Siết chặt quản lý livestream bán hàng để bảo vệ người tiêu dùng

Livestream bán hàng – Xu hướng phát triển nhưng tiềm ẩn rủi ro

Trong vài năm gần đây, livestream đã trở thành công cụ bán hàng phổ biến, giúp người bán giới thiệu sản phẩm trực tiếp, tương tác nhanh với khách hàng và chốt đơn chỉ trong vài phút. Sự tiện lợi và khả năng tiếp cận lượng lớn người xem khiến hình thức này ngày càng bùng nổ trên các nền tảng mạng xã hội.

Tuy nhiên, cùng với sự phát triển là nhiều hệ lụy. Một số livestream đã lợi dụng chiêu trò quảng cáo thổi phồng công dụng sản phẩm, đưa thông tin chưa được kiểm chứng. Ví dụ, các sản phẩm kẹo hình rau củ được quảng cáo như thực phẩm chức năng “có khả năng cải thiện sức khỏe vượt trội”. Những chiêu trò này dễ khiến người tiêu dùng nhầm lẫn, mua hàng kém chất lượng, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe.

Bộ Công Thương yêu cầu siết chặt quản lý

Tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 22/9, khi thảo luận dự án Luật Thương mại điện tử, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cảnh báo: “Hiện nay, không ít phiên livestream bán hàng thu hút lượng lớn người xem, doanh thu lên tới hàng trăm triệu đồng mỗi buổi. Tuy nhiên, phần lớn hoạt động này vẫn diễn ra tự phát, chưa được kiểm soát đầy đủ. Có trường hợp sản phẩm chỉ là kẹo thông thường nhưng được giới thiệu như thuốc chữa bệnh, gây ngộ nhận nghiêm trọng cho người tiêu dùng.”

Ông Tân nhấn mạnh, việc hoàn thiện khung pháp lý là cần thiết để vừa tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển, vừa bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và giữ vững niềm tin xã hội đối với thương mại điện tử.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân

Dự thảo Luật Thương mại điện tử lần này bổ sung nhiều quy định quan trọng nhằm khắc phục tình trạng trên:

Xác thực danh tính người bán: Người kinh doanh trong nước bắt buộc định danh bằng VNeID; người bán nước ngoài cũng phải có cơ chế kiểm chứng rõ ràng.

Công khai thông tin sản phẩm: Khi livestream, người bán phải cung cấp đầy đủ thông tin về nguồn gốc, chất lượng, giá bán, bảo hành, khuyến mãi; không được thổi phồng công dụng hay gây nhầm lẫn.

Trách nhiệm của nền tảng: Các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội có chức năng bán hàng phải kiểm soát nội dung phát sóng trực tiếp và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm.

Rà soát và phân định rõ “hoạt động thương mại điện tử”

Tại phiên họp, cơ quan thẩm tra cùng một số ý kiến đề nghị quy định rõ phạm vi, nội hàm “hoạt động thương mại điện tử” do Luật Thương mại điện tử điều chỉnh, làm rõ ranh giới với các ngành, lĩnh vực khác, gắn với mục tiêu quản lý cụ thể.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nêu rõ: “Cần rà soát, làm rõ quy định tương ứng với đặc thù của việc giao kết mua bán hàng hóa so với giao kết cung cấp dịch vụ có bản chất hoàn toàn khác nhau, cách thức tổ chức, hoạt động dịch vụ cũng đang rất khác với các nền tảng thương mại điện tử.”

Ý kiến này nhấn mạnh sự cần thiết của một khung pháp lý rõ ràng, giúp phân định đúng các loại hình kinh doanh, từ đó quản lý hiệu quả hơn, vừa đảm bảo minh bạch vừa hỗ trợ doanh nghiệp hoạt động thuận lợi.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi.

Livestream bán hàng là xu hướng tất yếu trong bối cảnh kinh tế số, nhưng để phát triển bền vững cần sự phối hợp của cơ quan quản lý, nền tảng trung gian và người tiêu dùng.

Người bán phải trung thực, tuân thủ quy định. Nền tảng cần tăng cường kiểm soát và xử lý vi phạm kịp thời. Người tiêu dùng cũng cần tỉnh táo, lựa chọn sản phẩm từ nguồn uy tín, không quá tin vào quảng cáo thổi phồng.

Dự thảo Luật Thương mại điện tử dự kiến sẽ được trình Quốc hội tại kỳ họp tháng 10 tới, nhằm siết chặt hoạt động livestream bán hàng, bảo vệ người tiêu dùng và thúc đẩy thương mại điện tử phát triển minh bạch, bền vững.