Giá vé máy bay tăng, vì sao hãng bay than “càng bay nhiều càng lỗ”?

Các đại biểu phát biểu, thảo luận tại buổi hội thảo. Ảnh: Nhân dân

Chiều 12/6 vừa qua, Báo Nhân dân đã tổ chức Hội thảo "Hàng không - Du lịch 'bắt tay' liên kết phát triển bền vững". Tại hội thảo, vấn đề giá vé máy bay một lần nữa trở thành chủ đề nóng.

Càng bay nhiều càng lỗ

Theo CEO Bamboo Airways, giá vé máy bay chỉ hạ nhiệt khi số lượng vé máy bay tăng lên. Trước dịch Covid-19, số lượng máy bay của Việt Nam là hơn 230 chiếc, nhưng hiện tại chỉ còn hơn 160 máy bay được khai thác.

Ngoài số máy bay bị triệu hồi do lỗi động cơ, Bamboo Airways giảm bớt số lượng máy bay để trả bớt nợ, tái cơ cấu. Pacific Airlines thậm chí trả hết máy bay để giảm khoản nợ 220 triệu USD.

Để "bù" số máy bay thiếu hụt lên tới 60 - 70 chiếc so với nhu cầu, theo ông Lương Hoài Nam là không khó. Số máy bay cho thuê của thế giới rất lớn, song các hãng hàng không trong nước cũng không mặn mà đưa thêm máy bay về, vì nguyên nhân sâu xa là "bay nội địa không có lãi, càng bay nhiều càng lỗ".

"Xây khách sạn mất 5 năm, còn máy bay thuê ướt (thuê kèm tổ bay, dịch vụ bảo dưỡng, bảo hiểm) mất 15 - 30 ngày, thuê khô (chỉ thuê máy bay) mất 3 tháng là cùng. Tuy nhiên, hãng bay không cố gắng đưa máy bay về vì không có động lực kinh doanh, càng bay nhiều lỗ nhiều", ông Nam chia sẻ.

Với mặt bằng chi phí hiện nay, cơ chế giá trần duy trì từ thời bao cấp, bay nội địa có lãi là không khả thi. "Các nước phát triển đều không còn giá trần. Thái Lan không có giá trần nhưng hàng không vẫn rất phát triển. Không nên nhầm lẫn việc bỏ giá trần sẽ làm tăng giá vé máy bay, vì thực tế hàng không còn phải "nhìn nhau", không chỉ cạnh tranh lẫn nhau mà còn phải cạnh tranh với cả đường bộ, đường sắt. Không hãng nào dám tăng giá quá cao", ông Lương Hoài Nam nhìn nhận.

CEO Bamboo Airways cũng dẫn chứng, giá vé bình quân của Bamboo năm 2023 là 1,66 triệu đồng/chiều Hà Nội - TP.HCM khi giá trần là 3,2 triệu đồng. Tới khi giá trần tăng lên 3,4 triệu đồng, giá bình quân chặng bay này của hãng cũng chỉ 1,8 triệu đồng/chiều.

Ông Lại Xuân Thanh, Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), chia sẻ ACV đang quản lý, vận hành 21 sân bay trong nước, nhưng ông Thanh cũng than rằng chỉ 6 cảng có lãi gồm Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng, Phú Quốc, Liên Khương, Cam Ranh. 4 cảng phải bù lỗ gồm Thanh Hóa, Cát Bi, Côn Đảo, Buôn Mê Thuột. 11 cảng còn lại cũng đều lỗ.

Chủ tịch ACV thông tin dù đầu tư lớn cho nhiều cảng, đa phần mức giá phục vụ hãng bay vẫn giữ từ năm 2012 hay 2015. Ông Thanh nói rằng ACV đang phải thi hành chính sách nuôi dưỡng nguồn thu từ hãng bay vì sợ khó khăn quá, hãng hàng không phá sản thì ACV cũng "chết" vì là chủ nợ lớn.

Giải pháp nào giảm giá vé máy bay?

CEO Bamboo Airways Lương Hoài Nam. Ảnh: Nhân dân

Theo ông Hoàng Nhân Chính, Trưởng Ban thư ký Hội đồng Tư vấn Du lịch (TAB), giá vé máy bay tăng cao tác động nhiều ngành và sinh kế của địa phương. Nếu giải quyết giá vé máy bay giải quyết được nhiều vấn đề khác nhau. Đại diện nhóm nghiên cứu Hội đồng Tư vấn Du lịch, ông Chính đề xuất Chính phủ khuyến khích thành lập các hãng hàng không mới; hỗ trợ chính sách thuế, phí và giá. Chính phủ cũng cần xem xét quy định về giá trần. “Cần áp dụng giá trần linh hoạt theo giá xăng dầu”, ông Chính bày tỏ.

