Xuất khẩu thanh long sang Mỹ, Anh, Đức bất ngờ tăng vọt

Xuất khẩu thanh long sang Mỹ, Anh, Đức bất ngờ tăng vọt.

Số liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy 4 tháng đầu năm xuất khẩu thanh long của Việt Nam đạt 230 triệu USD, giảm 7,5% so với cùng kỳ năm 2023. Điều này cũng khiến tỷ trọng thanh long trong rổ trái cây xuất khẩu giảm 40% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trung Quốc, thị trường xuất khẩu chủ lực, tiếp tục lao dốc trong 4 tháng đầu năm và chỉ đạt 162 triệu USD, giảm 19,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Cùng Trung Quốc đại lục, thanh long xuất khẩu sang Hong Kong, Nhật Bản cũng quay đầu giảm 0,6-7,5%.

Ngược chiều xu hướng giảm, xuất khẩu thanh long Việt sang Mỹ, Anh, Đức, Pháp, Australia, Ấn Độ bất ngờ tăng vọt. Trong đó, xuất khẩu sang Đức và Anh tăng mạnh nhất gấp 2,3-2,7 lần so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 786.000 USD sang Đức, và hơn 1 triệu USD ở thị trường Anh.

Còn sang Mỹ, xuất khẩu thanh long tăng trên 102% với 13 triệu USD, Ấn Độ tăng 33% với 16,5 triệu USD.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam, cho rằng năm nay toàn cầu bị ảnh hưởng bởi El Nino nên sản lượng thanh long bán ra trên toàn cầu lao dốc. Tại các quốc gia ở châu Âu, Bắc Mỹ, nguồn cung từ Mexico và các nước Nam Mỹ năm nay cũng bị mất mùa nên cơ hội để hàng Việt đánh chiếm.

Nhờ các thị trường mới tăng mua, kim ngạch xuất khẩu thanh long tránh sự sụt giảm mạnh. Ngoài ra, nguồn cung giảm do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu giúp giá thanh long những tháng đầu năm ở mức cao.

Hiện, thanh long ruột trắng tại nhiều địa phương đang tăng 2.000-3.000 đồng một kg so với tháng trước, ở mức 14.000-16.000 đồng một kg. Còn hàng ruột đỏ dao động 30.000-43.000 đồng một kg (tùy loại).

Bên cạnh việc xuất khẩu trái cây tươi, chế biến sâu được coi là giải pháp quan trọng, vừa giúp giảm được áp lực mùa vụ, vừa giúp nâng cao giá trị cho sản phẩm.

Những trái thanh long tươi sau khi thu hoạch từ vườn về sẽ được phân loại. Những quả không đủ tiêu chuẩn xuất khẩu sẽ được các cơ sở dùng để chế biến.

Khu vực sơ chế thanh long của HTX Hòa Lệ.

Trung bình mỗi năm, HTX thanh long sạch Hòa Lệ, Bình Thuận liên kết thu mua, xuất khẩu chính ngạch trên 10.000 tấn thanh long tươi từ bà con nông dân. Ngoài ra, HTX này còn phát triển 15 sản phẩm thanh long chế biến. Trong đó có đến 13 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP từ 3-4 sao.

Bà Nguyễn Hoàng Thiên Hương - HTX Thanh long sạch Hòa Lệ, Bình Thuận nêu ý kiến: "Mình tận dụng hết nguồn nguyên liệu thu mua về từ vườn của bà con nông dân. Từ đó, trái thanh long Bình Thuận không bị bỏ đi phần người nông dân làm ra và xuất khẩu không được. Từ đó, đơn vị phải thu mua hết để về chế biến các sản phẩm, nâng cao giá trị cho trái thanh long Bình Thuận".

Đặc biệt, năm 2023, sức tiêu thụ các sản phẩm chế biến từ thanh long của HTX Thanh long sạch Hòa Lệ tăng hơn 50% so với năm 2022.

Việc tận dụng triệt để các bộ phận từ quả thanh long đã tối ưu hóa giá trị cho nông sản của nhà nông. Hiện nay, sản phẩm chế biến chủ yếu tiêu thụ nội địa với năng lực chế biến hơn 180.000 tấn/năm, chiếm khoảng 26% tổng sản lượng.

Bà Lê Thị Nguyên Hà - Giám đốc Công ty Nước ép Phúc Hà, Bình Thuận cho biết: "Chế biến sâu sẽ rút ngắn tỷ lệ giữa hàng loại 1 và hàng loại 2, như vậy cộng bình quân nó sẽ nâng giá trị trái thanh long. Người hưởng lợi đầu tiên là mình nâng tầm nhận thức của người nông dân sản xuất. Vì nâng được giá trị sản phẩm họ chế biến, sản xuất ra thì mới thay đổi được tư duy theo phương thức sản xuất mới".

Diện tích thanh long của tỉnh Bình Thuận hiện đạt khoảng 25.000 ha. Ngành nông nghiệp tỉnh này chủ trương không tăng diện tích mà chú trọng nâng cao chất lượng và đẩy mạnh xây dựng chuỗi liên kết gắn với tiêu thụ - chế biến để nâng giá trị cho trái thanh long. Đây chính là hướng đi bền vững cho nhà nông Bình Thuận.

Thực tế trong thời gian vừa qua, khi tình hình xuất khẩu thanh long đang gặp nhiều thử thách, người dân Việt Nam đã nảy ra ý tưởng như chế biến sợi mì từ trái thanh long, hay làm bánh mì thanh long được người tiêu dùng trong nước ủng hộ. Đây cũng là một trong những cách làm sáng tạo để tăng giá trị cho trái thanh long, làm phong phú nền ẩm thực nước nhà.

Về giải pháp căn cơ hơn, trong giai đoạn 2025-2030, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khuyến cáo các địa phương cần ổn định diện tích thanh long trong khoảng 60.000 đến 65.000 ha, duy trì sản lượng từ 1,3 triệu đến 1,5 triệu tấn. Bên cạnh đó, các địa phương cần tập trung áp dụng đồng bộ các quy trình sản xuất tiên tiến, bảo đảm năng suất, nâng cao mẫu mã, chất lượng, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc.

Lý do khiến thanh long Việt mất vị trí dẫn đầu

Thanh long trái vụ giá 43.000 đồng/kg, nhà vườn không có để bán

Phát triển thanh long Việt - điểm sáng từ những thách thức