Nghị quyết 68 và sứ mệnh nâng tầm kinh tế tư nhân Việt Nam

Theo các chuyên gia kinh tế, để hiện thực hóa tinh thần của Nghị quyết 68, Việt Nam không thể chỉ dừng lại ở những khẩu hiệu đẹp.

Từ nhận thức đến hành động: Doanh nghiệp cần điểm tựa vững chắc

Theo các chuyên gia kinh tế, để hiện thực hóa tinh thần của Nghị quyết 68, Việt Nam không thể chỉ dừng lại ở những khẩu hiệu đẹp. Nền kinh tế cần dịch chuyển từ tư duy sang hành động, bằng những chính sách cụ thể, hỗ trợ thực chất cho khu vực tư nhân – lực lượng đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng quốc gia.

Bà Nguyễn Thị Thảo Nguyên, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Hòa Phát, cho rằng mỗi doanh nghiệp chính là “tế bào” của nền kinh tế. Nếu từng tế bào không đủ khỏe, cả nền kinh tế khó mà bền vững. Hòa Phát đã chứng minh năng lực sản xuất nội địa khi xuất khẩu ống thép sang Mỹ mà không bị áp thuế nhờ tỷ lệ nội địa hóa cao. Nhưng bà Nguyên cũng thẳng thắn cho rằng, để trụ vững, doanh nghiệp Việt không chỉ cần vượt hàng nhập khẩu giá rẻ mà còn phải trở thành trụ cột phục vụ thị trường nội địa.

Trải nghiệm của ông Phạm Văn Việt, Chủ tịch HĐQT Việt Thắng Jean, cũng là một ví dụ điển hình. Để đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, ông từng phải bán đất đầu tư 25 triệu USD vào dây chuyền công nghệ 3D – một quyết định không dễ dàng trong bối cảnh kinh tế khó khăn. Ngành dệt may với hơn 11.000 doanh nghiệp nhưng mới chỉ có khoảng 6% ứng dụng tự động hóa. Nếu không đầu tư công nghệ, doanh nghiệp sẽ bị loại khỏi cuộc chơi, ngay cả trên sân nhà.

Tương tự, ông Trương Sỹ Bá – Chủ tịch Tập đoàn Tân Long – nhấn mạnh rằng lãi suất vay 8–10% hiện nay là rào cản với doanh nghiệp nông nghiệp có biên lợi nhuận thấp. Do đó, họ rất cần chính sách tín dụng ưu đãi, đặc biệt là quỹ hỗ trợ đổi mới công nghệ và phát triển hạ tầng chế biến, bảo quản sau thu hoạch.

Còn theo ông Nguyễn Tâm Tiến – Tổng Giám đốc Tập đoàn Trung Nam – điều doanh nghiệp mong mỏi là một môi trường pháp lý rõ ràng, nhất quán, nơi không có sự phân biệt đối xử hay tâm lý e ngại “hồi tố”. “Chúng tôi cần một cú hích, một bàn đạp mạnh từ Nhà nước để có thể đạp tiếp”, ông nói, đồng thời đề xuất 4 chữ C cho chính sách hỗ trợ: Cơ chế, Cơ hội, Con người và Cộng đồng.

Làm chủ cuộc chơi: Cần chuyển từ lệ thuộc sang tương thuộc

Không chỉ là chuyện dòng vốn hay chính sách thuế, tự lực tự cường còn là năng lực làm chủ đầu vào và đầu ra – điều mà nhiều chuyên gia cho rằng Việt Nam còn yếu. TS Trần Du Lịch dẫn chứng: ngành dệt may nhập đến 85% xơ sợi, ngành nhựa nhập 80% nguyên liệu, nông nghiệp – tưởng như mạnh – cũng phụ thuộc 60–80% giống cây trồng và máy móc từ nước ngoài.

Theo TS Lê Xuân Nghĩa, chúng ta đang “xuất khẩu hộ” cho khu vực FDI, khi trong 400 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu hàng năm, doanh nghiệp Việt chỉ chiếm 100 tỷ USD và nội hàm giá trị nội địa còn thấp. “Nếu không đẩy mạnh đầu tư vào khoa học công nghệ, doanh nghiệp Việt sẽ mãi nằm ở phân khúc thấp nhất của chuỗi giá trị toàn cầu”, ông Nghĩa cảnh báo.

Ông dẫn ví dụ về Thụy Sĩ – đất nước nhỏ bé nhưng không bị bắt nạt vì có nền công nghệ vững mạnh, sản xuất cả máy bay và xe tăng. Trong khi đó, Việt Nam chỉ mới giải ngân được 500 tỷ đồng cho khoa học công nghệ – quá khiêm tốn so với hàng nghìn tỷ USD mà Mỹ, Trung Quốc hay Nhật Bản đang rót vào lĩnh vực này. “Muốn tự lực thì phải làm chủ công nghệ”, ông khẳng định.

Theo ông Nguyễn Quốc Kỳ, Nhà nước phải là bệ đỡ cho doanh nghiệp. Ảnh TNO

Ở góc nhìn thể chế, ông Nguyễn Quốc Kỳ – Chủ tịch HĐQT Vietravel – nhấn mạnh vai trò của Nhà nước trong kiến tạo luật chơi. Theo ông, các nghị quyết như Nghị quyết 68 đã mở ra hành lang phát triển, nhưng cần nhanh chóng chuyển hóa thành chính sách cụ thể. “Chính sách mà giải ngân chậm thì cơ hội sẽ trôi qua. Phải đo hiệu quả của chính sách bằng tốc độ đưa ra thị trường”, ông Kỳ nêu rõ.

Ông cũng đề xuất xây dựng “luật tự lực, tự cường” với nội dung cụ thể như: quỹ hỗ trợ doanh nghiệp phát triển; ưu tiên doanh nghiệp có năng lực, tạo điều kiện để họ mạnh trong nước trước khi vươn ra thế giới. Đồng thời, ông nhấn mạnh yêu cầu minh bạch trong quản trị doanh nghiệp – yếu tố sống còn nếu muốn phát triển bền vững.

Nghị quyết 68 không chỉ là lời hiệu triệu, mà cần được hiện thực hóa bằng hành động quyết liệt, từ thể chế pháp lý đến hỗ trợ nguồn lực và đổi mới sáng tạo. Khi doanh nghiệp đủ mạnh, được hậu thuẫn đúng lúc và được tôn trọng trong một môi trường cạnh tranh bình đẳng, nền kinh tế Việt Nam mới thực sự bước vào “đường lớn”, thay vì mãi quanh quẩn trong “ngõ hẹp”. Và khi đó, giấc mơ về một nền kinh tế tự lực, tự cường sẽ không còn là viễn tưởng.

Nghị quyết 68: Doanh nghiệp tư nhân đã có “lá chắn” để làm lớn

Nghị quyết 68: Bước ngoặt thể chế cho kinh tế tư nhân cất cánh

Tạo "cú hích" cho kinh tế tư nhân: Trình cơ chế đặc thù ngay trong tháng 5