Bộ NN-MT lên kịch bản ứng phó với thuế quan Mỹ, giữ mục tiêu xuất khẩu 65 tỉ USD năm 2025

Ngày 2/7/2025, Tổng thống Mỹ Donal Trump cho biết ông đã đạt được thoả thuận thương mại với Việt Nam. Theo thông tin này Mỹ sẽ áp thuế 20% đối với hàng xuất khẩu từ Việt Nam và 40% đối với hàng hoá trung chuyển (transshipping); trong khi đó Việt Nam sẽ cắt giảm toàn bộ thuế nhập khẩu với hàng hoá từ Mỹ xuống 0%.

Trước khả năng Mỹ áp dụng các biện pháp thuế quan đối ứng lên hàng hóa nông, lâm, thủy sản của Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chủ động xây dựng các kịch bản ứng phó để giảm thiểu tác động tiêu cực đến xuất khẩu. Song song đó, bộ cũng triển khai kế hoạch hành động cụ thể nhằm hiện thực hóa mục tiêu xuất khẩu 65 tỉ USD trong năm 2025.

Cụ thể, tại cuộc họp báo thường kỳ ngày 3-7, ông Trần Gia Long – Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) – cho biết ba kịch bản đã được thiết lập dựa trên các mức thuế mà Mỹ có thể áp dụng trong thời gian tới. Đây là bước đi cần thiết trong bối cảnh Việt Nam ngày càng phụ thuộc vào các thị trường xuất khẩu lớn và có độ mở thương mại cao.

Ông Trần Gia Long, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính, Bộ NN-MT.

Kịch bản thứ nhất, nếu Mỹ áp mức thuế đối ứng 10% với các mặt hàng nông, lâm, thủy sản của Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu được nhận định sẽ không chịu ảnh hưởng đáng kể. Ngành nông nghiệp vẫn có thể duy trì mức tăng trưởng khoảng 4% trong năm. Kịch bản này được xem là tương đối lạc quan trong bối cảnh thương mại quốc tế còn nhiều bất ổn.

Tuy nhiên, nếu mức thuế tăng lên 20% theo kịch bản thứ hai, tổng kim ngạch xuất khẩu trong 6 tháng cuối năm có thể giảm từ 6,2 đến 6,5 tỉ USD. Điều này sẽ khiến tốc độ tăng trưởng GDP ngành nông nghiệp giảm từ 0,15 đến 0,2 điểm phần trăm so với kế hoạch. Đây là mức tác động trung bình nhưng vẫn gây sức ép lớn đối với việc thực hiện mục tiêu kim ngạch xuất khẩu cả năm.

Trong trường hợp xấu nhất, nếu Mỹ áp thuế lên đến 46%, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam có thể sụt giảm tới 12,3 tỉ USD chỉ trong nửa cuối năm 2025. Kịch bản này nếu xảy ra sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chuỗi sản xuất, việc làm trong nước và cán cân thương mại.

Ông Trần Đình Luân – Cục trưởng Cục Thủy sản – cảnh báo nếu các mức thuế đối ứng được thực thi, ngành thủy sản sẽ là lĩnh vực chịu tác động rõ nét nhất, đặc biệt với các mặt hàng chủ lực như tôm, cá tra và cá ngừ. Tuy nhiên, do hiện tại chưa có thông tin chính thức về mức thuế cụ thể từ phía Mỹ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường vẫn đang tiếp tục theo dõi, cập nhật và phân tích để có phản ứng phù hợp trong từng kịch bản.

Dù đối mặt với nhiều rủi ro, ngành nông nghiệp Việt Nam vẫn ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực trong nửa đầu năm 2025. Tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 33,84 tỉ USD, tăng hơn 15% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, giá trị xuất khẩu các mặt hàng nông sản đạt 18,46 tỉ USD, tăng gần 18%; thủy sản đạt 5,16 tỉ USD, tăng 17%; lâm sản đạt 8,82 tỉ USD, tăng hơn 9%.

Tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 33,84 tỉ USD, tăng hơn 15% so với cùng kỳ năm trước.

Đáng chú ý, ngành chăn nuôi xuất khẩu đạt 264,4 triệu USD, tăng 10,1%, trong khi xuất khẩu đầu vào sản xuất như giống, phân bón, thuốc thú y đạt 1,13 tỉ USD, tăng 23,6%. Một điểm sáng khác là mặt hàng muối, với kim ngạch xuất khẩu đạt 5,7 triệu USD, gấp 2,4 lần so với cùng kỳ năm 2024. Giá trị xuất siêu toàn ngành đạt 9,83 tỉ USD, tạo dư địa tích cực cho các chính sách hỗ trợ và mở rộng sản xuất.

Về thị trường, Mỹ tiếp tục giữ vai trò là đối tác xuất khẩu nông, lâm, thủy sản lớn nhất của Việt Nam, chiếm tới 21,1% tổng kim ngạch. Trung Quốc đứng thứ hai với 17,6% thị phần và Nhật Bản đứng thứ ba với 7,2%. Điều này cho thấy bất kỳ biến động nào trong chính sách thương mại của Mỹ đều có khả năng ảnh hưởng lớn đến toàn bộ chuỗi cung ứng nông nghiệp của Việt Nam.

Trước tình hình này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành kế hoạch hành động cụ thể nhằm giữ vững mục tiêu xuất khẩu cả năm. Ngành nông nghiệp phấn đấu đạt 14 đến 15 tỉ USD kim ngạch xuất khẩu trong quý III và tăng tốc trong quý IV với mục tiêu từ 16 tỉ USD trở lên. Kế hoạch này nhằm tận dụng nhu cầu tiêu dùng cao trong dịp cuối năm và các kỳ lễ, Tết, vốn là giai đoạn cao điểm của thương mại toàn cầu.

Ngoài việc giữ ổn định các thị trường xuất khẩu truyền thống, Bộ cũng đẩy mạnh đàm phán và bổ sung các dòng sản phẩm phù hợp với từng khu vực. Một số nhóm hàng có tiềm năng gia tăng giá trị xuất khẩu được chú trọng như thủy sản sang Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN; rau gia vị và trái cây tươi sang các thị trường Đông Bắc Á và Đông Nam Á; cà phê sang Trung Quốc và các nước ASEAN.

Bộ cũng yêu cầu các đơn vị trực thuộc hành động quyết liệt để duy trì đà tăng trưởng, tránh tình trạng bị động khi các rào cản thương mại được thiết lập đột ngột. Các giải pháp về xúc tiến thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp, đa dạng hóa thị trường và nâng cao chất lượng sản phẩm tiếp tục được ưu tiên triển khai trong những tháng tới.

Giá gạo toàn cầu biến động: Thương hiệu quốc gia nào sẽ trụ vững?

Quy định mới về cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa có hiệu lực từ ngày 1/7/2025

Gạo và rau quả “hụt hơi”: Cảnh báo chiến lược hay cơ hội tái cấu trúc?