Tung hô 'hiện tượng mạng' lên sân khấu biểu diễn: Rác văn hoá cần loại bỏ

"Hiện tượng kỳ quái"

Hình ảnh Thông Soái Ca lên sân khấu Hội chợ thương mại và ẩm thực lễ hội Đền Đô (Bắc Ninh) biểu diễn cùng với Du Thiên vào giữa tháng 4/2022 đang nhận được nhiều ý kiến phản ứng gay gắt từ những người có chuyên môn về văn hoá, nghệ thuật. Bởi, Thông Soái Ca vốn được biết đến chỉ là một hiện tượng trên mạng xã hội TikTok với những clip có nội dung nhảm, chưa đúng với văn hoá, thuần phong mỹ tục của người Việt Nam.

Được biết, đứng sau các clip viral của Thông Soái Ca là một ê-kíp lớn. Các bài viết trên kênh của anh gây nhiều ý kiến trái chiều trên mạng, được nhiều người liệt vào mục bài viết “rác” trên TikTok. Vậy nên, sự xuất hiện của Thông Soái Ca trên sân khấu hiện đang gây ra làn sóng phản đối. Thông tin Thông Soái Ca diễn hội chợ hiện nhận về rất nhiều bình luận tiêu cực.

Còn Phú Lê vốn là "giang hồ mạng". Năm 2021, Phú Lê bị cơ quan chức năng TP Hà Nội bắt tạm giam vì liên quan đến hành hung người già. Điểm chung trong nhiều sản phẩm của Phú Lê như “Chạm mặt giang hồ”, “Đời là thế thôi”... là nội dung nhảm nhí, có tính bạo lực, kích động hành xử theo kiểu giang hồ. Để phô trương thanh thế, Phú Lê thu nạp dưới trướng một số đối tượng bất hảo làm đàn em, đồng thời không ngừng xây dựng hình ảnh về một giang hồ có số má. Không ít người, nhất là thanh thiếu niên vì thiếu hiểu biết, tò mò đã lập tức tung hô, coi là “thần tượng”.

Thông Soái Ca tại sân khấu Hội chợ thương mại và ẩm thực lễ hội Đền Đô (Bắc Ninh).

Việc thu hút người xem, thu lợi nhuận từ việc quảng cáo của cá nhân trên mạng xã hội là hết sức bình thường, nhưng nội dung mà họ truyền tải là cả một câu chuyện lớn bởi đánh vào tâm lý của các bạn trẻ. Ban đầu, các bạn trẻ theo dõi chỉ là sự hiếu kỳ, tò mò nhưng về lâu dài trở thành định hướng về mặt hành vi, trở thành lối sống, xây dựng thang giá trị lệch chuẩn rất khủng khiếp. Đó là xã hội coi trọng giá trị tiền bạc, không coi trọng luân lý hay đạo đức hay pháp lý mà chỉ coi trọng sức mạnh một cách bản năng.

Chuyên gia truyền thông Lê Quốc Vinh từng gọi những nhân vật như thế là một hiện tượng rất kỳ quái. Ông cố gắng lý giải "hiện tượng kỳ quái" này nhưng chưa có câu trả lời. "Tôi nghĩ người trẻ cũng như người trưởng thành, khi không còn tin vào những giá trị vốn được coi là chuẩn mực thì họ sẽ tìm đến những giá trị đối lập. Đó là phản ứng tự nhiên của con người, không đi đường này thì đi đường khác. Và đó cũng là vấn đề đáng quan ngại trong xã hội", ông Vinh nói.

Còn TS Nguyễn Tuấn Anh - Viện nghiên cứu thanh niên của Trung ương Đoàn nhìn nhận theo góc độ quản lý đang bị buông lỏng làm cho những hiện tượng xã hội đơn lẻ rất dễ bùng lên trở thành một làn sóng, trào lưu. Một số đối tượng lợi dụng mạng xã hội để nổi tiếng, kiếm tiền...

Số liệu nghiên cứu thời gian qua cho thấy, ở Việt Nam chỉ số rối loạn tâm thần ở giới trẻ đang tăng (phổ biến là các bệnh trầm cảm, rối loạn lo âu, sợ cô đơn, tăng động giảm chú ý...). Khi các đối tượng thanh thiếu niên gặp các vấn đề về sức khỏe tinh thần cũng sẽ có nguy cơ dẫn đến sự lệch lạc trong nhận thức, hành vi.

