Bàn giải pháp sản xuất và tiêu thụ lúa gạo

Giá gạo xuất khẩu từ cuối năm 2024 đến khoảng cuối tháng 2/2025 liên tục giảm.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, khối lượng xuất khẩu gạo tháng 2/2025 ước đạt 560 nghìn tấn với giá trị đạt 288,2 triệu USD, đưa tổng khối lượng và giá trị xuất khẩu gạo 2 tháng đầu năm 2025 đạt 1,1 triệu tấn và 613 triệu USD, tăng 5,9% về khối lượng nhưng giảm 13,6% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.

Xây dựng các vùng nguyên liệu lúa gạo

Trái ngược với diễn biến năm trước, giá lúa trong nước và giá gạo xuất khẩu từ cuối năm 2024 đến khoảng cuối tháng 2/2025 liên tục giảm. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng rớt giá gạo xuất khẩu hiện nay là do Ấn Độ nới lỏng lệnh hạn chế xuất khẩu gạo sau 2 năm siết chặt.

Trong khi đó, nhu cầu nhập gạo của các thị trường lớn như Philippines, Indonesia cũng đang giảm sút, khi các nước này đã tích lũy đủ dự trữ trong năm 2024 và chờ giá giảm thêm trước khi tái nhập khẩu.

Bước sang đầu tháng 3/2025, giá gạo xuất khẩu đã nhích tăng nhẹ, tuy nhiên, xu hướng vẫn chưa rõ ràng. Một số mặt hàng gạo nguyên liệu tăng trở lại, trong khi đó, giá lúa gạo tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long vẫn đứng ở mức thấp so với cùng kỳ năm ngoái.

Không chỉ gạo xuất khẩu của Việt Nam giảm giá, 2 tháng đầu năm 2025, giá gạo giảm trên toàn cầu. Cụ thể, gạo Thái Lan giảm 10-11%; gạo Việt Nam giảm 6%… Sản lượng cao tiếp tục gây áp lực giảm giá, tuy nhiên, nhu cầu nhập khẩu từ Trung Quốc, Indonesia có thể hỗ trợ thị trường”.

Trước diễn biến của tình hình lúa gạo hiện nay, ông Ngô Công Thức - Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang đề xuất Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương tiếp tục quan tâm hỗ trợ các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long mời các tập đoàn, doanh nghiệp đến đầu tư liên kết sản xuất nông nghiệp, giúp hình thành chuỗi sản xuất, tiêu thụ ổn định.

Đồng thời, cần có chính sách ưu đãi hơn nữa để khuyến khích các doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn để việc ký kết, xuất khẩu với đối tác nước ngoài được ổn định, giúp hoạt động sản xuất nông nghiệp phát triển bền vững.

Cùng với đó, An Giang cũng đề nghị Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam kết nối các doanh nghiệp chế biến lúa gạo để xây dựng các vùng nguyên liệu lúa gạo tại An Giang đảm bảo ổn định về số lượng và chất lượng, đáp ứng nhu cầu chế biến xuất khẩu của doanh nghiệp...

Về phía hiệp hội, ngành hàng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) Đỗ Hà Nam kiến nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét tạo điều kiện để người dân và doanh nghiệp tiếp cận được vốn, có khả năng trữ hàng, từ đó chủ động hơn về giá hàng hóa. Tăng hạn mức cho các doanh nghiệp xuất khẩu, các doanh nghiệp cung ứng gạo, kéo dài thời gian cho vay mua gạo để từ đó có thể bán cho các thị trường với giá tốt hơn cũng như kéo dài thời hạn trữ hàng, tránh tình trạng bán hàng ồ ạt. Thêm nữa, đề xuất lãi vay cho các doanh nghiệp xuất khẩu gạo ở mức thấp nhất có thể.

Bên cạnh đó, VFA đề nghị Bộ Công Thương đưa ra quy định giá sàn về xuất khẩu gạo theo Nghị định 107/2018/NĐ-CP với mức giá Hiệp hội Lương thực Việt Nam đề nghị là 500 USD/tấn (giá FOB). Đồng thời, tăng cường kiểm tra các doanh nghiệp xuất khẩu gạo, nhất là các doanh nghiệp chỉ đi thu mua mà không tham gia vào khâu chế biến, hoặc các doanh nghiệp chỉ tham gia thương mại mà không tham gia vào thị trường xuất khẩu.

Đẩy mạnh việc tìm kiếm thị trường mới

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy chủ trì cuộc họp. Ảnh: Minh Đỗ

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân, trong câu chuyện xuất khẩu gạo, việc tìm kiếm thị trường mới bên cạnh duy trì các thị trường truyền thống đã được triển khai và việc này cần tiếp tục đẩy mạnh. Gắn với đó là sự điều chỉnh cơ cấu, chủng loại gạo. Trong đó, cần tập trung vào chất lượng gạo là vấn đề cần lưu ý.

Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân, chúng ta cũng đã có sự thay đổi lớn trong việc kiểm soát vấn đề xuất khẩu gắn liền với sản xuất chế biến. Việc này đã được triển khai trong năm 2024 và kỳ vọng sẽ có sự chuyển biến rõ rệt trong năm 2025. Đối với hoạt động này, vai trò điều phối của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng như sự vào cuộc của các hiệp hội, doanh nghiệp, ngành hàng là hết sức quan trọng.

Về phía Bộ Công Thương sẽ ghi nhận, tiếp thu các các khuyến nghị của các hiệp hội, ngành hàng, địa phương, trong đó có việc triển khai Nghị định 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo. Dự kiến, sắp tới sẽ có hội nghị chuyên đề bàn xuất khẩu gạo

Liên quan đến câu chuyện kích hoạt giá sàn, Bộ Công Thương đang nghiên cứu. Tuy nhiên, Bộ Công Thương cũng đang tính đến việc kích hoạt dự trữ, đảm bảo công tác bình ổn. Bộ Công Thương sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan kiểm tra việc này. Đây cũng là một trong những giải pháp đóng góp vào công tác bình ổn giá lúa gạo. Đồng thời, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác đàm phán mở cửa thị trường mới bên cạnh thị trường truyền thống để đảm bảo xuất khẩu gạo bền vững trong dài hạn.

Tại hội nghị, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy khẳng định: Trong hai tháng đầu năm, tình hình thị trường lúa gạo thế giới có nhiều biến động, đặc biệt là sau khi Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo và bắt đầu xuất khẩu trở lại vào tháng 9/2024.

Cung tăng mạnh, cầu có tăng nhưng chưa kịp với tốc độ tăng của nguồn cung dẫn đến việc xuất khẩu gạo của Việt Nam gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt là giá giảm sâu so với năm 2024.

“Trước tình hình đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức hội nghị với đại diện lãnh đạo các bộ ngành liên quan và lãnh đạo các địa phương, các hiệp hội, ngành hàng, doanh nghiệp chủ lực để nhận diện, đánh giá đúng tình hình”, ông Đỗ Đức Duy chia sẻ.

Trước bối cảnh chung đang khó khăn này, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cho rằng, chúng ta phải xác định lại mức độ như thế nào, nguyên nhân do đâu? Kể cả trong nước và quốc tế để từ đó đề xuất các giải pháp để quản lý bình ổn và đưa thị trường lúa gạo ổn định, bền vững bao gồm cả những giải pháp trước mắt và giải pháp lâu dài.

Bổ sung thêm một số quy định về kinh doanh xuất khẩu gạo

Xuất khẩu gạo sang thị trường Singapore tăng trưởng rất tốt

Kim ngạch xuất khẩu sang Phillippines lần đầu vượt mức trên 6 tỷ USD