“Chìa khoá số” mở đường cho ngành điện tử Việt Nam trong kỷ nguyên AI và chuỗi cung ứng mới

Sự kiện do RX Tradex Việt Nam tổ chức, phối hợp cùng Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử Việt Nam (VEIA) và Hiệp hội Điện tử Toàn cầu (IPC), đánh dấu bước khởi động cho chuỗi hội thảo chuyên ngành trong khuôn khổ Triển lãm Quốc tế NEPCON Vietnam 2025, dự kiến diễn ra từ ngày 10 đến 12/9/2025 tại Trung tâm Triển lãm Quốc tế I.C.E Hà Nội.

Việt Nam: Trung tâm sản xuất chiến lược châu Á

Diễn đàn thu hút hơn 250 đại biểu gồm lãnh đạo doanh nghiệp, chuyên gia công nghệ, đại diện cơ quan quản lý và tổ chức quốc tế, tập trung thảo luận về các xu hướng và giải pháp nhằm nâng cao năng lực sản xuất của Việt Nam trong bối cảnh ngành điện tử toàn cầu đang tái cấu trúc mạnh mẽ.

Phát biểu khai mạc, ông Trần Hồng Quân – Giám đốc Thương mại RX Tradex Việt Nam – khẳng định: “NEPCON Vietnam 2025 sẽ tiếp tục là điểm hẹn công nghệ chiến lược cho ngành điện tử trong kỷ nguyên AI và tự động hóa.”

Theo ông Quân, Việt Nam hiện là trung tâm sản xuất chiến lược của châu Á, đứng thứ 5 thế giới về xuất khẩu điện tử, máy tính và linh kiện; đứng thứ 2 về xuất khẩu điện thoại. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu điện tử đạt hơn 134,5 tỷ USD, và tiếp tục tăng mạnh trong 5 tháng đầu năm 2025, đạt 60,8 tỷ USD, tăng 39% so với cùng kỳ năm trước. Các tập đoàn như Samsung, Apple (thông qua đối tác Foxconn, Luxshare…) đang tiếp tục mở rộng đầu tư vào Việt Nam.

Tuy nhiên, ông cũng chỉ rõ một số điểm nghẽn lớn: 100% giá trị xuất khẩu điện thoại đến từ khối FDI; 80% linh kiện phải nhập khẩu; hơn 90% nhà cung ứng cấp một là doanh nghiệp nước ngoài. “Ngành điện tử Việt Nam vẫn chủ yếu đóng vai trò lắp ráp, phụ thuộc vào chuỗi cung ứng ngoại,” ông Quân nhấn mạnh.

NEPCON Vietnam 2025 được kỳ vọng sẽ giúp doanh nghiệp trong nước tiếp cận công nghệ mới, kết nối đối tác quốc tế, và từng bước nâng cao năng lực cạnh tranh.

Ông Trần Hồng Quân, Giám đốc Thương Mại, RX Tradex phát biểu khai mạc.

Cơ hội và thách thức từ thị trường Mỹ

Tại diễn đàn, bà Đỗ Thị Thúy Hương – Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam, Ủy viên Ban Chấp hành VEIA – trình bày tham luận phân tích tác động từ chính sách thương mại Hoa Kỳ đến ngành điện tử Việt Nam. Hoa Kỳ là một trong năm thị trường xuất khẩu lớn nhất và có ảnh hưởng sâu rộng tới chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt gần 120 tỷ USD, trong đó hàng điện tử chiếm gần 35%.

Tuy nhiên, Việt Nam hiện chưa có hiệp định thương mại song phương toàn diện với Hoa Kỳ và đang có thặng dư thương mại hơn 104 tỷ USD, dễ trở thành đối tượng bị áp thuế. Nếu Mỹ áp thuế cao, chi phí sản xuất và logistics sẽ tăng mạnh, ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh ở các ngành mũi nhọn như điện tử, dệt may, gỗ, da giày.

“Doanh nghiệp Việt cần sớm đa dạng hóa thị trường, đẩy mạnh nội địa hóa, chuyển đổi công nghệ và tận dụng hiệu quả các FTA thế hệ mới,” bà Hương kiến nghị.

