Chiến lược logistics 2050: Bước ngoặt định vị Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu

Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược toàn cầu ngày càng gay gắt, Việt Nam nổi lên như một điểm sáng trong chuỗi cung ứng mới của thế giới. Căng thẳng thương mại giữa các nền kinh tế lớn đang tạo ra khoảng trống trong mạng lưới vận tải – logistics toàn cầu, mở ra cơ hội để Việt Nam chiếm lĩnh một phần thị phần quan trọng, nhất là khi quốc gia này đã ký 17 hiệp định thương mại tự do (FTA), tiếp cận tới 60% thị trường thế giới.

Lợi thế địa chính trị ổn định, chính sách mở cửa và cải cách hành chính mạnh mẽ đang giúp Việt Nam dần định hình vị thế trung tâm kết nối thương mại khu vực. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay là hạ tầng logistics còn manh mún và thiếu tính kết nối. Gần 100% hàng hóa xuất nhập khẩu vẫn do các hãng tàu nước ngoài vận chuyển, trong khi hệ thống cảng biển hiện mới đáp ứng khoảng 20% nhu cầu thực tế.

Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để vươn lên thành trung tâm logistics và thương mại quốc tế

Theo giới chuyên gia, chi phí logistics của Việt Nam đang chiếm tới 16–17% GDP, nhưng đóng góp thực tế vào GDP chỉ khoảng 4–5%. Bài toán này chỉ có thể được giải quyết nếu chiến lược phát triển logistics mới được triển khai đồng bộ, minh bạch và có sự tham gia thực chất của khu vực tư nhân.

Ngày 9/10/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 2229/QĐ-TTg – lần đầu tiên Việt Nam có một chiến lược phát triển logistics toàn diện đến năm 2050. Mục tiêu lớn là giảm chi phí logistics xuống còn 10–12% GDP, qua đó tăng sức cạnh tranh cho hàng hóa và doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Tại Đại hội FIATA World Congress 2025 vừa tổ chức ở Hà Nội, cộng đồng doanh nghiệp đánh giá chiến lược này là “cú hích” để Việt Nam hướng tới vị thế trung tâm hàng hải – logistics của khu vực. Ông Phạm Quốc Long, Phó Tổng giám đốc Gemadept, Chủ tịch VISABA, cho rằng việc hình thành các mô hình tích hợp giữa cảng – khu công nghiệp – tài chính – công nghệ sẽ là hướng đi tất yếu để giảm chi phí và tối ưu chuỗi giá trị.

Theo ông Long, sau khi TP. Hồ Chí Minh mở rộng quy hoạch thành siêu đô thị với quy mô chiếm khoảng 1/4 GDP cả nước, khu vực phía Nam sẽ trở thành “đầu tàu logistics quốc gia”, đặc biệt khi kết nối với các dự án cảng nước sâu và trung tâm logistics vùng.

Để đạt mục tiêu chiến lược, giới chuyên gia cho rằng cần đẩy mạnh hợp tác công – tư (PPP), khuyến khích doanh nghiệp tư nhân dẫn dắt các dự án hạ tầng trọng điểm, trong khi Nhà nước tập trung vào quy hoạch tổng thể và khung pháp lý. Cách tiếp cận này giúp tận dụng tối đa nguồn lực xã hội, tránh đầu tư chồng chéo và nâng cao hiệu quả vốn.

Cộng đồng doanh nghiệp logistics trong nước cũng được kỳ vọng sẽ đóng vai trò trung tâm trong việc hình thành hệ sinh thái dùng chung, tăng khả năng cạnh tranh và giảm chi phí toàn chuỗi. Bởi nếu thiếu sự liên kết, không chỉ doanh nghiệp thiệt hại mà quốc gia cũng có thể đánh mất cơ hội định vị mình trong bản đồ logistics toàn cầu.

Việt Nam xếp thứ 11 trong nhóm 50 thị trường logistics mới nổi toàn cầu

Giá tiêu ổn định trong nước, xuất khẩu chịu sức ép kép từ thuế và chi phí logistics

“Tam giác chính sách” của EU làm khó chuỗi logistics nông sản Việt Nam