Ngành ô tô Việt tìm thế vững giữa biến động toàn cầu

Giữ gìn di sản văn hóa – Chìa khóa phát triển bền vững

6 tỷ đồng giải thưởng “Phiêu hè cùng Ford, Tự do sống chất”

Ford Việt Nam mở rộng Dịch vụ lưu động 4 giờ hoặc miễn phí tại TP. Hồ Chí Minh

Ngành công nghiệp ô tô Việt Nam: Giữa thử thách và cơ hội tái cấu trúc

Chiều 12/6, trong khuôn khổ Triển lãm Quốc tế lần thứ 18 về phương tiện giao thông và công nghiệp hỗ trợ do Bộ Công Thương tổ chức, tọa đàm “Công nghiệp ô tô Việt Nam trong bối cảnh biến động của thị trường toàn cầu” đã làm nổi bật những chuyển động đáng chú ý trong ngành chế tạo ô tô nước nhà.

Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục bị gián đoạn, giá nguyên liệu leo thang và cạnh tranh khốc liệt khiến các doanh nghiệp ô tô Việt đứng trước bài toán duy trì sản xuất và nâng cao chất lượng, những tín hiệu tích cực về cải cách nội tại và chiến lược dài hạn đang dần hé lộ lối đi mới.

Quang cảnh buổi Tọa đàm

Theo bà Trương Thị Chí Bình – Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam (VASI) – ngành công nghiệp ô tô đang phải đối mặt với ba thách thức lớn: thiếu hụt lao động tay nghề cao, chi phí nguyên vật liệu tăng vọt và năng lực quản trị sản xuất còn yếu.

Việc nhiều doanh nghiệp vẫn duy trì phương thức quản lý truyền thống – trữ nguyên liệu, chờ biến động – không chỉ gây lãng phí mà còn làm giảm sức cạnh tranh. Tuy nhiên, một số dự án ứng dụng phương pháp sản xuất tinh gọn (lean manufacturing) đã cho thấy hiệu quả rõ rệt, điển hình là một doanh nghiệp tiết kiệm tới 10 tỷ đồng mỗi năm nhờ tối ưu hóa tồn kho.

Một trong những hướng đi được nhấn mạnh tại tọa đàm là đẩy mạnh nội địa hóa nhằm giảm phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu – vốn rất dễ tổn thương trước bất ổn toàn cầu. Dù sản lượng nội địa chưa đủ để tạo áp lực thị trường lớn, các cam kết sản xuất dài hạn từ những “ông lớn” như VinFast, Ford Việt Nam, Thaco, Hyundai Thành Công… đang dần tạo lực kéo cho công nghiệp hỗ trợ phát triển.

Các chương trình đào tạo chuyên sâu theo hình thức e-learning do VASI khởi xướng là bước đi sáng tạo, giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí đào tạo, trong khi vẫn đảm bảo chất lượng nhân lực.

Không chỉ dừng lại ở đào tạo, các doanh nghiệp trong nước cũng đang thử nghiệm hệ thống quản trị chi phí thông minh với sự hỗ trợ của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và Ngân hàng Thế giới (World Bank). Những hệ thống này không chỉ giúp báo giá chính xác mà còn phân tích hiệu suất lao động, qua đó cải thiện năng suất một cách bền vững – điều mà nhiều doanh nghiệp đang rất cần.

Ford Ranger lắp ráp trong nước là mẫu xe bán tải bán chạy nhất tại Việt Nam trong nhiều năm qua..

Mở cửa ra thế giới: Định vị lại chuỗi giá trị

Song song với các nỗ lực nội địa, hoạt động kết nối quốc tế đang được đẩy mạnh. VASI đã tổ chức các đoàn doanh nghiệp tham gia hội chợ tại Mỹ và Italy nhằm quảng bá thương hiệu Việt và tìm kiếm cơ hội hợp tác quốc tế. Đây là bước đi cần thiết nếu Việt Nam muốn khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị sản xuất ô tô toàn cầu.

Ông Đào Công Quyết – đại diện Hiệp hội Các Nhà Sản Xuất Ô tô Việt Nam (VAMA) – cho biết, ngành sản xuất và lắp ráp ô tô hiện thu hút khoảng 300.000 lao động, doanh thu năm 2024 đạt khoảng 15 tỷ USD và đóng góp 8 tỷ USD cho ngân sách, tương đương 3% GDP. Dù vậy, tỷ lệ sở hữu ô tô mới chỉ đạt hơn 60 xe/1.000 dân – thấp hơn đáng kể so với các quốc gia trong khu vực – cho thấy thị trường nội địa vẫn còn nhiều dư địa phát triển, đặc biệt với các dòng xe điện hóa đang tăng tốc.

Dưới góc nhìn doanh nghiệp, ông Nguyễn Khánh Toàn – Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thép Ngũ Phúc – chia sẻ rằng đầu tư vào sản xuất lớn giống như một “canh bạc”. Nếu thị trường không kịp thích nghi, rủi ro là điều khó tránh. Tuy nhiên, không dấn bước thì cũng không có cơ hội. “Người trụ lại sau bão mới là người chiến thắng”, ông Toàn nhấn mạnh.

Các chuyên gia cho rằng, để phát triển bền vững, ngành công nghiệp chế tạo Việt Nam cần mở rộng tầm nhìn – không chỉ lấy ô tô làm khách hàng chiến lược duy nhất. Việc phát triển các sản phẩm liên quan như xe máy, xe điện, thiết bị công nghiệp… sẽ giúp phân tán rủi ro và tạo nền tảng tăng trưởng ổn định.

Kỹ thuật viên Ford Việt Nam thực hiện bảo dưỡng tận nơi theo cam kết “4 giờ hoặc miễn phí” – sáng kiến lần đầu xuất hiện trong ngành ô tô tại Việt Nam.

Dù đối mặt với nhiều khó khăn, ngành công nghiệp ô tô Việt đang dần khẳng định nội lực và tiềm năng phát triển. Những chiến lược nội địa hóa, chuyển đổi số và đào tạo bài bản đang giúp doanh nghiệp chuyển mình mạnh mẽ. Nếu duy trì được tốc độ này cùng chính sách hỗ trợ phù hợp, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành điểm sáng mới trong bản đồ sản xuất ô tô Đông Nam Á.