Không được phép để đứt gãy nguồn cung xăng dầu

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên chủ trì cuộc họp với các doanh nghiệp nhà nước sản xuất và kinh doanh phân phối xăng dầu.

Nỗ lực chung tay cùng doanh nghiệp

Báo cáo tại buổi làm việc, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước Trần Duy Đông cho biết, thời gian vừa qua, nguồn cung xăng dầu tại một số địa bàn trong nước bị thiếu cục bộ, có hiện tượng một số doanh nghiệp kinh doanh bán lẻ xăng dầu đóng cửa hoặc tạm ngừng kinh doanh, bán cầm chừng.

Lý giải về điều này, Vụ trưởng Trần Duy Đông cho biết khủng hoảng năng lượng toàn cầu đã làm cho nguồn cung bị khan hiếm, không ổn định, giá xăng dầu thế giới cũng biến động phức tạp, khó lường. Cụ thể, giá xăng dầu thành phẩm thế giới bình quân 10 tháng đầu năm 2022 đã tăng 57- 85% so với cùng kỳ năm 2021. Tuy nhiên từ cuối tháng 6 đến cuối tháng 9 năm 2022, giá xăng dầu có xu hướng giảm liên tục với biên độ lớn.

Từ đầu tháng 10 đến nay, giá thành phẩm xăng dầu thế giới lại có xu hướng tăng trở lại do quyết định giảm sản lượng khai thác dầu của OPEC+ và hiện nay tiếp tục diễn biến phức tạp khó lường), nhiều doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu bị thua lỗ do đã nhập khẩu khối lượng xăng dầu tương đối lớn với giá cao trong quý II nhưng từ quý III giá lại giảm liên tục. Cùng với đó, những biến động về tỷ giá cùng với các yếu tố ngoại cảnh như mưa bão đã ảnh hưởng đến việc vận chuyển xăng dầu từ các nhà máy sản xuất trong nước và nhập khẩu từ nước ngoài về kho của doanh nghiệp, vì vậy làm chậm nguồn cung ứng xăng dầu trong một số thời điểm.

Trên thực tế, những nguyên nhân trên đã được phân tích nhiều lần. Gần đây nhất, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng đã giải trình trước Quốc hội về vấn đề này, đó là những lý do khách quan và xác đáng.

Tại cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chỉ ra thêm một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, đó là sức hút nguồn xăng dầu vào địa bàn Châu Âu ngày càng gay gắt. Tình trạng lạm phát, giá cả tăng cao, tỷ giá ngoại tệ, nhất là ngoại tệ mạnh (chủ yếu để nhập khẩu xăng dầu) biến động hàng giờ; các chi phí trong hoạt động kinh doanh xăng dầu ngày càng tăng cao. Cùng với đó, là những yếu tố như việc tiếp cận nguồn vốn và bảo lãnh tín dụng ngày càng khó khăn; chi phí phát sinh, chi phí thực tế phát sinh chưa được kịp thời cập nhật, phản ánh đầy đủ trong công thức tính giá bán lẻ…

Tuy nhiên, Bộ trưởng khẳng định, năng lượng nói chung, xăng dầu nói riêng là vật tư chiến lược nên trong mọi tình huống, khó khăn đến đâu cũng không được phép để đứt gãy nguồn cung. Đồng thời cho biết, trong thời gian qua, Chính phủ và các Bộ, ngành các cấp cùng các doanh nghiệp đầu mối cũng đã nỗ lực, cố gắng rất lớn để đảm bảo được nguồn cung xăng dầu tại thị trường trong nước, phục vụ cho nhu cầu phát triển kinh tế đất nước, nhất là giai đoạn phục hồi hậu Covid-19.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải phát biểu

Phân tích thêm về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh, một trong những nhiệm vụ trọng tâm hiện nay là đảm bảo ở mức cao nhất nhu cầu sử dụng của doanh nghiệp và người dân. Tuy nhiên, tình hình cung ứng xăng dầu trên toàn thế giới, trong khu vực và tại Việt Nam hiện nay đều “không bình thường”, dù Chính phủ, các Bộ ngành và các doanh nghiệp đầu mối trong nước đã vô cùng nỗ lực để đảm bảo nguồn cung, trong đó vai trò, đóng góp của các doanh nghiệp đầu mối là thực sự quan trọng.

