Bắc Ninh mở rộng diện an sinh: Rà soát hộ nghèo 2025 theo hướng quản lý rủi ro và bao phủ nhóm dễ tổn thương

Cơ sở dữ liệu chiến lược cho giai đoạn 2026–2030

Trong bối cảnh tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh ước cuối năm 2024 chỉ còn khoảng 0,97%, Bắc Ninh đang tiếp tục thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ trong việc giảm nghèo bền vững theo hướng tiếp cận đa chiều.

Kế hoạch do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Xuân Lợi ký ban hành nhấn mạnh yêu cầu phân loại đầy đủ, chính xác các nhóm hộ: hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ thoát nghèo, hộ tái nghèo, hộ có mức sống trung bình và các diện dễ tổn thương khác. Đây là bước quan trọng để đánh giá thực trạng đời sống Nhân dân ở từng huyện, thị xã, thành phố, làm căn cứ để Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh điều chỉnh chính sách an sinh, phát triển kinh tế và phân bổ nguồn lực trúng – đúng – kịp thời.

Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Phạm Hoàng Sơn thăm, tặng quà gia đình ông Hà Văn Quý (sinh năm 1980), tổ dân phố Hấn, phường Tân Tiến – hộ nghèo do ông Quý bị chấn thương sọ não sau tai nạn giao thông năm 2024.

Năm 2025 được xem là năm bản lề, bởi dữ liệu thu thập sẽ phục vụ trực tiếp cho quá trình xây dựng các chương trình mục tiêu, chính sách hỗ trợ sản xuất, việc làm, giảm nghèo và phúc lợi xã hội giai đoạn mới. Từ mục tiêu giảm nghèo đơn thuần, tỉnh đang chuyển sang tiếp cận hiện đại là quản lý rủi ro nghèo đói, nhận diện sớm nhóm có nguy cơ để có giải pháp phòng ngừa hiệu quả.

Điểm mới đột phá: Mở rộng đối tượng, phòng ngừa tái nghèo

Một trong những điểm nổi bật của kế hoạch rà soát năm 2025 là Bắc Ninh đã mở rộng phạm vi đối tượng đánh giá, vượt ra khỏi khuôn khổ truyền thống. Bên cạnh việc xác định hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn đa chiều quốc gia (chuẩn thu nhập và 10 chỉ số thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản), tỉnh còn bổ sung rà soát hai nhóm mới:

Hộ làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp có mức sống trung bình;

Người lao động có thu nhập thấp thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.

Việc đưa các nhóm này vào diện rà soát thể hiện tầm nhìn dài hạn của tỉnh. Những hộ sản xuất nông nghiệp tuy có mức sống trên chuẩn nghèo nhưng dễ bị tổn thương trước biến động thị trường, dịch bệnh, thiên tai. Dữ liệu chính xác về nhóm này sẽ giúp tỉnh thiết kế chính sách hỗ trợ sản xuất, đào tạo kỹ thuật, khuyến nông – khuyến công phù hợp, hạn chế nguy cơ tái nghèo và nâng cao năng lực tiếp cận thị trường.

Đối với người lao động thu nhập thấp – nhóm chịu tác động mạnh từ biến động kinh tế – xã hội, việc đưa vào rà soát giúp tỉnh tăng cường “hàng rào bảo vệ” an sinh. Thông qua rà soát, các đối tượng này có thể tiếp cận thông tin việc làm, tư vấn nghề, các chương trình hỗ trợ đào tạo, đảm bảo không bị rơi xuống dưới chuẩn nghèo khi gặp rủi ro.

Tăng cường “hàng rào bảo vệ” an sinh cho các hộ sản xuất nông nghiệp dễ tổn thương trước rủi ro thiên tai, dịch bệnh nhằm phòng ngừa tái nghèo.

Minh bạch, khách quan trong triển khai ở cơ sở

Công tác rà soát năm 2025 được triển khai đồng bộ từ cấp tỉnh đến cơ sở, tuân thủ nguyên tắc khách quan, dân chủ, công khai và không bỏ sót đối tượng. Nhiều địa phương trong tỉnh đã chủ động ứng dụng công nghệ thông tin và huy động sự vào cuộc của cộng đồng để tăng hiệu quả.

Tại xã Hoàng Vân, đội ngũ cán bộ triển khai rà soát bài bản và chủ động trong hướng dẫn từng thôn, từng nhóm tham gia khảo sát. Chị Hoàng Thị Thủy, chuyên viên Phòng Kinh tế xã Hoàng Vân, cho biết: “Để công tác rà soát chặt chẽ, đúng quy định, chúng tôi xuống từng thôn, hướng dẫn cụ thể mục đích, yêu cầu, phương pháp. Đồng thời lập nhóm Zalo chung để tiếp nhận, giải đáp vướng mắc ngay trong quá trình thực hiện”.

