Giá dừa tươi tăng vọt trong nhiều năm, cần kiểm soát xuất thô để phát triển bền vững

Đây là thông tin được công bố trong báo cáo mới nhất của Hiệp hội Dừa Việt Nam. Theo Hiệp hội, thời gian qua, giá thu mua dừa tươi ở vườn đã chạm ngưỡng 180.000 - 190.000 đồng một chục (12 quả). Sau khi cộng thêm chi phí vận chuyển và phân loại, giá bán lẻ có thể lên tới 25.000 đồng một quả đối với dừa loại 1. Hàng loại 2 có giá 140.000 - 170.000 đồng một chục. Mức giá này cao gấp 6 lần so với năm 2022 - mức tăng hiếm thấy trong ngành nông sản.

Giá dừa tươi tăng vọt trong nhiều năm. (Ảnh minh họa)

Theo các doanh nghiệp, sau giai đoạn đóng băng vì Covid-19, thị trường dừa bắt đầu ấm lại từ năm 2022 khi hoạt động thương mại dần khôi phục. Giá dừa nguyên liệu cũng bước vào chu kỳ tăng mạnh sau thời gian dài ổn định.

Mức tăng giá đột biến này được cho là kết quả của cả yếu tố cung - cầu. Nhu cầu thế giới với sản phẩm từ dừa như thực phẩm, mỹ phẩm và nhiên liệu sinh học ngày càng lớn. Song song đó, các thương lái thu gom dừa khô, dừa sọ để xuất sang Trung Quốc, Ấn Độ, Israel, Campuchia... khiến nguồn cung trong nước thiếu hụt. Giá tăng do cạnh tranh mua nguyên liệu, trong khi các công đoạn sơ chế lại được thực hiện ở nước ngoài, làm giảm giá trị gia tăng trong nước. Hiện chỉ khoảng 20% nông dân đầu tư đầy đủ vào chăm sóc, bón phân, phòng trừ sâu bệnh, dẫn đến năng suất thấp và không ổn định.

Thêm vào đó, việc Mỹ và Trung Quốc lần lượt cho phép nhập khẩu chính ngạch dừa tươi Việt Nam tạo ra “làn sóng” xuất khẩu. Nhu cầu tăng nhanh khiến doanh nghiệp và thương lái đổ xô tìm nguồn cung, góp phần đẩy giá lên cao đột biến.

Với hơn 200.000 ha diện tích dừa trải dài trên 25 tỉnh thành từ Quảng Trị đến Cà Mau, mỗi năm Việt Nam thu hoạch được sản lượng khoảng 2 triệu tấn. Đây là nguồn nguyên liệu giá trị khi được thiên nhiên ưu đãi.

Bên cạnh đó, số lượng nhà máy chế biến cũng tăng mạnh từ chỉ 8 nhà máy năm 2015 lên đến 45 nhà máy vào năm 2024, trong đó có nhiều doanh nghiệp đầu tư công nghệ hiện đại, đạt chuẩn quốc tế như Betrimex, Lương Quới, Beinco, VietWorld, ACP...

Việc giá dừa tăng giúp nông dân hưởng lợi trước mắt, nhưng gây khó khăn cho doanh nghiệp chế biến khi giá thành phẩm không dễ nâng tương ứng trên thị trường quốc tế.

Hiệp hội Dừa Việt Nam đề xuất cần kiểm soát xuất khẩu nguyên liệu thô bằng thuế hoặc hạn ngạch, đồng thời hỗ trợ nông dân cải thiện giống, kỹ thuật và tiếp cận tín dụng để phát triển bền vững toàn chuỗi giá trị.