Để ứng phó với tình hình “không bình thường” đó, theo Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, những giải pháp linh hoạt, chủ động là cần thiết. Đơn cử, khi Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn gặp trục trặc đầu năm 2022, Bộ Công Thương đã lập tức giao sản lượng nhập khẩu xăng dầu tăng thêm trong Quý II cho 10 doanh nghiệp đầu mối, đồng thời liên tục họp với các doanh nghiệp để đánh giá tình hình thực hiện tổng nguồn 9 tháng và phân giao kế hoạch Quý IV nhằm đảm bảo nguồn cung cho thị trường trong nước.

Kết quả, 9 tháng đầu năm, tổng nguồn xăng dầu các doanh nghiệp đầu mối đã thực hiện đạt 86,6% kế hoạch cả năm, trong đó hạn mức nhập khẩu đạt đến 115,9% kế hoạch. Về phía mình, Bộ Công Thương đã chủ động, quyết liệt triển khai các giải pháp trong chức năng và thẩm quyền của mình và sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Bộ ngành liên quan.

Thứ trưởng đề nghị Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam và các doanh nghiệp chủ động gửi trực tiếp các kiến nghị đến các Bộ, ngành, địa phương theo đúng chức năng, nhiệm vụ để các Bộ, ngành phối hợp với nhau giải quyết, hoặc đề xuất lên cấp có thẩm quyền cao hơn. Đồng thời, đề nghị các bên chung tay trong công tác truyền thông để đảm bảo khách quan, trung thực, phản ánh được tổng thể bức tranh của thị trường xăng dầu thế giới và trong nước trong bối cảnh khó khăn, bất ổn chung như hiện nay.

Cũng tại cuộc họp các doanh nghiệp nhà nước đầu mối xăng dầu đã báo cáo tình hình thực hiện kế hoạch phân giao trong thời gian qua, đồng thời khẳng định sẽ chấp hành nghiêm túc các quy định pháp luật, nỗ lực cao nhất để thực hiện mục tiêu của Chính phủ đặt ra, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, đặc biệt là việc cung ứng xăng dầu cho nền kinh tế.

Ông Lê Mạnh Hùng - Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) cho biết, năng lực sản xuất của 2 nhà máy Nhà máy Lọc hóa dầu Bình Sơn và Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn đạt 4,1-4,3 triệu m3/quý, tương đương 45.000-50.000 m3/ngày, trên tổng nhu cầu thị trường trong nước khoảng 5,5 triệu m3/quý. Ông Hùng cũng cho biết, trong những tháng tới, bên cạnh các giải pháp đang triển khai, Petrovietnam sẽ tiếp tục cùng các đối tác có nhiều giải pháp hỗ trợ giao nhận, điều chỉnh quá trình sản xuất - tiêu thụ đồng bộ để có thể đưa sản phẩm ra thị trường nhanh nhất.

Ông Đào Nam Hải - Tổng giám đốc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex).

Bên cạnh đó, Tổng Giám đốc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) - ông Đào Nam Hải cũng cho hay, để đáp ứng kịp thời nhu cầu tăng cao đột biến trên phạm vi cả nước, trong tháng 10, sản lượng bán của Công ty Xăng dầu Khu vực II đã tăng mạnh 38% so với bình quân 9 tháng đầu năm, có những ngày lượng xuất bán tăng tới 2,4 lần so với ngày thường. Thị phần của Tập đoàn tại các các tỉnh phía Nam đạt 25-35%, nhưng đã chạm mức 40-45% vào giai đoạn “nóng” nhất về nguồn cung. “Petrolimex đã điều động khẩn cấp 1 tàu xăng 40.000 m3 về cảng Nhà Bè để kịp thời xử lý khó khăn, đáp ứng nhu cầu của thị trường TP HCM, dự báo chỉ ngày 3/11 sẽ cập cảng Nhà Bè”, ông Đào Nam Hải thông tin.

Dù vậy, lãnh đạo Petrolimex cho rằng, sức chống chịu của doanh nghiệp có giới hạn, những giải pháp đã thực hiện chỉ mang tính ngắn hạn, tình thế, và cho rằng cần có các giải pháp mang tính lâu dài, căn cơ hơn để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc còn tồn tại.

