“Cú sốc” cho loại trái cây “vua”

“Cú sốc” cho loại trái cây “vua”.

Việt Nam có 6 trung tâm xét nghiệm chất vàng O

Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, tổng giá trị xuất khẩu rau quả 2 tháng đầu năm ước tính đạt 677 triệu USD, giảm 17% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đặc biệt, xuất khẩu sầu riêng, loại trái cây chủ lực, chiếm gần một nửa giá trị xuất khẩu toàn ngành, đã sụt giảm nghiêm trọng. Đến giữa tháng 2, xuất khẩu sầu riêng chỉ đạt 3.500 tấn, giảm 80% so với cùng kỳ năm 2024.

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là việc các thị trường nhập khẩu siết chặt quy định kiểm dịch và an toàn thực phẩm.

Trung Quốc, thị trường tiêu thụ lớn nhất, đã áp dụng chính sách kiểm tra 100% lô hàng sầu riêng nhập khẩu từ Việt Nam. Đồng thời, từ 10/1, nước này yêu cầu các lô hàng phải có giấy kiểm định chứng minh không chứa chất vàng O, một hợp chất có nguy cơ gây ung thư.

Điều này khiến quy trình thông quan kéo dài, làm gia tăng nguy cơ hư hỏng hàng hóa, buộc nhiều doanh nghiệp phải quay đầu đưa hàng về tiêu thụ nội địa.

Cùng với những thay đổi từ thị trường Trung Quốc, thị trường EU cũng tạm thời tăng tần suất kiểm tra tại biên giới với mặt hàng sầu riêng từ 10% lên 20%.

Nguyên nhân của sự thay đổi này là do sầu riêng Việt Nam không tuân thủ các quy định về mức dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Theo đó, cơ quan chức năng của EU đã phát hiện nhiều hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật còn tồn dư cao trên sầu riêng như: Carbendazim, Fipronil, Azoxystrobin, Dimethomorph, Metalaxyl, Lambda-cyhalothrin, Acetamiprid. Các hoạt chất này được EU quy định mức giới hạn tối đa dư lượng được phép (MRL) từ 0,005-0,1 mg/kg tuỳ loại.

Tại các khu vực cửa khẩu, theo Ban quản lý cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn, từ đầu năm 2025 đến nay, phía Trung Quốc yêu cầu sầu riêng được nhập khẩu từ Việt Nam phải có giấy chứng nhận kiểm định dư lượng Cadimi và chất vàng O (Auramine O). Do vậy, từ cuối tháng 1/2025, mặt hàng sầu riêng quả tươi xuất khẩu qua các cửa khẩu của tỉnh Lạng Sơn gần như ngưng trệ vì không đáp ứng đủ tiêu chuẩn.

Từ đầu tháng 2/2025 đến nay, mới có 25 xe hàng chở sầu riêng được xuất khẩu sang Trung Quốc qua các cửa khẩu của tỉnh Lạng Sơn, số lượng này chỉ bằng 5 - 10% so với cùng kỳ năm 2024.

Tương tự, tại cửa khẩu Lào Cai, từ đầu năm 2025 đến nay, số lượng sầu riêng và mít xuất khẩu qua cửa khẩu giảm mạnh so với các tháng trước và cùng kỳ năm 2024, do phía Trung Quốc đang thực hiện kiểm tra chặt chẽ với hai mặt hàng này.

Đặc biệt là trái sầu riêng (nông sản có giá trị cao xuất khẩu) bị giảm sản lượng rất mạnh, thậm chí nhiều ngày trong năm mới 2025, không có xe hàng sầu riêng nào được xuất khẩu.

Theo cập nhật, đến cuối tháng 2/2025, Việt Nam có 6 trung tâm xét nghiệm chất vàng O trong sầu riêng được Trung Quốc công nhận.