Do đó bên cạnh sự nỗ lực của gia đình, nhà trường thì sự vào cuộc của toàn xã hội cũng có vai trò hết sức quan trọng. Cộng đồng cần lên án lối sống, phong cách sống sa đọa, cực đoan, cổ xúy bạo lực và tệ nạn xã hội. Cần tích cực tuyên truyền những tấm gương người tốt việc tốt, lan rộng những điển hình tích cực trong đời sống, tạo môi trường lành mạnh cho trẻ phát huy khả năng và sở thích. Trên cơ sở đó sẽ giúp giới trẻ từng bước tự mình xây dựng các chuẩn mực đạo đức, kỹ năng sống tích cực, hướng đến những giá trị tốt đẹp, trở thành công dân có ích cho đất nước.

Ứng xử có vấn đề

Quay trở lại với sự kiện Thông Soái Ca và Phú Lê biểu diễn tại Hội chợ thương mại và ẩm thực lễ hội Đền Đô (Bắc Ninh) khi bị nhiều người bày tỏ quan điểm cá nhân, phản ánh về những lo ngại về những điều tử tế, làm tăng nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực tới giá trị văn hoá thì vẫn có nhiều người lên tiếng bênh vực, cho rằng đang "giúp" những nhân vật này có được cuộc sống tốt hơn, đến gần hơn với những người tương tác với họ qua mạng xã hội.

Thậm chí, có những người từng được coi nghệ sĩ như Du Thiên - tốt nghiệp khoa thanh nhạc thanh nhạc học viện âm nhạc Quốc Gia Hà Nội khóa 2006 - 2009; Từng đạt giải 3 liên hoan tiếng hát truyền hình Hải Dương năm 2007 còn dùng những lời lẽ dung tục, sản sàng dùng bạo lực để phản ứng lại với những ý kiến lo ngại về những điều tử tế, làm tăng nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực tới giá trị văn hoá.

Chưa rõ mục đích thực sự của Du Thiên trước sự việc này là gì khi anh là người hát cùng Thông Soái Ca trên sân khấu hội chợ hôm đó, anh cũng là người xuất hiện cùng Thông Soái Ca trên biển quảng cáo cho sự kiện, đồng thời chính anh cũng xác nhận trên mạng xã hội là có hợp tác kinh tế với Thông Soái Ca trong sự kiện ấy.

Thông Soái Ca và Du Thiên cùng nhau biểu diễn ca khúc "Anh em cây khế".

Những phát ngôn phóng túng theo kiểu văn hóa “chợ búa” trên không gian mạng xã hội đã khiến nhiều nghệ sĩ mất điểm trong lòng công chúng. Trước Du Thiên từng có ca sĩ Phương Thanh, Duy Mạnh, người mẫu Hương Giang... cũng từng bị phản ánh về vấn đề này.

Theo chuyên gia văn hoá PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái, cách ứng xử của nghệ sĩ Việt trên truyền thông, cụ thể là trên mạng xã hội trong thời gian qua đang có vấn đề. Cách ứng xử trước truyền thông của nhiều nghệ sĩ gần đây thiếu đi sự tích cực, nếu không muốn nói là tiêu cực. Đó là sự lệch chuẩn!

Nghệ sĩ cũng không thể “vin” vào cái tình để lên tiếng đổ lỗi, quanh co cho những sai lầm của mình. Đã làm việc gì phải tự chịu trách nhiệm, luật pháp không chấp nhận những biện minh thiếu cơ sở, thiếu ý thức trách nhiệm cá nhân. “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”, nghệ sĩ không nên chạy theo hư danh ảo, thích tô vẽ, đánh bóng để khi mặt trái của mình lộ ra thì việc trở tay không kịp là điều khó tránh khỏi”, PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái nói.

Đồng quan điểm, PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật Quốc gia Việt Nam thừa nhận, những phát ngôn gây sốc, không cẩn trọng, gây chia rẽ, tạo xung đột trên mạng xã hội của một số nghệ sĩ khiến cho hình ảnh người nghệ sĩ bị ảnh hưởng.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn bày tỏ: “Không có tự do nào vượt lên trên những giá trị đạo đức, luân lý và lợi ích chung của dân tộc. Vì thế, thiện và mỹ luôn gắn bó biện chứng với nhau. Do đó, nghệ sĩ cần ý thức trách nhiệm xã hội của mình thể hiện trong các tác phẩm nghệ thuật, sau đó là những hành xử trong cuộc sống”.