TP. HCM định hình “siêu đô thị công nghiệp” gắn logistics và cảng biển: Hướng đi mới cho kinh tế vùng

Tiềm năng và lợi thế để phát triển mô hình tích hợp

Theo các chuyên gia, nếu biết kết nối đúng cách, TP.HCM có thể phát triển một “vành đai công nghiệp – logistics” lên tới 50.000 ha, gắn liền với hệ thống cao tốc liên vùng và cảng biển quốc tế. Việc xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ cùng các khu thương mại tự do (FTZ) sẽ tạo thành chuỗi cung ứng khép kín từ sản xuất, lưu kho đến xuất khẩu.

Ông Bùi Minh Trí, Trưởng ban Quản lý các Khu chế xuất và Công nghiệp TP.HCM (Hepza), nhấn mạnh rằng, TP.HCM mới không chỉ là trung tâm sản xuất mà còn là “trái tim dịch vụ – tài chính – nhân lực” của cả vùng. Khi các tuyến cao tốc, đường sắt và trung tâm logistics hoàn thiện, khu vực này sẽ trở thành hệ sinh thái sản xuất hoàn chỉnh, đủ sức cạnh tranh với các trung tâm công nghiệp lớn

Hiện TP. HCM đang sở hữu 66 khu chế xuất và khu công nghiệp đang hoạt động, tập trung vào các ngành như cơ khí, điện tử, công nghệ thông tin, hóa chất và chế biến thực phẩm.

Tuy nhiên, nhiều khu công nghiệp được xây dựng từ lâu, quy mô nhỏ, hạ tầng xuống cấp hoặc bị “bao bọc” bởi khu dân cư, gây khó khăn mở rộng.

Bên cạnh đó, các tỉnh vùng lân cận như Bình Dương có quỹ đất dồi dào và quy hoạch rõ ràng, còn Bà Rịa – Vũng Tàu sở hữu cảng biển nước sâu mạnh như cụm cảng Cái Mép – Thị Vải, có khả năng tiếp nhận tàu trọng tải lớn.

Chủ tịch UBND TP. HCM Nguyễn Văn Được cùng đoàn công tác khảo sát thực địa tại hệ thống cảng biển Cái Mép – Thị Vải tháng 9/2025

Thành phố đã đặt mục tiêu hoàn thành ba tuyến vành đai (2, 3, 4) giai đoạn 2025–2030, cùng các cao tốc chiến lược như Bến Lức – Long Thành, TP. HCM – Mộc Bài, TP. HCM – Thủ Dầu Một – Chơn Thành, giúp liên vùng giữa các trung tâm công nghiệp.

Tuyến đường sắt Bàu Bàng – Cái Mép dài 127 km cũng đang được định hướng kết nối khu công nghiệp Bình Dương với cảng biển, giúp giảm chi phí logistics và tăng khả năng cạnh tranh xuất khẩu.

Thách thức, định hướng phát triển và vai trò định hình

Để chuyển đổi thành siêu đô thị công nghiệp – logistics – cảng biển tích hợp, TP. HCM cần thay đổi mô hình phát triển từ “sản xuất đơn thuần” sang hệ sinh thái công nghiệp – dịch vụ – đô thị xanh. Ngành công nghệ cao, linh kiện điện tử, vật liệu mới, công nghiệp hỗ trợ, năng lượng tái tạo là những lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư.

Tập trung đầu tư hạ tầng giao thông và hạ tầng số đảm bảo đồng bộ, hiện đại

Hạ tầng xanh, quản trị thông minh và phát triển bền vững trở thành tiêu chí thiết yếu cho các nhà đầu tư trong tương lai.

Thách thức không nhỏ bao gồm:

Hạ tầng giao thông liên vùng chưa đồng bộ;

Hạ tầng các khu công nghiệp cũ cần cải tạo, mở rộng;

Cân bằng giữa phát triển công nghiệp và bảo vệ môi trường đô thị, tránh ảnh hưởng đến đời sống người dân vây quanh.

Vai trò định hình thuộc về chính quyền TP. HCM và các địa phương lân cận: cần phối hợp quy hoạch vùng, hoàn thiện cơ chế đầu tư, nâng cao năng lực quản trị đô thị công nghiệp, thu hút các dòng vốn công nghệ cao và thúc đẩy liên kết vùng chặt chẽ.

Một khi mô hình tích hợp thành công, TP. HCM không chỉ vươn lên dẫn đầu vùng kinh tế phía Nam mà còn trở thành trung tâm sản xuất – logistics quốc tế, cạnh tranh với các đô thị công nghiệp lớn trong khu vực như Singapore, Bangkok, Thâm Quyến.