Tính công khai, minh bạch còn được thể hiện qua việc niêm yết danh sách sơ bộ tại nhà văn hóa và lấy ý kiến người có uy tín trong cộng đồng. Tại thôn Quyên, xã Hoàng Vân, Ban quản lý thôn đã xin ý kiến người cao tuổi, các đồng chí nguyên lãnh đạo địa phương nhằm đảm bảo tính khách quan.

Cán bộ Phòng Kinh tế xã Hoàng Vân hướng dẫn tổ rà soát thôn Bình Dương về quy trình thực hiện rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2025.

Ông Nghiêm Xuân Đến (sinh năm 1945), nguyên Bí thư Đảng ủy xã Ngọc Sơn (cũ), chia sẻ: “Khi nắm được chủ trương rà soát, tôi tuyên truyền đến con cháu phải trung thực khi kê khai, không vì lợi ích trước mắt mà khai không chính xác”. Ý kiến này phản ánh sự đồng thuận xã hội – yếu tố quan trọng để rà soát đúng thực chất, không hình thức.

Tại xã Cẩm Lý, tính đến ngày 24/11, địa phương đã sơ bộ hoàn thành rà soát đối với 4.787 hộ tại 24 thôn. Kết quả: toàn xã còn 57 hộ nghèo (1,19%, giảm 0,33% so với 2024) và 93 hộ cận nghèo (1,94%, giảm 0,66% so với 2024). Ban Chỉ đạo rà soát của xã đang tập trung phúc tra để đảm bảo tính chính xác, đồng thời công khai kết quả để người dân biết và phản hồi trước khi UBND xã hoàn tất thủ tục công nhận.

Không chạy theo thành tích, không bỏ sót đối tượng

Năm 2025, UBND tỉnh giao Sở Nông nghiệp và Môi trường làm cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo. Việc giao ngành nông nghiệp làm chủ công thể hiện định hướng chiến lược: gắn giảm nghèo với phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới và sinh kế bền vững.

Sở Nông nghiệp và Môi trường đã chủ trì xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát việc rà soát; ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết phương pháp, thủ tục, chỉ số đánh giá và hệ thống biểu mẫu; đồng thời hướng dẫn xác định các nhóm hộ làm nông nghiệp có mức sống trung bình và người lao động thu nhập thấp theo đúng quy định của Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.

Ông Bùi Quang Phát, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, khẳng định: “Chúng tôi đặt yêu cầu cao nhất về tính chính xác và khách quan. Dữ liệu năm 2025 là căn cứ để Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh hoạch định chính sách giai đoạn 2026–2030, đặc biệt với nhóm hộ có mức sống trung bình và người lao động thu nhập thấp. Tuyệt đối không để xảy ra tình trạng chạy theo thành tích hoặc bỏ sót đối tượng cần hỗ trợ”.

Ông Bùi Quang Phát, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Ninh (thứ 3 bên trái) cùng nhà tài trợ và chính quyền địa phương trao tiền hỗ trợ hai chị em mồ côi tại thôn Trung Hòa, xã Mai Trung, ngày 27/12/2024.

Chi cục Kinh tế hợp tác và Phát triển Nông thôn thuộc Sở giữ vai trò nòng cốt trong việc tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ rà soát, đảm bảo tính thống nhất và độ chính xác trong việc đo lường các chỉ số thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản.

Kế hoạch rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2025 cho thấy Bắc Ninh đang chuyển mạnh từ tư duy “xóa nghèo” sang quản lý rủi ro nghèo đói, mở rộng diện bao phủ an sinh, nhất là với nhóm dễ bị tổn thương. Tỉnh đã xác định rõ: giảm nghèo không chỉ là trách nhiệm của cơ quan quản lý, mà cần sự tham gia và đồng hành của người dân, cộng đồng và cả hệ thống chính trị.

Chi cục Kinh tế hợp tác và Phát triển Nông thôn tỉnh Bắc Ninh tổ chức tập huấn trực tuyến, hướng dẫn nghiệp vụ cho cán bộ tham gia rà soát hộ nghèo năm 2025.

Kết quả rà soát năm nay sẽ là nền tảng để tỉnh phân bổ nguồn lực hiệu quả, thiết kế chính sách hỗ trợ sinh kế, sản xuất, đào tạo nghề, việc làm.

Bắc Ninh đang đặt mục tiêu xây dựng xã hội bao trùm, nhân văn, nơi mọi người dân – dù giàu hay nghèo, dù ở đô thị hay nông thôn – đều được tiếp cận cơ hội phát triển công bằng. Tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau” được cụ thể hóa bằng hành động, dữ liệu chuẩn xác và chính sách dựa trên bằng chứng, nhằm thúc đẩy phát triển bền vững giai đoạn 2026–2030.