Các cơ sở kiểm nghiệm đủ điều kiện xét nghiệm chất vàng O được cả hai nước công nhận nằm tại Hà Nội, Hải Phòng, TP.HCM và Cà Mau. Cụ thể:

1. Trung tâm Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường vùng 1 - địa chỉ 51 Lê Lai, quận Ngô Quyền, TP Hải Phòng.

2. Trung tâm Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường vùng 4 - địa chỉ phòng thử nghiệm 271 Tô Ngọc Vân, phường Linh Đông, TP Thủ Đức, TP.HCM. Trụ sở số 91 Hải Thượng Lãn Ông, phường 10, quận 5, TP.HCM.

3. Trung tâm Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường vùng 5 - địa chỉ 57 Phan Ngọc Hiển, phường 6, Cà Mau.

4. Công ty cổ phần Khoa học công nghệ Hoàn Vũ - địa chỉ phòng thử nghiệm 59 - 65 Tô Hiệu, phường Hiệp Tân, quận Tân Phú, TP.HCM. Trụ sở ở 169B Thích Quảng Đức, phường 4, quận Phú Nhuận, TP.HCM.

5. Trung tâm Kiểm định và Khảo nghiệm thuốc bảo vệ thực vật phía Bắc - địa chỉ 7A Lê Văn Hiến, phường Đức Thắng, quận Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội.

6. Công ty TNHH Công nghệ phân tích kiểm nghiệm Việt Tín - địa chỉ phòng thử nghiệm 39A, đường số 4, phường Bình Trị Đông B, quận Bình Tân, TP.HCM. Trụ sở số 42 Trần Quang Khải, phường Tân Định, quận 1, TP.HCM.

Mỗi trung tâm xét nghiệm này có khả năng xét nghiệm khoảng 100 mẫu/ngày, vẫn đáp ứng được nhu cầu của người dân, doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng.

Giữ chất lượng, đa dạng hoá thị trường xuất khẩu

Các địa phương phải nỗ lực “sốc” lại quy trình sản xuất để đảm bảo trái sầu riêng không bị vướng vào những rào cản không đáng có khi xuất khẩu.

Để sầu riêng trở lại “ngôi vua”, chuyên gia Vũ Vinh Phú lưu ý, “các doanh nghiệp phải xác định sẽ không chỉ Trung Quốc mà nhiều thị trường nhập khẩu khác cũng gia tăng hàng rào để kiểm soát đối với hàng hoá nhập khẩu. Do đó, phải liên tục cập nhật thông tin mới từ thị trường. Đồng thời giữ chất lượng, đảm bảo tiêu chuẩn để duy trì được kim ngạch xuất khẩu”, chuyên gia Vũ Vinh Phú cho biết.

Trong bối cảnh xuất khẩu sầu riêng gặp khó khăn như hiện nay, chuyên gia Vũ Vinh Phú cho rằng, giải pháp trước mắt là các bộ, ngành, địa phương cần tăng cường cấp phép cho các trung tâm kiểm nghiệm để doanh nghiệp có thể có thêm các cơ sở kiểm định, giải quyết khó khăn trong giai đoạn hiện nay.

Về lâu dài, các bộ, ngành cần nỗ lực hỗ trợ doanh nghiệp trong việc đa dạng hoá thị trường xuất khẩu, tìm thêm cơ hội cho mặt hàng sầu riêng.

“Đặc biệt, các đơn vị, địa phương cũng phải nỗ lực “sốc” lại quy trình sản xuất để đảm bảo trái sầu riêng không bị vướng vào những rào cản không đáng có khi xuất khẩu. Phải hiểu rằng, các quy định, tiêu chuẩn là điều phải vượt qua vì chỉ có vượt qua mới có thể giữ vững được thị trường” – chuyên gia Vũ Vinh Phú nhấn mạnh.

Đã rõ nguyên nhân sầu riêng rớt giá chỉ còn 40.000 đồng/kg

Chuẩn hóa quy trình sản xuất để trái cây Việt vươn xa

Vấn đề của ngành sầu riêng không chỉ là câu chuyện về giá