Tháo gỡ nút thắt cho sầu riêng xuất khẩu: Không thể chậm trễ

Những tháng đầu năm nay ghi nhận xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc sụt giảm nghiêm trọng.

Xuất khẩu sụt giảm, thị trường trong nước lao đao

Báo cáo tại cuộc họp cho thấy, trong 4 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sầu riêng sang thị trường Trung Quốc chỉ đạt khoảng 120–130 triệu USD, với khối lượng ước tính khoảng 35.000 tấn. Con số này mới chỉ tương đương khoảng 20% so với kế hoạch năm, cho thấy đà tăng trưởng nóng của những năm trước đang có dấu hiệu chững lại.

Hệ quả là mục tiêu xuất khẩu chung của toàn ngành nông sản bị ảnh hưởng rõ rệt, đồng thời giá sầu riêng tiêu thụ trong nước giảm sâu — chỉ còn bằng 1/4 so với giá xuất khẩu — gây thiệt hại lớn cho nông dân và doanh nghiệp.

Nguyên nhân chính được Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác định là do thiếu cơ sở pháp lý đầy đủ và quy trình kiểm dịch thực vật chưa rõ ràng. Công tác quản lý nhà nước đối với chất lượng, an toàn thực phẩm còn chậm; trong khi đó, yêu cầu từ phía Trung Quốc ngày càng khắt khe, đặc biệt về cấp mã số vùng trồng, phê duyệt cơ sở đóng gói và hệ thống phòng kiểm nghiệm — những yếu tố mà Việt Nam hiện chưa đáp ứng kịp.

Giải pháp cấp tốc và chiến lược dài hạn cho ngành sầu riêng

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy.

Trước tình hình đó, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đã chỉ đạo triển khai một loạt giải pháp mang tính đồng bộ, vừa để tháo gỡ vướng mắc trước mắt, vừa xây dựng nền tảng phát triển bền vững cho ngành hàng sầu riêng.

Về ngắn hạn, Bộ sẽ phối hợp chặt chẽ với Cục Hải quan Trung Quốc để xử lý các vấn đề kỹ thuật đang cản trở dòng chảy xuất khẩu. Đồng thời, đẩy nhanh tiến độ cấp mã số vùng trồng, phê duyệt cơ sở đóng gói và công nhận các phòng thí nghiệm phục vụ kiểm nghiệm xuất khẩu.

Song song, Bộ cũng khẩn trương hoàn thiện quy trình kiểm dịch thực vật chuyên biệt cho sầu riêng, nhằm đánh giá lại khả năng xuất khẩu và điều chỉnh kế hoạch phù hợp với thực tiễn thị trường.

Về dài hạn, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy yêu cầu xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến quản lý xuất khẩu nông sản, đặc biệt các quy định cụ thể về mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, kiểm nghiệm và giám định. Đồng thời, cần chuẩn hóa hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật xuyên suốt từ sản xuất, thu hoạch, chế biến đến khâu xuất khẩu.

Bên cạnh việc đảm bảo yêu cầu thị trường, ngành sầu riêng Việt Nam cần hướng đến tái cơ cấu theo hướng bền vững, giảm phụ thuộc vào trái tươi bằng cách khuyến khích phát triển các dòng sản phẩm chế biến sâu — đặc biệt là sầu riêng đông lạnh — nhằm nâng cao giá trị gia tăng và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy khẳng định, để giữ vững vị thế sầu riêng Việt Nam trên bản đồ nông sản thế giới, không thể chỉ dựa vào đà tăng trưởng nóng như hiện nay. Cần một nền tảng pháp lý vững chắc, hệ thống tiêu chuẩn đồng bộ và một cơ chế quản lý chủ động, minh bạch.

Ông cũng kêu gọi các cơ quan chuyên môn, doanh nghiệp và chính quyền địa phương cùng đồng hành, phối hợp chặt chẽ để bảo vệ thị trường, nâng cao giá trị và từng bước xây dựng thương hiệu sầu riêng Việt Nam vươn tầm quốc tế.

Phập phồng nỗi lo xuất khẩu sầu riêng

Khai mở những thị trường xuất khẩu mới cho rau quả Việt Nam

Xuất khẩu rau quả giảm 3 tháng liên tiếp, cách nào gỡ khó?