Đưa đăng ký đất đai về cấp xã: Bước tiến trong cải cách hành chính đất đai

Việc đưa chức năng đăng ký đất đai về cấp xã được đánh giá là hợp lý khi chính quyền cấp xã là nơi gần dân nhất, nắm rõ tình hình đất đai từng hộ dân, thuận tiện cho việc xác minh hồ sơ. Theo nhiều địa phương, nếu thủ tục này được thực hiện tại xã, thời gian xử lý nhiều hồ sơ có thể giảm từ vài tuần xuống chỉ còn vài ngày.

Tại Hà Nội, nhiều người dân phản ánh rằng việc làm thủ tục tại cấp huyện hoặc chi nhánh Văn phòng Đăng ký Đất đai thường mất nhiều thời gian do phải xếp hàng, chờ đợi và chuyển hồ sơ qua nhiều tầng nấc. Việc chuyển chức năng về cấp xã không chỉ giảm tải cho các cơ quan cấp trên mà còn tăng tính minh bạch, giúp người dân dễ dàng giám sát quy trình giải quyết hồ sơ của mình.

Đại diện Chi nhánh Văn phòng Đăng ký Đất đai huyện Thường Tín( Hà Nội) cho biết, nếu cấp xã được giao thêm thẩm quyền, việc cấp đổi, chỉnh lý hay xác nhận biến động đất đai sẽ nhanh hơn đáng kể. Các bước trung gian như gửi công văn xác minh từ xã lên chi nhánh hoặc chờ phê duyệt nhiều tầng nấc có thể được loại bỏ, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí cho người dân.

Tuy nhiên, việc chuyển giao chức năng này cũng đặt ra không ít thách thức. Nhiều cán bộ địa chính xã thừa nhận khối lượng công việc hiện đã rất lớn, trong khi nguồn nhân lực chuyên môn còn hạn chế. Cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ và hệ thống dữ liệu đất đai ở cấp xã hiện chưa đồng bộ, tiềm ẩn nguy cơ quá tải khi tiếp nhận thêm khối lượng hồ sơ lớn.

Đồng quan điểm, đại diện Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai quận Long Biên (Hà Nội) cho rằng, nếu chuyển các Chi nhánh về cấp xã thì nhiều TTHC về đất đai sẽ được giải quyết nhanh hơn. Ví như, thủ tục cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho trường hợp bị mất sau khi nhận hồ sơ, phải xác minh qua UBND xã, sau đó niêm yết công khai. Nếu như UBND xã quản lý, thì sẽ không còn phải qua bước xác minh tại UBND xã, cũng không phải niêm yết công khai, từ đó sẽ rút ngắn thời gian giải quyết cho nhân dân.

Theo đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường, chủ trương chuyển giao chức năng phải đi kèm với đầu tư hạ tầng và đào tạo cán bộ. Việc số hóa dữ liệu đất đai, xây dựng hệ thống kết nối từ trung ương đến địa phương, đặc biệt là đến cấp xã, là điều kiện tiên quyết để đảm bảo hiệu quả thực thi. Nếu chỉ chuyển giao hình thức mà thiếu nền tảng kỹ thuật, việc giải quyết hồ sơ có thể chậm hơn, thậm chí phát sinh sai sót.

Nhiều chuyên gia cũng cho rằng không phải tất cả thủ tục đều nên đưa về cấp xã. Một số loại hồ sơ phức tạp như tranh chấp, chuyển mục đích sử dụng đất hay các dự án liên quan doanh nghiệp vẫn nên do cấp huyện hoặc cấp tỉnh xử lý để đảm bảo tính chuyên môn và pháp lý. Cấp xã nên tập trung vào các thủ tục đơn giản, phục vụ trực tiếp người dân, như đăng ký biến động, xác nhận ranh giới, đo đạc, chỉnh lý bản đồ.

Đề xuất chuyển chức năng về cấp xã vẫn được đánh giá là bước đi phù hợp với xu hướng cải cách hành chính, đưa dịch vụ công đến gần dân hơn. Để chủ trương này trở thành hiện thực, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và địa phương trong việc hoàn thiện hành lang pháp lý, thống nhất quy trình, và đặc biệt là đầu tư cho hạ tầng số hóa đồng bộ.

Khi đó, người dân sẽ thực sự được hưởng lợi từ một nền hành chính hiện đại, nhanh gọn, minh bạch và gần gũi hơn – đúng tinh thần “Chính quyền phục vụ” mà Chính phủ đang hướng tới. Bên cạnh đó, quá trình chuyển giao sẽ giúp dữ liệu đất đai được cập nhật kịp thời, giảm sai sót, đồng thời tạo nền tảng cho các dịch vụ công khác liên quan đến quản lý đất đai trong tương lai.