Vay đặc biệt 0% lãi suất: Chỉ áp dụng khi hệ thống cần can thiệp nhanh

Vay đặc biệt 0% lãi suất: Chỉ áp dụng khi hệ thống cần can thiệp nhanh.

Cho vay đặc biệt không có tài sản đảm bảo: Chỉ dành cho tình huống “rút tiền hàng loạt”

Tại phiên thảo luận, nhiều đại biểu bày tỏ băn khoăn về tính hợp lý của đề xuất cho vay đặc biệt không có tài sản đảm bảo và lãi suất 0%/năm. Giải trình trước Quốc hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng cho biết đây là biện pháp đặc biệt, không áp dụng đại trà, chỉ dùng khi tổ chức tín dụng rơi vào tình trạng mất thanh khoản nghiêm trọng, đặc biệt là trường hợp xảy ra hiện tượng “rút tiền hàng loạt” hoặc tổ chức tín dụng bị đưa vào diện kiểm soát đặc biệt.

Thống đốc nhấn mạnh: “Cho vay đặc biệt không phải là hành động thường xuyên. Việc luật hóa quy định này nhằm đảm bảo xử lý nhanh, ngăn chặn nguy cơ lan truyền trong hệ thống tài chính, bảo vệ quyền lợi người gửi tiền và ổn định hệ thống tín dụng.” Theo bà, cơ chế can thiệp sớm đã được Luật Các tổ chức tín dụng thiết kế để phát hiện rủi ro từ xa, từ sớm.

Liên quan đến tài sản đảm bảo, bà Hồng cho biết, trong điều kiện thông thường, các khoản vay đều phải có tài sản bảo đảm, gồm hồ sơ tín dụng, trái phiếu Chính phủ, công cụ tài chính… Tuy nhiên, khi tổ chức tín dụng đã rơi vào tình thế đặc biệt khó khăn, NHNN có thể xem xét cho vay không tài sản bảo đảm với mục tiêu tối thượng là giữ an toàn hệ thống.

Thống đốc cũng dẫn chứng trường hợp năm 2022, khi xảy ra sự cố rút tiền hàng loạt tại một ngân hàng, lực lượng NHNN đã phải làm việc suốt ngày đêm để rà soát hồ sơ tín dụng, tìm tài sản bảo đảm, xử lý nhanh chóng nhằm ổn định tâm lý thị trường.

Phân quyền cho NHNN, đảm bảo phản ứng nhanh với rủi ro hệ thống

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng.

Một điểm mới trong dự thảo luật lần này là đề xuất phân quyền cho Ngân hàng Nhà nước quyết định việc cho vay đặc biệt lãi suất 0% mà không cần tài sản đảm bảo – vốn hiện thuộc thẩm quyền của Thủ tướng. Mục tiêu nhằm giảm bớt khâu trung gian, rút ngắn thời gian xử lý khi có rủi ro thanh khoản xảy ra đột ngột trong hệ thống.

Theo Thống đốc, với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và các phương thức giao dịch điện tử, nguy cơ rút tiền hàng loạt có thể xảy ra bất kỳ lúc nào, kể cả ở các ngân hàng có kết quả kinh doanh tốt. “Không chỉ những ngân hàng yếu kém mới gặp khủng hoảng thanh khoản. Như tại Mỹ, một ngân hàng có lãi 52 năm liên tiếp vẫn có thể bị rút tiền ồ ạt chỉ vì tin đồn,” bà Hồng dẫn chứng.

Tuy nhiên, nhiều đại biểu bày tỏ lo ngại về nguy cơ lạm dụng chính sách. Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Phó đoàn Bình Thuận) cho rằng việc cho vay lãi suất 0% nếu không đi kèm điều kiện cụ thể có thể làm sai lệch cạnh tranh trong ngành ngân hàng và tạo áp lực lên ngân sách. Ông đề nghị luật cần giới hạn rõ trường hợp áp dụng, chỉ dành cho tổ chức tín dụng đang chịu kiểm soát đặc biệt, buộc phải tái cơ cấu hoặc có ảnh hưởng hệ thống.

Đại biểu Nguyễn Hải Nam thì đề nghị cụ thể hóa quy trình, tiêu chí, quy mô và điều kiện cho vay, nhằm tránh tác động đến dư địa chính sách tiền tệ và nguồn lực của NHNN. Ông nhấn mạnh: “Phân quyền phải đi kèm với trách nhiệm và cơ chế giám sát rõ ràng.”

Trả lời ý kiến này, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết: “Khoản vay lãi suất 0% chỉ áp dụng trong trường hợp rất đặc biệt, không phải bất cứ tổ chức tín dụng nào cũng được hưởng. NHNN sẽ thẩm định kỹ và có quy trình chặt chẽ nhằm tránh lạm dụng.”

Dự thảo luật cũng bổ sung các quy định về công khai, giám sát và đánh giá hiệu quả việc sử dụng vốn vay đặc biệt, nhằm đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Theo kế hoạch, Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng vào ngày 17/6 tới.

Điểm tên những ngân hàng tăng lãi suất huy động trong tháng 4

Một “ông lớn” ngân hàng tăng lãi suất huy động sau kỳ nghỉ lễ

MB giảm lãi suất huy động, Vikki Bank giữ vững ngôi vương 6%/năm