Chủ trương tiết kiệm lễ khai giảng và tác động ngoài dự kiến đến nông dân trồng hoa

Chủ trương tiết kiệm và tác động với nông dân

Mỗi năm, lễ khai giảng là dịp để học sinh, giáo viên và phụ huynh cùng nhau khởi động năm học mới, đồng thời gửi những lời chúc tốt đẹp tới nhà trường. Đây cũng là dịp để các trường nhận hoa từ phụ huynh, doanh nghiệp và các đơn vị đối tác nhằm trang trí và động viên tinh thần. Trong bối cảnh ngân sách còn hạn hẹp và cần tiết kiệm, Sở GD&ĐT TP.HCM đã ban hành Công văn 1966, yêu cầu các trường hạn chế nhận hoa chúc mừng. Mục tiêu của chủ trương là hướng tới một lễ khai giảng giản dị, tập trung vào nội dung giáo dục, và chuyển nguồn lực tiết kiệm cho các hoạt động cộng đồng.

Tuy nhiên, quyết định này vấp phải phản ứng từ nhà vườn, nông dân và Hiệp hội Hoa Đà Lạt. Hàng nghìn chậu hoa đã chuẩn bị để cung ứng cho các trường bỗng trở nên “vô chủ”, hợp đồng bị hủy, dẫn đến thua lỗ nặng nề. Nhiều nhà vườn đã đầu tư vốn, thuê nhân công, phân bón và chuẩn bị hoa từ nhiều tuần trước. Sự thay đổi đột ngột này khiến họ không kịp xoay sở, gây thiệt hại về kinh tế và áp lực lớn đối với lao động địa phương.

Lâm Đồng hiện là trung tâm sản xuất hoa tươi lớn nhất cả nước với gần 11.000 ha canh tác. Sản lượng mỗi năm đạt 4,4 tỷ cành hoa và 600 triệu chậu hoa; trong đó, xuất khẩu trên 440 triệu cành.

Trao đổi với phóng viên, PGS.TS. Đặng Văn Đông, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Rau quả và Trưởng Ban Hoa, Cây cảnh – Hội Sinh vật cảnh Việt Nam, nhấn mạnh rằng hoa không chỉ là sản phẩm nông nghiệp mà còn mang giá trị văn hóa, thẩm mỹ và giáo dục:

“Việc tặng hoa trong các ngày lễ khai giảng, lễ khen thưởng hay tôn vinh nhà giáo góp phần động viên tinh thần, nuôi dưỡng tình cảm và giáo dục học sinh về cái đẹp, tình yêu thiên nhiên và sự trân trọng tri thức. Ngành hoa Đà Lạt – Lâm Đồng và nhiều địa phương khác cung cấp sản lượng lớn hoa tươi cho cả nước, do đó việc hạn chế hoặc ngừng sử dụng hoa trong trường học sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đầu ra, gây khó khăn cho hàng chục nghìn hộ nông dân và doanh nghiệp, đồng thời tác động đến an sinh xã hội.”

Ông cũng lưu ý rằng hoa là sản phẩm sinh học, có khả năng phân hủy tự nhiên, thân thiện với môi trường, phù hợp với phong trào “xanh – sạch – đẹp” trong nhà trường. Vì vậy, ông kiến nghị không cấm tuyệt đối, mà chỉ khuyến khích sử dụng hoa tiết kiệm, hợp lý, ưu tiên hoa sản xuất trong nước, đặc biệt là hoa địa phương. Đồng thời, các trường có thể áp dụng các hình thức thay thế như chậu hoa lưu niệm, xây dựng vườn hoa trong khuôn viên hoặc phong trào “mỗi lớp một góc xanh” để kết hợp giáo dục thẩm mỹ, ý thức bảo vệ môi trường và tinh thần tiết kiệm.

Bên cạnh đó, nhiều hiệu trưởng cũng bày tỏ sự lúng túng trước chủ trương này. Họ hiểu tiết kiệm là cần thiết, nhưng việc hủy bỏ nhận hoa đồng nghĩa với phải điều chỉnh toàn bộ kế hoạch tổ chức lễ khai giảng. Một số trường đã liên hệ với nhà vườn để thương lượng, nhưng không phải ai cũng nhận được hỗ trợ kịp thời. Việc này làm tăng áp lực cho cả giáo viên và lãnh đạo trường, trong khi lễ khai giảng là dịp quan trọng, cần tổ chức trang trọng và ý nghĩa.

Với nông dân, lễ khai giảng là mùa tiêu thụ lớn. Một nông dân ở Đà Lạt chia sẻ:

“Chúng tôi đã chuẩn bị hoa cả tháng, nay nhận tin hủy đơn hàng mà không kịp xoay sở. Hoa héo, chi phí không hoàn lại, rất khó khăn cho gia đình.”

PGS.TS. Đặng Văn Đông chỉ ra rằng nếu chủ trương tiết kiệm được đưa ra sớm, ít nhất vài tháng trước khai giảng, nông dân và doanh nghiệp có thể điều chỉnh kế hoạch sản xuất, tìm thị trường khác hoặc thay đổi phương án tiêu thụ, từ đó giảm thiểu thiệt hại. Việc ban hành công văn chỉ vài ngày trước khai giảng được ví như một cú “phanh gấp”, khiến toàn bộ chuỗi cung ứng rơi vào hỗn loạn.

Bài học chính sách và giải pháp dung hòa

Sự việc này phản ánh một lỗ hổng trong quy trình xây dựng chính sách. Minh bạch, dự báo và thời gian hợp lý khi triển khai chủ trương là yếu tố quan trọng, bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của hàng vạn người. Ngoài ra, việc tham vấn ý kiến chuyên gia và người dân trước khi ban hành quyết định cũng giúp tránh các tác động tiêu cực không lường trước.

Giải pháp dung hòa được nhiều bên quan tâm là khuyến khích các trường sử dụng hoa nội địa, hoa kích thước nhỏ gọn, hoặc thay thế bằng các hình thức chúc mừng khác vừa ý nghĩa vừa tiết kiệm chi phí. Đồng thời, các hoạt động như xây dựng vườn hoa, phát động phong trào “mỗi lớp một góc xanh” vừa giáo dục thẩm mỹ, vừa nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, vừa hỗ trợ kinh tế nông thôn.

Việc cân bằng giữa tiết kiệm ngân sách, bảo vệ sinh kế nông dân và giáo dục thẩm mỹ cho học sinh là bài học quý giá. Khi các quyết định được triển khai hợp lý, không chỉ giúp giảm chi phí mà còn duy trì niềm vui, sự hứng khởi và đảm bảo quyền lợi của người dân. Đồng thời, nó góp phần giữ gìn sự đa dạng và bền vững của ngành hoa Việt Nam, vốn là ngành nông nghiệp mang giá trị văn hóa sâu sắc.

Lễ khai giảng, vốn là sự kiện đánh dấu bước khởi đầu quan trọng của học sinh, cần được tổ chức trang trọng nhưng gắn với thực tế. Các chủ trương tiết kiệm không nên trở thành gánh nặng cho người dân và doanh nghiệp. Việc tìm kiếm giải pháp dung hòa giữa tiết kiệm, giáo dục và phát triển ngành hoa chính là cơ hội để các cơ quan quản lý hoàn thiện hơn cách triển khai chính sách trong tương lai.