NHNN sẽ cảnh báo nghi lừa đảo khi chuyển tiền, đề xuất cấm tài khoản bí danh

Đây là một số thông tin chính được ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán - Ngân hàng Nhà nước (NHNN), chia sẻ tại buổi họp báo công bố sự kiện Chuyển đổi số ngành ngân hàng năm 2025 diễn ra ngày 26/5.

Theo đó, NHNN sẽ triển khai cảnh báo nghi ngờ lừa đảo khi người dùng chuyển tiền qua ứng dụng ngân hàng. Nếu tài khoản nhận tiền thuộc diện nghi ngờ, hệ thống sẽ hiển thị thông báo để khách hàng tự quyết định tiếp tục giao dịch.

Thực tế, từ ngày 1/4/2025, Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đã thực hiện thí điểm tính năng cảnh báo về tình trạng tài khoản người nhận. Theo đó, khi thực hiện chuyển tiền qua ứng dụng ngân hàng, khách hàng sẽ nhận được thông báo nếu tài khoản người nhận nằm trong diện nghi ngờ gian lận.

Việc tiếp tục giao dịch hay không sẽ do khách hàng tự quyết định và hoàn toàn chịu trách nhiệm. Sau gần hai tháng triển khai, đã có hơn 100 tỷ đồng của khách hàng được giữ lại nhờ nhận cảnh báo và dừng giao dịch kịp thời.

Dự kiến, Vietcombank sẽ là ngân hàng tiếp theo triển khai tính năng này từ ngày 30/6 tới đây, sau đó lần lượt là Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) từ ngày 3/7, Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) từ ngày 4/7 và Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) từ ngày 24/7. Sau khi hoàn thiện triển khai tại các ngân hàng lớn và đánh giá hiệu quả, Ngân hàng Nhà nước dự kiến áp dụng trên toàn hệ thống trong năm nay.

Song song, ngành ngân hàng cũng xây dựng kho dữ liệu tài khoản nghi gian lận, kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để xác thực. Hiện có khoảng 113/200 triệu tài khoản ngân hàng là xác thực đầy đủ. Việc cho thuê tài khoản, sử dụng "người nộm" để tiếp tay cho lừa đảo vẫn diễn ra. Bộ Công an đang đề xuất sửa Bộ luật Hình sự để xử lý các hành vi này.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước đang hoàn thiện dự thảo sửa đổi Thông tư 17/2024 (dự kiến hiệu lực từ 1/9), với điểm mới đáng chú ý là việc cấm sử dụng Alias – tức tên giao dịch do khách hàng tự đặt (còn gọi là bí danh) cho tài khoản. Theo NHNN, đề xuất này nhận được sự ủng hộ từ Bộ Công an, bởi thực tế cho thấy bí danh như “Công ty quốc gia” hay “Global…” rất dễ gây hiểu lầm, khiến người chuyển tiền nhầm lẫn về đối tượng nhận. “Chúng tôi đã tiếp nhận nhiều khiếu nại từ người dân vì chuyển nhầm qua bí danh mà không thể thu hồi được tiền. Do đó, trong thông tư mới, chúng tôi sẽ không cho phép sử dụng bí danh nữa, bắt buộc phải ghi rõ số tài khoản thực tế khi chuyển tiền”- ông Tuấn khẳng định.

Bên cạnh đó, NHNN đang phối hợp cùng Bộ Công an để triển khai danh sách tài khoản có dấu hiệu rủi ro, cung cấp cho các ngân hàng nhằm cảnh báo sớm nguy cơ lừa đảo.

Dự thảo cũng yêu cầu tổ chức mở tài khoản phải đến trực tiếp, xác thực sinh trắc học với tổ chức mới thành lập dưới 9 tháng, đặc biệt là loại hình tương tự hộ kinh doanh cá thể. Các doanh nghiệp lớn, công ty niêm yết, tập đoàn Nhà nước… sẽ được miễn trừ vì đã có thông tin xác thực đầy đủ.

Việc sử dụng VNeID được khuyến khích để xác minh thông tin.