Nhập siêu quay lại sau 23 tháng: Nên mừng hay lo?

Nhập siêu quay lại sau 23 tháng: Nên mừng hay lo?

Nhập siêu quay lại sau 23 tháng

Số liệu của Tổng cục Thống kê cho biết kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 5 ước đạt 32,81 tỷ USD, tăng 15,8% so với cùng kỳ 2023. Tuy nhiên, nhập khẩu tăng tốc nhanh hơn, đến 29,9% so với cùng kỳ, ước đạt 33,81 tỷ USD.

Kết quả, Việt Nam lần đầu có tháng nhập siêu sau gần 2 năm. Lần gần nhất cán cân thương mại hàng hóa ghi nhận nhập siêu là tháng 5/2022, ở mức 2,02 tỷ USD.

Đi vào chi tiết, số liệu thống kê cho thấy, nhập khẩu một số mặt hàng phục vụ gia công, sản xuất đạt giá trị tăng cao, như điện thoại và linh kiện tăng 55%; sắt thép tăng 50%; điện tử, máy tính và linh kiện tăng 39%; xăng dầu tăng 34,6%; nguyên phụ liệu dệt may, giày dép tăng 33,7%...

Nhìn vào các mặt hàng nhập siêu có thể thấy, đa phần là nguyên liệu phục vụ sản xuất trong nước, đồng nghĩa với việc kinh tế đang phục hồi, đơn hàng đã tăng trở lại. Điều này cũng khá tương đồng với khảo sát Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) VN do S&P Global vừa công bố hôm 3.6. Chỉ số này cũng ghi nhận sản xuất của VN tiếp tục tăng trưởng trong tháng 5. Trong đó, hoạt động mua sắm đầu vào tăng tháng thứ 2 liên tiếp.

"Số lượng đơn đặt hàng mới lại tăng mạnh trong bối cảnh có những dấu hiệu cho thấy tăng trưởng nhu cầu đang được duy trì, thúc đẩy sự tăng trưởng sản lượng mạnh mẽ hơn trong tháng 5", Andrew Harker, Giám đốc kinh tế tại S&P Global Market Intelligence, đánh giá.

Mặc dù cán cân thương mại hàng hóa tháng 5 nhập siêu, nhưng tính chung 5 tháng đầu năm, thì cán cân thương mại hàng hóa vẫn giữ xu hướng xuất siêu. Theo đó, xuất khẩu tăng 15,2%, nhập khẩu tăng 18,2%. Cán cân thương mại hàng hóa 5 tháng xuất siêu hơn 8 tỉ USD, thấp hơn cùng kỳ năm ngoái (xuất siêu 10,2 tỉ USD).

Theo Tổng cục Thống kê, nhập siêu quay lại là điều đáng quan tâm, nhưng có thể là dấu hiệu tích cực về sự phục hồi của nền kinh tế trong nước, do nhập khẩu thiết bị, máy móc, nguyên vật liệu phục vụ sản xuất tăng mạnh.

"Đây là chỉ báo cho thấy sản xuất công nghiệp sẽ phục hồi tích cực hơn trong thời gian tới", Tổng cục Thống kê nhận định.

Nên mừng hơn lo

Đơn hàng dệt may tăng mạnh trong tháng 5.

Báo cáo vĩ mô mới cập nhật của Chứng khoán ACB (ACBS) vừa công bố cũng cũng đưa ra nhận định cho rằng nhập siêu nên mừng hơn lo. “Việt Nam ghi nhận tháng nhập siêu đầu tiên trong gần 2 năm qua với nhập siêu riêng tháng 5/2024 đạt 1 tỷ USD. Nhìn sơ qua, có vẻ đây là tin buồn vì tăng thêm áp lực tỷ giá. Tuy nhiên, khi phân tích kỹ lưỡng từng số liệu, đây lại có thể là tín hiệu tích cực cho nền kinh tế”, báo cáo nêu rõ.

Cũng theo báo cáo này, nhập khẩu tăng mạnh do nhu cầu nhập nguyên vật liệu cho sản xuất, đặc biệt là hàng điện tử, điện máy và dệt may. Do đó, việc nhập khẩu hiện tại có thể là bước đi trước của xuất khẩu ở các lĩnh vực chủ lực này. Tăng trưởng nhập khẩu chậm trong năm 2023 cũng kìm hãm đà hồi phục của xuất khẩu.

Nhìn lại bức tranh thương mại xuất nhập khẩu năm 2023, báo cáo nêu rõ, mặc dù thặng dư thương mại có thể giúp giảm áp lực lên tỷ giá trong năm 2023 nhưng đổi lại nền kinh tế cũng ảm đạm trong năm 2023. Vì vậy, nhập siêu ở thời điểm này tuy tạo áp lực tỷ giá trong ngắn hạn nhưng lại mở ra tín hiệu tích cực hơn cho giai đoạn hồi phục các lĩnh vực sản xuất, chế biến, chế tạo trong thời gian tới.

