật tới cộng đồng doanh nghiệp được coi trọng. Hải quan tổ chức các buổi đối thoại, tập huấn, phổ biến quy định pháp luật, qua đó giúp doanh nghiệp nâng cao ý thức tuân thủ, hạn chế rủi ro vô tình tiếp tay cho hàng giả.

Trong thời gian tới, Chi cục Hải quan Khu vực I đặt mục tiêu đẩy mạnh hiện đại hóa công tác quản lý, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ, từ quản lý rủi ro đến việc khai thác hệ thống phân tích dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để sàng lọc hàng hóa. Song song với đó, việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ, đặc biệt là kỹ năng nhận diện hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, tiếp tục được coi trọng trong bối cảnh thủ đoạn gian lận ngày càng tinh vi.

“Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, nếu không kiểm soát tốt hàng giả, hàng kém chất lượng, uy tín hàng hóa Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Chúng tôi xác định đây là nhiệm vụ lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì, phối hợp đồng bộ và sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp”, đại diện Chi cục Hải quan Khu vực I khẳng định.

Ngoài ra, trong bối cảnh các quốc gia ngày càng tăng cường kiểm soát thương mại xuyên biên giới, việc Việt Nam chủ động siết chặt quản lý không chỉ bảo vệ thị trường trong nước mà còn khẳng định sự nghiêm túc trong hội nhập và thực thi các cam kết quốc tế về thương mại.