Tăng tốc chuyển đổi số và chuẩn hoá công nghệ

Ông Tôn Minh Hiếu – Giám đốc Quốc gia IPC Việt Nam – nhấn mạnh vai trò tiêu chuẩn quốc tế trong công nghiệp điện tử. NEPCON Vietnam 2025 sẽ tổ chức Cuộc thi Hàn tay điện tử IPC, người chiến thắng sẽ đại diện Việt Nam thi đấu tại vòng chung kết toàn cầu.

Tiếp nối, ông Phương Đăng Hồ – Chuyên gia cao cấp IPC Việt Nam – phân tích về hạ tầng trung tâm dữ liệu AI: “AI cần các trung tâm dữ liệu tốc độ cao, chip xử lý mạnh, thiết kế đóng gói phức tạp và nguồn điện ổn định.” Thị trường trung tâm dữ liệu AI tại Việt Nam đang phát triển nhanh, dự báo đạt 1 tỷ USD vào năm 2028, với sự góp mặt của Viettel, VNPT, FPT, VNG… Tuy nhiên, bài toán thiếu nhân lực và điện năng vẫn là rào cản lớn.

Đại diện doanh nghiệp, ông Trần Đức Hòa – Phó Giám đốc Trung tâm Kinh doanh VNPT Technology – chia sẻ về hành trình chuyển đổi số từ năm 2011, trong đó tự động hóa đang trở thành giải pháp trọng tâm để đối phó tình trạng thiếu hụt lao động phổ thông.

Các diễn giả trong phiên thảo luận.

Chính sách mở đường cho công nghệ chiến lược

Từ góc độ nhà nước, Tiến sĩ Nguyễn Khánh Linh – Giám đốc Công nghệ Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC), Bộ Tài chính – cho biết NIC đang triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW về phát triển công nghệ chiến lược: AI, bán dẫn và sản xuất thông minh. NIC hợp tác cùng Google, Intel, Nvidia để đào tạo nhân lực AI, chuyển giao công nghệ và chủ trì đề án đào tạo 50.000 kỹ sư bán dẫn. Hơn 30 trường đại học đã được cấp miễn phí công cụ thiết kế chip (EDA).

Ông Linh cũng nhìn nhận còn độ vênh giữa chính sách và thực tiễn, nhưng khẳng định sự chỉ đạo từ Bộ Chính trị sẽ giúp sớm đồng bộ hệ thống pháp lý cho đổi mới sáng tạo.

Ở mảng đào tạo, PGS. TS. Nguyễn Đức Minh – Phó Hiệu trưởng Trường Điện – Điện tử, Đại học Bách khoa Hà Nội – cho biết, mỗi năm có khoảng 60–70% sinh viên ra trường có kiến thức cơ bản về AI, trong đó 20% có thể tham gia trực tiếp vào các dự án AI cho sản xuất. Ông đề cao mối quan hệ ba nhà “Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp”, coi đây là yếu tố then chốt để phát triển nguồn nhân lực thực chất.

Diễn đàn là hoạt động khởi động chuỗi hội thảo chuyên ngành nằm trong khuôn khổ Triển lãm Quốc tế NEPCON Vietnam 2025.

Chuỗi hội thảo công nghệ NEPCON 2025 chính thức khởi động

Trong khuôn khổ sự kiện, Ban tổ chức cũng giới thiệu về NEPCON Vietnam 2025 – Triển lãm Quốc tế lần thứ 18 về thiết bị, công nghệ kiểm tra, hàn bề mặt SMT và công nghiệp hỗ trợ ngành điện tử, sẽ diễn ra từ 10–12/9/2025 tại I.C.E Hà Nội.

Với chủ đề “Hội tụ công nghệ – Nâng tầm điện tử Việt”, triển lãm quy tụ hơn 300 thương hiệu toàn cầu, tổ chức nhiều hội thảo chuyên sâu, hoạt động kết nối doanh nghiệp, chuyển giao công nghệ và trải nghiệm công nghệ mới nhất trong lĩnh vực bán dẫn, cảm biến, lắp ráp mạch in... Dự kiến sẽ có trên 10.000 khách thương mại từ hơn 30 quốc giatham dự.

Hậu kiểm – “tấm vé giữ uy tín” cho nông sản Việt trên thị trường quốc tế

Quy định mới về cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa có hiệu lực từ ngày 1/7/2025

Xuất khẩu chững lại, doanh nghiệp kỳ vọng bứt tốc nửa cuối năm 2025