5 nhóm giải pháp thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu gạo

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu tại Hội nghị

Để bảo đảm an ninh lương thực và tận dụng cơ hội từ thị trường quốc tế, Bộ Công Thương đã xác định 5 nhóm nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm:

Ổn định sản xuất, bảo đảm an ninh lương thực: Duy trì diện tích gieo trồng hợp lý, áp dụng công nghệ và giống lúa năng suất cao, nâng cao chất lượng. Đây là nền tảng bảo đảm nguồn cung vững chắc cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Đa dạng hóa thị trường, khai thác cơ hội từ FTA: Giảm phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống; mở rộng xuất khẩu sang châu Âu, Trung Đông, châu Phi, Nam Mỹ; tận dụng ưu đãi thuế quan từ các hiệp định thương mại tự do.

Cải cách chính sách, hỗ trợ doanh nghiệp: Rà soát thủ tục hành chính, giảm khâu trung gian; điều chỉnh chính sách thuế và tài chính hợp lý; giảm chi phí logistics để doanh nghiệp xuất khẩu thuận lợi hơn.

Phát huy vai trò hiệp hội ngành hàng: Hiệp hội đóng vai trò cầu nối, hỗ trợ xúc tiến thương mại, cung cấp thông tin thị trường, điều phối sản xuất và xây dựng chuỗi giá trị. Sự gắn kết giữa nông dân – doanh nghiệp – cơ quan quản lý giúp ngành gạo phát triển bền vững.

Nâng cao chất lượng, xây dựng thương hiệu gạo Việt: Phát triển gạo thơm, gạo đặc sản, gạo chất lượng cao; xây dựng và quảng bá thương hiệu gạo quốc gia; bảo hộ thương hiệu để gạo Việt khẳng định vị thế ở phân khúc cao cấp thay vì cạnh tranh bằng giá rẻ.

Theo thống kê sơ bộ của cơ quan Hải quan, 8 tháng đầu năm 2025, Việt Nam xuất khẩu gần 6,37 triệu tấn gạo, trị giá hơn 3,26 tỷ USD; tăng 3,7% về lượng nhưng giảm 15,4% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2024. Nguyên nhân chủ yếu là giá xuất khẩu bình quân giảm.

Thực tế này phản ánh rõ thách thức: nếu chỉ chạy theo sản lượng, ngành gạo Việt khó duy trì lợi thế lâu dài. Muốn nâng giá trị, cần tập trung vào phân khúc gạo chất lượng cao, gạo thơm, được thị trường quốc tế đánh giá cao.

Ngoài ra, biến đổi khí hậu, chi phí sản xuất tăng và cạnh tranh gay gắt từ Thái Lan, Ấn Độ, Campuchia… cũng khiến xuất khẩu gạo Việt gặp khó khăn. Việc triển khai đồng bộ 5 nhóm giải pháp là cần thiết để giảm rủi ro và tạo động lực tăng trưởng bền vững.

Người dân thu hoạch lúa tại Đồng bằng sông Cửu Long – vùng trọng điểm sản xuất gạo xuất khẩu của Việt Nam

5 nhóm giải pháp của Bộ Công Thương không chỉ là nhiệm vụ trước mắt mà còn là định hướng chiến lược lâu dài. Nếu triển khai hiệu quả, Việt Nam vừa giữ vững an ninh lương thực, vừa nâng cao giá trị xuất khẩu, đồng thời khẳng định thương hiệu gạo Việt trên bản đồ lúa gạo thế giới.

Với sự phối hợp chặt chẽ của Nhà nước, doanh nghiệp, hiệp hội và nông dân, hạt gạo Việt Nam hoàn toàn có thể vươn xa, trở thành sản phẩm mang tầm quốc tế, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và nâng cao vị thế đất nước.