Thủ tướng phát động “Tháng cao điểm chống khai thác hải sản bất hợp pháp”: Kiên quyết gỡ thẻ vàng IUU

Đồng bộ hành động, không để xảy ra tái phạm IUU

Theo Công điện, Thủ tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao, Bộ Tài chính cùng các địa phương ven biển triển khai đợt cao điểm chống khai thác IUU từ nay đến hết năm 2025.

Các bộ, ngành và địa phương phải xác định rõ trách nhiệm người đứng đầu, triển khai quyết liệt, đồng bộ các biện pháp quản lý nghề cá theo quy định. Trong đó, mục tiêu trọng tâm là 100% tàu cá phải được lắp đặt và duy trì thiết bị giám sát hành trình, đảm bảo dữ liệu được truyền tự động và liên tục.

Thủ tướng yêu cầu không cho phép tàu cá xuất bến nếu không đủ điều kiện pháp lý, không có giấy phép, nhật ký khai thác hoặc chưa lắp thiết bị giám sát hành trình. Các trường hợp vi phạm phải bị xử lý nghiêm, công khai kết quả để răn đe.

Thủ tướng yêu cầu tập trung thực hiện tháng cao điểm chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU)

Đặc biệt, các địa phương cần đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật đến từng ngư dân, từng chủ tàu, giúp họ hiểu rõ tác hại của khai thác IUU đối với thương hiệu quốc gia, cũng như quyền lợi của chính ngư dân. Việc tuyên truyền cần linh hoạt, dễ hiểu, có sự tham gia của các tổ chức nghề cá, hội nông dân và chính quyền cơ sở.

Siết quản lý tàu cá, truy xuất nguồn gốc và tăng cường kiểm soát trên biển

Công điện nêu rõ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường có trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện các quy định về đăng ký, đăng kiểm, cấp phép, xác nhận và chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác. Lực lượng kiểm ngư phối hợp với biên phòng, cảnh sát biển và chính quyền địa phương tăng cường tuần tra, kiểm tra, kiểm soát hoạt động tàu cá trên biển và tại cảng.

Đối với các tàu cá vi phạm, đặc biệt là tàu mất tín hiệu giám sát hành trình, không ghi nhật ký hoặc cố tình khai thác ở vùng biển nước ngoài, phải xử lý nghiêm minh, không có vùng cấm. Các tỉnh, thành có tàu cá tái phạm phải kiểm điểm trách nhiệm người đứng đầu.

Cùng với đó, Bộ Quốc phòng được giao tăng cường tuần tra, ngăn chặn tàu cá xâm phạm vùng biển nước ngoài; Bộ Công an điều tra, xử lý các đường dây môi giới, tổ chức đưa tàu cá ra ngoài vùng biển Việt Nam trái phép; Bộ Ngoại giao chủ động phối hợp với các quốc gia liên quan trong việc trao đổi thông tin, xử lý ngư dân vi phạm và tuyên truyền tuân thủ quy định quốc tế.

Bộ Tài chính đảm nhiệm việc phối hợp, bảo đảm nguồn lực đầu tư cho công tác phòng, chống khai thác IUU được sử dụng đúng mục đích, công khai, minh bạch; đồng thời, hỗ trợ trang bị cơ sở dữ liệu, ứng dụng chuyển đổi số, giúp các địa phương quản lý tàu cá và sản lượng khai thác hiệu quả hơn.

Thủ tướng cũng yêu cầu các địa phương ven biển rà soát toàn bộ danh sách tàu cá, cập nhật thông tin vào hệ thống quản lý nghề cá quốc gia; đồng thời kiểm soát chặt hoạt động tại cảng cá, khu neo đậu, điểm bốc dỡ hải sản. Việc xác nhận, chứng nhận nguồn gốc hải sản phải được thực hiện đúng quy trình, tránh gian lận, trục lợi.

Mục tiêu rõ ràng: Gỡ “thẻ vàng” trước năm 2026

Việt Nam đang nỗ lực thực hiện 4 nhóm khuyến nghị của EC về chống khai thác IUU, gồm: hoàn thiện khung pháp lý, quản lý đội tàu, kiểm soát hoạt động khai thác và chứng nhận nguồn gốc hải sản. Đến nay, hệ thống giám sát tàu cá quốc gia đã được vận hành, kết nối dữ liệu từ Trung ương đến địa phương, song vẫn còn tồn tại một số hạn chế về cập nhật và kiểm soát tín hiệu hành trình.

Thủ tướng yêu cầu các địa phương tổng hợp báo cáo định kỳ hàng tháng, gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường để tổng hợp trình Chính phủ, đồng thời nhấn mạnh việc kiểm tra đột xuất nếu phát hiện địa phương để xảy ra tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.

Theo đánh giá của các chuyên gia thủy sản, Việt Nam đang đi đúng hướng trong việc khắc phục các tồn tại theo khuyến nghị của EC. Tuy nhiên, để đạt mục tiêu gỡ “thẻ vàng” vào năm 2026, cần duy trì quyết tâm chính trị cao, hành động đồng bộ và phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng.

Thủ tướng khẳng định: “Việc chống khai thác IUU không chỉ nhằm gỡ cảnh báo của EC mà còn để phát triển nghề cá bền vững, bảo vệ nguồn lợi hải sản và nâng cao vị thế Việt Nam trên thị trường quốc tế. Đây là danh dự, là uy tín quốc gia – không thể để tái diễn vi phạm.”

Việc triển khai “Tháng cao điểm chống khai thác hải sản bất hợp pháp” được kỳ vọng sẽ tạo bước chuyển biến thực chất, góp phần mở rộng thị trường xuất khẩu, bảo vệ sinh kế ngư dân và khẳng định cam kết mạnh mẽ của Việt Nam đối với phát triển thủy sản bền vững.