Siết chặt quản lý thương mại điện tử: Sẽ định danh người bán, xử lý gian lận xuyên biên giới

Thực trạng vi phạm trong lĩnh vực thương mại điện tử (TMĐT) đang ngày càng diễn biến phức tạp, đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ từ các cơ quan quản lý. Tại buổi họp báo thường kỳ Bộ Công Thương chiều ngày 19/6, ông Hoàng Ninh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã cập nhật những con số đáng chú ý về công tác quản lý trong 6 tháng đầu năm 2025.

Theo đó, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã yêu cầu các sàn TMĐT gỡ bỏ hơn 33.000 sản phẩm và xử lý trên 11.000 gian hàng có dấu hiệu vi phạm. "Đây là con số rất lớn, cho thấy thực trạng vi phạm trong thương mại điện tử ngày càng phức tạp, đồng thời phản ánh rõ nỗ lực tăng cường quản lý từ phía cơ quan chức năng", ông Hoàng Ninh nhấn mạnh.

Ông Hoàng Ninh, Cục Thương mại điện tử và kinh tế số.

Hoàn thiện dự thảo Luật: Định danh người bán, nâng cao trách nhiệm sàn

Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo Bộ Công Thương, đặc biệt là Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đang tích cực hoàn thiện dự thảo Luật Thương mại điện tử (sửa đổi). Đến ngày 18/6 vừa qua, các chính sách lớn trong dự thảo Luật đã được Thường trực Chính phủ thông qua. Dự kiến, Luật sửa đổi sẽ bổ sung nhiều quy định nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng một cách toàn diện hơn.

Dự thảo Luật tập trung vào ba nội dung trọng tâm mang tính đột phá. Trước hết là định danh người bán. Hiện tại, người bán trên các sàn TMĐT chỉ hiển thị dưới tên gian hàng, dẫn đến việc họ có thể dễ dàng đóng gian hàng cũ và mở mới để tiếp tục hoạt động sau khi bị xử lý vi phạm. Việc định danh rõ ràng chủ thể sẽ là cơ sở quan trọng để truy xuất nguồn gốc sản phẩm, xử lý vi phạm và truy thu thuế (nếu có liên quan), từ đó tăng cường bảo vệ người tiêu dùng trong môi trường số.

Thứ hai, dự thảo Luật sẽ nâng cao trách nhiệm pháp lý của các sàn TMĐT. Mặc dù Nghị định 85/2021/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử) đã quy định một số nghĩa vụ, song thực tế cho thấy nhiều sàn vẫn chưa thực hiện đầy đủ cơ chế kiểm soát. Luật sửa đổi sẽ yêu cầu các sàn phải chủ động, thường xuyên rà soát và ngăn chặn các hành vi vi phạm, thay vì chỉ phản ứng khi có sự cố.

Bên cạnh đó, Luật cũng bổ sung quy định đối với các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới, nhằm quản lý chặt chẽ hơn các hoạt động kinh doanh từ nước ngoài vào Việt Nam.

Ứng dụng công nghệ, tăng cường truyền thông và hợp tác quốc tế

Ngoài việc hoàn thiện thể chế, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đang triển khai đồng bộ bốn nhóm giải pháp nhằm ngăn chặn hàng giả, hàng nhái và các hành vi vi phạm sở hữu trí tuệ trong môi trường số.

Đầu tiên là tăng cường ứng dụng công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI) và blockchain để truy xuất nguồn gốc hàng hóa và phát hiện hành vi gian lận. Theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 57, các hệ thống tự động đang được xây dựng nhằm phát hiện hàng giả, hàng nhái trên môi trường mạng với độ chính xác và tốc độ xử lý cao hơn.

Thứ hai, truyền thông và giáo dục người tiêu dùng được xác định là yếu tố then chốt. Ông Hoàng Ninh nhấn mạnh: "Không thể có sản phẩm hàng hiệu nào chỉ có giá 15.000 - 20.000 đồng". Khi người tiêu dùng có ý thức cảnh giác tốt hơn, thị trường sẽ dần tự thanh lọc, hạn chế các hành vi vi phạm. Do đó, cơ quan quản lý mong muốn tiếp tục nhận được sự đồng hành của báo chí trong truyền thông, cảnh báo về hàng giả, hàng nhái.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã yêu cầu các sàn thương mại điện tử gỡ bỏ hơn 33.000 sản phẩm và xử lý trên 11.000 gian hàng có dấu hiệu vi phạm trong 6 tháng đầu năm. (Ảnh minh họa)

Cuối cùng, Cục cũng đang thúc đẩy hợp tác quốc tế, đặc biệt là thiết lập các cơ chế xử lý tranh chấp xuyên biên giới. Việc bảo vệ hiệu quả quyền lợi người tiêu dùng và doanh nghiệp trong nước không thể thiếu sự hợp tác chặt chẽ với các nền tảng và cơ quan liên quan từ nước ngoài, nhất là trong bối cảnh nhiều nền tảng lớn vẫn chưa có hiện diện pháp lý tại Việt Nam.

Những nỗ lực này cho thấy sự quyết tâm của Bộ Công Thương trong việc xây dựng một môi trường thương mại điện tử lành mạnh, an toàn và minh bạch cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp tại Việt Nam.