Theo ông Hoàng Nhân Chính, các đơn vị cung cấp dịch vụ tại sân bay, quản lý, điều hành bay cần giảm 50% giá, phí cho các chuyến bay đêm so với các chuyến bay ngày. “Nếu làm được điều này, các hãng hàng không sẽ thuận lợi giảm giá vé”, ông Chính nói.

Theo ông Chính, một cơ chế cứng nhắc nhiều doanh nghiệp khách sạn áp dụng chính sách nhận phòng (check-in) và trả phòng (check-out) khiến nhiều khách du lịch thiệt thòi.

“Nhiều tập đoàn quốc tế đã áp dụng chính sách nhận phòng và trả phòng linh hoạt trong 24 tiếng. Tại sao ngành du lịch Việt Nam không suy nghĩ đến việc các tập đoàn khách sạn thử đưa ra cách thức linh hoạt này. Khi đó, du lịch sẽ bắt tay được với ngành hàng không để áp dụng, tận dụng được chuyến bay đêm với giá máy bay rẻ, sẽ có gói combo tốt hơn”, ông Hoàng Nhân Chính bày tỏ.

Ông Nguyễn Công Hoan, Tổng Giám đốc Flamingo Redtours cho biết, cần đẩy mạnh hợp tác thông qua các seri booking vé có giá cạnh tranh. Đây là hình thức hợp tác truyền thống từ nhiều năm qua. Với hình thức này, các hãng hàng không sẽ triển khai biểu giá, thường là mức giá thấp trong một số giai đoạn để các công ty du lịch đặt cọc sớm. Nhờ đó, phần chi phí cho các chuyến bay trong mỗi tour sẽ được giảm bớt khi vé máy bay được mua với mức giá tốt và ổn định.

Theo ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Tập đoàn Du lịch - Hàng không Viettravel, việc tăng giá vé máy bay là bối cảnh chung trên toàn cầu. “Bình quân giá vé thế giới tăng từ 17-27%, không riêng Việt Nam”, ông Kỳ nói. Theo ông Kỳ, chúng ta không có yếu tố nào ghìm giá vé máy bay xuống nếu không có sự vào cuộc của Chính phủ vì Chính phủ là bệ đỡ, kiến tạo cho doanh nghiệp.

Trước đề xuất của các doanh nghiệp hàng không, ông Đỗ Hồng Cẩm, Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam chia sẻ, để góp phần giải quyết chi phí đầu vào tăng cao, Cục đề nghị các hãng hàng không tăng hiệu suất sử dụng tàu bay trong ngày. Các địa phương cũng cần có chế độ chính sách hỗ trợ cho các hãng.

Các hãng hàng không đưa ra các chương trình khuyến mại, điều chỉnh giá vé, thực hiện việc cơ cấu giá vé công khai, minh bạch theo quy định pháp luật về giá trần. Trong dải giá vé, các hàng không dành dải giá vé từ thấp tới cao cho người dân tiếp cận giá vé phù hợp với mức chi trả. Chúng ta phải đánh giá lại thủ tục về hành chính, các chính sách pháp luật xem cần điều chỉnh như thế nào để các doanh nghiệp vận hành hiệu quả, hướng tới đáp ứng tốt nhu cầu đi lại của người dân.

“Chúng tôi sẽ cùng ngồi lại với cơ quan liên quan, trong đó có Cục Du lịch Quốc gia, xem xét các giải pháp mà các đại biểu đã nêu ra tại hội thảo để phân tích về tính xác đáng của giải pháp, xem xét căn cứ, nguồn lực, cơ quan nào có thể đứng ra chủ trì để có những hành động cụ thể. Chúng tôi mong muốn các địa phương thật sự quan tâm đến kết nối hàng không-du lịch, góp phần hỗ trợ cho hàng không tăng thêm đường bay”, ông Cẩm cho hay.

Bà Lương Thị Hoàng Lan, Giám đốc kinh doanh khối Du lịch nghỉ dưỡng, Tập đoàn Sun Group, đánh giá: "Sự thiếu liên kết chặt chẽ giữa địa phương-du lịch-hàng không, không chỉ làm giảm sức cạnh tranh của các điểm đến trong nước, mà còn làm ảnh hưởng đến lợi ích của tất cả các bên và gián tiếp hạn chế khả năng tăng tốc phát triển của ngành du lịch Việt Nam và sự tăng trưởng của nền kinh tế”.

Giải mã nguyên nhân vé máy bay nội địa đắt đỏ và khan hiếm

Giá vé máy bay Hà Nội - TPHCM bất ngờ giảm mạnh

Bộ Tài chính lý giải nguyên nhân giá vé máy bay tăng cao