Thiếu nền tảng giá vật liệu xây dựng: Thị trường đội chi phí, đầu tư công gặp rào cản

Trong bối cảnh Chính phủ đẩy mạnh đầu tư công, kỳ vọng kéo theo sự phục hồi của thị trường xây dựng và bất động sản, thì một “nút thắt” đang ngày càng rõ nét: giá vật liệu, nhân công và thiết bị thi công không đồng bộ, không minh bạch, cập nhật chậm và rời rạc giữa các địa phương.

Thị trường đang kỳ vọng Bộ Xây dựng sớm kiến tạo một nền tảng số quốc gia để công khai, minh bạch hóa chi phí đầu vào.

Theo phản ánh của hơn 20 doanh nghiệp, Ban Quản lý và đơn vị tư vấn trên cả nước gửi Bộ Xây dựng trong tháng 7/2025, quy trình công bố giá vật liệu hiện nay đang khiến thị trường méo mó. Việc phải đến từng Sở Xây dựng địa phương mỗi tháng để nộp hồ sơ công bố giá, trong khi thông tin không được xác thực, không sát thực tế thị trường, đã tạo ra gánh nặng chi phí lớn, đồng thời tiềm ẩn rủi ro đội giá và thất thoát đầu tư.

Dù Nghị định 10/2021/NĐ-CP và các thông tư hướng dẫn đã giao trách nhiệm công bố giá cho các Sở Xây dựng, nhưng thực tế nhiều địa phương công bố không kịp thời, danh mục không đầy đủ, thậm chí có tình trạng “chép lại” giá doanh nghiệp tự kê khai mà không có hệ thống kiểm chứng. Điều này dẫn đến một thực trạng phổ biến: giá vật liệu trong dự toán bị duyệt thường thấp hơn đáng kể so với giá thực tế thi công, khiến các nhà thầu lỗ nặng hoặc không thể triển khai được dự án.

Một số Ban Quản lý như khu vực Dầu Tiếng (TP.HCM), Ban Giao thông – Nông nghiệp Thái Nguyên, hay các doanh nghiệp lớn như AMACCAO, DNP Hawaco... đều kiến nghị cần có một hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về giá – một nền tảng số duy nhất, cập nhật theo thời gian thực, có cơ chế định danh doanh nghiệp, đăng nhập công khai giá và chịu trách nhiệm về số liệu đã công bố.

Mô hình này không chỉ tiết kiệm nhân lực, chi phí, mà còn giúp tăng cường giám sát, quản lý thị trường, tránh tình trạng đội giá, thông thầu, “chạy giá”. Đồng thời, một nền tảng giá minh bạch cũng sẽ là công cụ quan trọng giúp cơ quan quản lý xây dựng chính sách, điều tiết thị trường, kiểm soát trượt giá và tăng hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công.

Bộ Xây dựng hiện đã yêu cầu các Sở Xây dựng thực hiện đúng quy định công bố giá, nhưng động thái này vẫn mang tính tình thế. Về lâu dài, các chuyên gia cho rằng cần một hành lang pháp lý mới, tạo cơ sở để triển khai nền tảng số quốc gia về quản lý giá xây dựng – tương tự như Cổng công khai giá thuốc hay giá hàng hóa thiết yếu.

Trong bối cảnh chi phí đầu vào ngành xây dựng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội, việc chuyển đổi số công tác quản lý giá không chỉ là yêu cầu hành chính, mà đã trở thành đòi hỏi cấp thiết để thị trường hoạt động lành mạnh, minh bạch và bền vững.

Cát không phải là nguồn tài nguyên vô tận?

Ra mắt Văn phòng Tạp chí Vật liệu xây dựng miền Trung- Tây Nguyên

Thủ tướng chỉ đạo tăng cường quản lý, bình ổn giá vật liệu xây dựng