Nhiệm vụ cấp bách cho những tháng cuối năm

Để đạt được mục tiêu là không để đứt gãy nguồn cung xăng dầu trên phạm vi cả nước, đặc biệt là những địa bàn đã và đang có hiện tượng đứt gãy cục bộ, tại cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã đề nghị các doanh nghiệp nhà nước bao gồm: Tập đoàn Dầu khí quốc gia PVN, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam Petrolimex, Tổng công ty Xăng dầu Quân đội, Công ty cổ phần thương mại dầu khí Đồng Tháp, Công ty TNHH một thành viên Dầu khí thành phố Hồ Chí Minh Saigon Petro, Tổng Công ty Thương mại XNK Thanh Lễ và Công ty cổ phần Xăng dầu Sài Gòn khẩn trương xem xét để xuất dự trữ thương mại, đáp ứng nhu cầu cho hệ thống của mình và ứng cứu cho những địa bàn đang thiếu hụt cục bộ trong thời điểm hiện tại.

Bộ Trưởng cũng đề nghị Tập đoàn dầu khí Việt Nam khuyến khích, động viên các doanh nghiệp sản xuất (Công ty lọc hóa dầu Bình Sơn và Nghi Sơn) tiếp tục tăng sản lượng sản xuất và tăng sản lượng cung ứng ra thị trường thông qua hệ thống phân phối của mình.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên yêu cầu quyết liệt thực hiện các giải pháp đảm bảo nguồn cung xăng dầu

Bên cạnh đó, đề nghị tất cả các doanh nghiệp đầu mối, trong đó cả doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân có điều kiện khẩn trương hoàn tất các thủ tục nhập khẩu xăng dầu theo kế hoạch phân giao (và vượt định mức bao nhiêu thì càng tốt bấy nhiêu) để sẵn sàng bù đắp sản lượng thiếu do các doanh nghiệp khác đã không và chưa thực hiện được theo cam kết. Bởi trên thực tế, cho đến thời điểm này, trong số 36 doanh nghiệp đầu mối mới chỉ có 22 doanh nghiệp đã thực hiện đạt và vượt kế hoạch phân giao kể cả kế hoạch và đầu năm và bổ sung. Còn 14 doanh nghiệp (hầu hết là các doanh nghiệp đầu mối tư nhân) đã chưa hoặc không thực hiện đầy đủ kế hoạch phân giao.

Đồng thời khẳng định, Bộ Công thương và Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp sẽ ghi nhận, phản ánh và đề xuất với cấp có thẩm quyền để có sự can thiệp khi xem xét đến quyền lợi và nghĩa vụ của các doanh nghiệp này theo quy định của pháp luật.

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh, quyền lợi chính đáng của các doanh nghiệp Nhà nước sẽ được bảo vệ nhưng nghĩa vụ của các doanh nghiệp này là phải thực hiện nhiệm vụ chính trị do Đảng, Nhà nước giao.

Bộ trưởng giao các đơn vị, gồm: Vụ Thị trường trong nước, Thanh tra Bộ, Tổng cục Quản lý thị trường phối hợp với các cơ quan chức năng, chính quyền các địa phương tiếp tục kiểm tra, giám sát và kiên quyết xử lý theo quy định của pháp luật đối với doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối, doanh nghiệp bán lẻ không thực hiện nghiêm quy định của pháp luật.

Bộ Công Thương cam kết sẽ làm hết mình để kết luận của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái được thực hiện một cách sớm và nghiêm túc nhất, Bộ trưởng khẳng định, đồng thời cho biết sẽ cùng với Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp vào cuộc kiến nghị với các Bộ, ngành, các cơ quan chức năng theo Thông báo kết luận số 341 kết luận ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, đôn đốc, giám sát, kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý trách nhiệm nếu có những đơn vị không thực hiện đúng kết luận này.

Bộ trưởng cũng đề nghị các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp Nhà nước trong thời điểm này cần phải có tiếng nói mạnh mẽ nhất, đồng bộ nhất để kiến nghị tháo gỡ vướng mắc như: Bảo lãnh, vốn, chi phí phát sinh để bảo đảm doanh nghiệp không bị lỗ triền miên và có điều kiện “cưu mang” hệ thống phân phối, đại lý, cửa hàng bán lẻ.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, việc đứt gãy nguồn cung, khủng hoảng năng lượng đang diễn ra gay gắt, tại Việt Nam tới thời điểm này đã đạt được những kết quả nỗ lực đáng ghi nhận, và cho biết, bối cảnh thị trường thế giới khó đoán định, dự báo ngày càng khó khăn nên chúng ta phải sẵn sàng tâm thế trong mọi hoàn cảnh. Bộ trưởng đề nghị toàn hệ thống kinh doanh xăng dầu cùng nhau có tiếng nói khách quan, nỗ lực hơn nữa để thị trường xăng dầu được ổn định, góp phần vào sự phát triển của đất nước.