Chi tiết hơn, số liệu nhập khẩu bật tăng rõ nét bắt đầu từ đầu tháng 4, sau một chuỗi tăng trưởng ảm đạm. Các mặt hàng nhập khẩu tập trung vào các nguyên liệu then chốt cho sản xuất, ví dụ: Linh kiện điện tử, máy tính, máy móc thiết bị, nguyên vật liệu dệt may, sắt thép. Trong đó, nhập khẩu linh kiện điện tử máy tính, máy móc thiết bị tăng từ 20 - 50% trong riêng tháng 5/2024, dự kiến sẽ giúp Việt Nam thúc đẩy từ 20 - 30% xuất khẩu trong nửa cuối năm 2024.

Tăng trưởng mạnh của nguyên vật liệu dệt may (tăng 33% trong tháng 5/2024 và hơn 20% trong 5 tháng đầu năm) báo hiệu đơn hàng dệt may sẽ tăng tốt trong nửa cuối năm 2024. Nhập khẩu sắt thép và sản phẩm sắt thép cũng tăng mạnh trong tháng 4 và tháng 5/2024 (lần lượt tăng 16% và 47%), trong đó hơn 60% là đến từ Trung Quốc. Đây có thể coi là động thái tích trữ hàng giá rẻ để phục vụ cho nhu cầu tiêu thụ đang tăng lên, đồng thời đối phó với rủi ro về chính sách thuế.

Bổ sung cho đánh giá sản xuất tăng, theo Tổng công ty Điện lực miền Nam (EVNSPC, phụ trách điện của 21 tỉnh thành phía nam), trong tháng 5, điện thương phẩm thuộc nhóm khách hàng công nghiệp xây dựng (sản xuất) tăng cao gần 18%, lên 720 triệu kWh so với cùng kỳ năm ngoái; trong khi điện sinh hoạt tháng 5 chỉ tăng 2,64% so cùng kỳ. Tính lũy kế 5 tháng, điện sản xuất cũng tăng gần 12,8% so cùng kỳ.

Đại diện EVNSPC cho biết, tiêu thụ điện sinh hoạt trong tháng 5 đã "hạ nhiệt" đáng kể, song khối khách hàng dùng điện trong sản xuất tăng rất mạnh. Điều này cho thấy hoạt động sản xuất, phục hồi kinh tế có nhiều tín hiệu tích cực.

"Trong tháng 5, các tỉnh có tỷ trọng cao về công nghiệp, xây dựng có dấu hiệu hồi phục sản xuất mạnh mẽ như Bình Dương, Tây Ninh, Long An, Bà Rịa-Vũng Tàu, Đồng Nai... Trong bối cảnh đó, EVNSPC và các đơn vị vẫn đảm bảo cung cấp đủ điện phục vụ sản xuất kinh doanh và sinh hoạt của nhân dân", đại diện EVNSPC thông tin.

TS Nguyễn Quốc Việt, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách, có ý kiến tương đồng: "Nhập siêu tăng trở lại trong tháng 5, theo tôi là điều đáng mừng, chưa có gì phải lo. Bởi đa số cơ cấu nhóm hàng nhập khẩu tăng đều phục vụ sản xuất, công nghiệp. Diễn biến này cho thấy các hoạt động sản xuất trong nền kinh tế tiếp tục phục hồi vững chắc, cũng như đơn hàng nước ngoài đang được nối trở lại, quan trọng hơn là xu thế tăng trưởng khá bền vững".

Về phần mình, chuyên gia kinh tế tài chính - PGS-TS Đinh Trọng Thịnh lưu ý nhập siêu xuất hiện trong 1 tháng "chưa đáng lo ngại", bởi tính chung 5 tháng, xuất siêu vẫn đạt hơn 8 tỉ USD. TS Thịnh phân tích: Các tín hiệu cho thấy sự phục hồi đơn hàng của DN tương đối tốt. Dự báo trong tháng tới, nhập siêu có thể tiếp tục tăng do đà tăng nhập khẩu linh kiện, phụ tùng, máy móc, nguyên liệu phục vụ sản xuất, xuất khẩu của DN. Từ tháng 4, chênh lệch tỷ giá USD so với tiền đồng VN có lúc gần 5% khiến nhiều lo ngại cho DN xuất nhập khẩu. Theo đó, lợi nhuận của DN xuất khẩu sẽ bị ảnh hưởng giảm, DN nhập khẩu lại bị áp lực chi phí sản xuất, đầu tư tăng cao hơn dự toán.

"Quan trọng nhất là lạm phát đang ở mức khá cao. Tuy tháng 5 chỉ tăng 0,05% so với tháng 4, song tính chung 5 tháng, lạm phát lên đến 4,04%. Thế nên, việc điều hành kéo mức chênh lệch tỷ giá xuống để kiềm lạm phát ở mức từ 3,8 - 4,2% là tốt. Nếu nhập khẩu tăng liên tục trong những tháng tới, tỷ giá hối đoái tăng, chi phí du lịch, đi lại những tháng hè tăng, lương tăng từ ngày 1.7, rồi chi phí giáo dục tăng từ tháng 9, giá điện có thể tăng trong thời gian tới..., việc kiềm chế lạm phát sẽ là thách thức lớn", PGS-TS Đinh Trọng Thịnh lưu ý.

Nửa đầu tháng 2/2022, Việt Nam nhập siêu 3,9 tỷ USD

Việt Nam nhập siêu 2,34 tỷ USD trong tháng 2/2022

Việt Nam nhập siêu 2,7 tỷ USD trong nửa đầu tháng 5