Hiệp định Thương mại Tự do mở rộng cánh cửa cho hàng Việt vào EU

FTA mở rộng cánh cửa, hàng Việt vươn lên ở thị trường châu Âu

Theo Bộ Công Thương, kim ngạch thương mại Việt Nam - EU tăng từ 55,4 tỷ USD năm 2020 lên 68,3 tỷ USD năm 2024, với xuất khẩu của Việt Nam đạt 40,1 tỷ USD năm 2024. Trong 8 tháng/2025, xuất khẩu của Việt Nam sang EU (27 nước) đạt 36,94 tỷ USD, tăng 8,1%, tương ứng tăng 2,78 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước. Những con số này chứng minh EVFTA không chỉ là thỏa thuận trên giấy, mà là động lực thực sự thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu.

Hiệp định Thương mại Tự do mở rộng cánh cửa cho hàng Việt vào EU. (Ảnh minh họa)

Ông Nguyễn Văn Hội, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương, nhấn mạnh: “Những FTA này không chỉ thúc đẩy thương mại truyền thống mà còn mở rộng sang các lĩnh vực phi truyền thống như môi trường, lao động và minh bạch hóa, đặt ra tiêu chuẩn cao hơn cho doanh nghiệp.” Điều này cho thấy các FTA không chỉ là công cụ thương mại mà còn là động lực thúc đẩy cải cách thể chế và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Với 17 FTA đã ký kết, Việt Nam đã đạt được những thành tựu ấn tượng trong xuất khẩu. Các hiệp định này không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất, mà còn hoàn thiện chính sách và mở rộng cơ hội cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Đơn cử, thuế suất đối với áo sơ mi xuất khẩu sang Đức giảm từ 12% xuống 0%, giúp tiết kiệm gần 1 triệu USD cho một lô hàng 1 triệu chiếc áo. Tương tự, thuế suất cà phê rang xay giảm từ 7-11% xuống 0%, tạo lợi thế lớn cho các nhà xuất khẩu Việt Nam so với Brazil hay Indonesia.

Ngoài ra, khoảng 90% sản phẩm gỗ được EU đưa về mức thuế 0% ngay khi EVFTA có hiệu lực, dẫn đến Việt Nam chiếm hơn 10% thị phần nội thất gỗ tại EU chỉ trong 5 năm, trở thành nguồn cung cấp quan trọng tại Đức, Pháp và Hà Lan. Trước đây, sản phẩm gỗ Việt chủ yếu ở phân khúc gia công giá rẻ, nay đã hiện diện trong các chuỗi bán lẻ lớn, thậm chí cạnh tranh ở phân khúc cao cấp vốn thuộc về Italy và Ba Lan.

Không chỉ dừng lại ở đó, các ngành nông sản như cà phê, hạt điều, hồ tiêu, rau quả chế biến; thủy sản như tôm và cá tra; da giày và điện tử cũng đang tận dụng EVFTA để gia tăng hiện diện. Thủy sản mở rộng thị phần nhờ tiêu chuẩn an toàn thực phẩm nghiêm ngặt, trong khi da giày hưởng lợi từ việc xóa bỏ gần như toàn bộ thuế, tạo ưu thế trước đối thủ châu Á. Ngành điện tử hưởng lợi kép từ miễn thuế và dòng dịch chuyển đầu tư từ các tập đoàn đa quốc gia.

Các doanh nghiệp cần đổi mới quản trị, công nghệ và thương hiệu để bứt phá

Để giữ vững lợi thế và mở rộng thị phần tại EU, Việt Nam cần xây dựng một chiến lược đồng bộ. Trên bình diện chính sách, cần tăng cường phối hợp với các hiệp hội ngành hàng, siết chặt quản lý xuất xứ để ngăn chặn tình trạng lẩn tránh, đồng thời tận dụng tối đa cơ chế của EVFTA và các FTA khác.

Các chuyên gia cũng khuyến nghị doanh nghiệp không chỉ đổi mới sản phẩm, dịch vụ mà còn phải nâng cấp năng lực quản trị, ứng dụng công nghệ số và xây dựng thương hiệu mạnh mẽ. Đặc biệt, việc nâng cao chất lượng xuất khẩu, đẩy mạnh tỷ lệ nội địa hóa, đổi mới công nghệ và hình thành chuỗi cung ứng bền vững là những yếu tố then chốt để gia tăng năng lực cạnh tranh.

Bên cạnh đó, chuyển đổi sang mô hình sản xuất xanh, bền vững là yêu cầu cấp thiết. Doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ chế biến, đóng gói và truy xuất nguồn gốc để đáp ứng ngay từ đầu các tiêu chuẩn khắt khe của EU. Đồng thời, việc nghiêm túc khắc phục các cảnh báo liên quan đến an toàn thực phẩm là điều không thể thiếu để giữ vững niềm tin từ thị trường.

Các FTA, đặc biệt là EVFTA, đã và đang mở ra những cơ hội rộng lớn cho xuất khẩu Việt Nam, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức đòi hỏi sự linh hoạt và sáng tạo từ cả chính phủ lẫn doanh nghiệp. Việc tận dụng hiệu quả các hiệp định này không chỉ giúp hàng hóa Việt Nam vươn xa mà còn góp phần nâng cao uy tín quốc gia, tạo động lực phát triển bền vững cho nền kinh tế. Hành trình hội nhập chưa bao giờ là dễ dàng, nhưng với sự đồng lòng và quyết tâm, Việt Nam hoàn toàn có thể biến thách thức thành cơ hội để khẳng định vị thế trên trường quốc tế.