Hiệp hội Xe máy Việt Nam kiến nghị giãn lộ trình cấm xe xăng ở Hà Nội, tránh sốc toàn ngành

5 doanh nghiệp xe máy lớn Việt Nam lên tiếng

Thủ tướng Chính phủ ngày 12/7 vừa qua đã ban hành Chỉ thị 20 về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường, trong đó giao UBND TP Hà Nội thực hiện để khuyến khích người dân đổi xe máy xăng sang xe điện. Đến ngày 1/7/2026 không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong vành đai 1; từ ngày 1/12028 không có xe mô tô, xe gắn máy, hạn chế xe ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường vành đai 1, vành đai 2; từ năm 2030 tiếp tục mở rộng thực hiện trong đường vành đai 3.

Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam kiến nghị cần 2-3 năm để thực hiện lộ trình chuyển từ xe máy chạy xăng sang xe điện. (Ảnh minh họa)

Trước thông tin này, các hãng thuộc Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cho biết đồng thuận với chủ trương giảm phát thải của nhà nước, nhưng cho rằng thời điểm cấm xe máy xăng cần được tính toán lại.

Trong văn bản kiến nghị gửi đến Chính phủ và các Bộ, VAMM đánh giá nếu cấm xe máy xăng ngay trong 2026 tại một số khu vực Hà Nội có thể tạo ra những thách thức, khó khăn cho nhiều bên liên quan. Trong đó, người dân thu nhập thấp chịu tác động lớn nhất, vì gánh nặng chi phí mua phương tiện mới.

Bên cạnh khó khăn về chi phí, hạ tầng hỗ trợ cho xe điện, đặc biệt là hệ thống trạm sạc công cộng, hiện vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế. Ngoài ra, mối lo ngại về an toàn cháy nổ khi sạc xe điện - nhất là tại các chung cư cũ có hệ thống điện đã xuống cấp cũng ngày càng gia tăng.

Đối với doanh nghiệp, việc chuyển đổi quá nhanh từ xe máy xăng sang xe máy điện, nếu không có lộ trình phù hợp sẽ gây áp lực nghiêm trọng lên toàn bộ ngành công nghiệp xe máy - từ sản xuất, phân phối đến dịch vụ hậu mãi.

Các doanh nghiệp sản xuất sẽ phải đầu tư lớn để tái cấu trúc dây chuyền, đổi mới công nghệ và phát triển sản phẩm, trong khi chưa có đủ thời gian chuẩn bị và chưa được hỗ trợ tài chính kịp thời. Điều này dẫn đến thua lỗ, gián đoạn sản xuất và nguy cơ phá sản.

Hơn 2.000 đại lý xe máy xăng hiện nay có nguy cơ bị tê liệt

Hiện tại, 5 thành viên của VAMM (Honda, Yamaha, Suzuki, Piaggio, SYM) sở hữu khoảng 2.000 đại lý phân phối có nguy cơ bị tê liệt do doanh thu giảm đột ngột. Cùng với đó, khoảng 200 nhà cung ứng linh kiện - chủ yếu là phục vụ động cơ đốt trong sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp, kéo theo nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng. Tác động lan tỏa sẽ ảnh hưởng đến hàng trăm ngàn lao động, đe dọa sinh kế và tạo áp lực lớn lên an sinh xã hội.

Ngoài vấn đề sản xuất, các hãng xe cũng bày tỏ lo ngại về cơ sở hạ tầng phục vụ xe điện. Hệ thống trạm sạc công cộng hiện chưa đủ để đáp ứng nhu cầu thực tế, trong khi lưới điện ở các khu đông dân cư chưa được thiết kế để chịu tải cho việc sạc đồng loạt vào giờ cao điểm. Nguy cơ cháy nổ cũng là mối quan tâm, đặc biệt tại các khu chung cư cũ.

Tính đến thời điểm hiện tại, chỉ có VinFast đầu tư quy mô lớn vào hệ thống trạm sạc, tuy nhiên phần lớn phục vụ cho ô tô. Các hãng xe máy điện khác như Dat Bike hay Selex Motors vẫn mới chỉ phát triển hạ tầng ở quy mô hạn chế, chủ yếu tại TP.HCM, Hà Nội và Đà Nẵng.

VAMM kiến nghị, để quá trình chuyển đổi sang xe điện diễn ra bền vững, cần một lộ trình hợp lý với thời gian chuẩn bị tối thiểu 2 – 3 năm. Đồng thời, nên ưu tiên loại bỏ các dòng xe cũ, không đạt chuẩn khí thải trước, sau đó mới tiến tới xe dịch vụ và cuối cùng là xe cá nhân.