Khởi động dự án đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành trị giá 3,5 tỷ USD

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà mới đây yêu cầu các bộ, ngành và địa phương liên quan khẩn trương tháo gỡ vướng mắc để khởi động tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành. Đây là dự án nằm trong quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia, có ý nghĩa chiến lược trong việc kết nối hai sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành, đồng thời mở rộng không gian đô thị, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội khu vực phía Nam.

Theo chỉ đạo, UBND TP. Hồ Chí Minh và UBND tỉnh Đồng Nai cần phối hợp tiếp nhận hồ sơ, tài liệu từ Bộ Xây dựng, xây dựng phương án đầu tư chi tiết để sớm trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Bộ Xây dựng được giao điều chỉnh Quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến 2050 và phải hoàn thành trong tháng 10/2025. Trên cơ sở đó, các địa phương sẽ rà soát, cập nhật quy hoạch và xác định rõ cơ quan chủ trì để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Sân bay Long Thành có mục tiêu khánh thành ngày 19-12-2025, khai thác thương mại vào đầu năm 2026

Dự án đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành có chiều dài khoảng 42 km, đường đôi, khổ 1.435 mm, tốc độ thiết kế 120 km/giờ. Toàn tuyến dự kiến có 20 ga, kết nối trực tiếp từ trung tâm TP. Hồ Chí Minh tới sân bay quốc tế Long Thành, đáp ứng nhu cầu vận chuyển hành khách đô thị và liên vùng. Tổng mức đầu tư khoảng 3,5 tỷ USD, trong đó chi phí xây dựng, giải phóng mặt bằng và hệ thống hạ tầng phụ trợ chiếm tỷ trọng lớn.

Bên cạnh việc bổ sung hạ tầng giao thông hiện đại, tuyến đường sắt này còn mang lại nhiều lợi ích lâu dài. Việc rút ngắn thời gian di chuyển từ TP. Hồ Chí Minh tới sân bay Long Thành sẽ tạo thuận lợi cho hành khách, giảm áp lực cho hệ thống đường bộ vốn đang quá tải, đồng thời góp phần hình thành các đô thị vệ tinh dọc tuyến. Ngoài ra, dự án còn giúp khai thác hiệu quả quỹ đất hai bên đường sắt, mở rộng không gian phát triển cho TP. Hồ Chí Minh và Đồng Nai.

Tuy nhiên, để dự án sớm được triển khai, nhiều vấn đề cần được giải quyết đồng bộ, trong đó có xác định thẩm quyền quản lý, cơ chế đầu tư và nguồn vốn thực hiện. Theo quy định của Luật Đường sắt và Luật Đầu tư công, đây là dự án thuộc hệ thống đường sắt quốc gia nên cần có bộ chủ quản thay vì chỉ giao cho địa phương. Chính phủ nhấn mạnh việc làm rõ cơ quan quản lý là yêu cầu cấp thiết nhằm đảm bảo tính pháp lý, tiến độ và hiệu quả khi triển khai.

Ngoài ra, các địa phương cần chuẩn bị kỹ lưỡng về quỹ đất, đặc biệt là công tác giải phóng mặt bằng để bảo đảm tiến độ thi công. Việc bố trí nguồn lực đầu tư, huy động vốn trong và ngoài nước cũng được coi là thách thức lớn, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa trung ương và địa phương.

Với quy mô và ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tuyến đường sắt Thủ Thiêm – Long Thành không chỉ là dự án giao thông mà còn là động lực phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Khi hoàn thành, công trình này sẽ góp phần hình thành hệ thống giao thông liên hoàn, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, đồng thời tạo tiền đề phát triển bền vững cho đô thị và các khu vực phụ cận.