Siết chặt quản lý an toàn thực phẩm, tăng cường thanh tra và xử lý vi phạm

Nhiều thách thức trong quản lý an toàn thực phẩm

An toàn thực phẩm từ lâu đã trở thành mối quan tâm lớn của toàn xã hội, bởi nó liên quan trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và sự phát triển bền vững của đất nước. Trong thời gian qua, mặc dù các bộ, ngành và địa phương đã có nhiều nỗ lực, song tình hình vi phạm an toàn thực phẩm vẫn diễn biến phức tạp.

Nhiều vụ việc sử dụng phụ gia ngoài danh mục, kinh doanh thực phẩm hết hạn sử dụng, không rõ nguồn gốc, thậm chí pha trộn hóa chất độc hại vẫn bị phát hiện. Điều này không chỉ đe dọa trực tiếp đến sức khỏe người dân mà còn gây bất bình trong dư luận, làm giảm uy tín hàng Việt trên thị trường trong và ngoài nước.

Siết chặt quản lý, bảo đảm an toàn thực phẩm

Thực tế cho thấy, công tác quản lý hiện nay vẫn tồn tại nhiều hạn chế. Tiến độ ban hành văn bản quy phạm pháp luật còn chậm; cơ chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý thiếu đồng bộ; trách nhiệm quản lý bị phân tán, chồng chéo. Trong khi đó, nguồn lực dành cho thanh tra, kiểm tra còn hạn chế, lực lượng cán bộ chưa được trang bị đầy đủ chuyên môn và thiết bị hiện đại.

Đặc biệt, công tác hậu kiểm – vốn là khâu quan trọng để ngăn chặn vi phạm – chưa được triển khai thường xuyên và hiệu quả. Việc xử lý nhiều trường hợp vi phạm còn thiếu nghiêm khắc, chưa đủ sức răn đe, dẫn đến tình trạng “nhờn luật”, khiến vi phạm tái diễn ở nhiều nơi.

Những tồn tại nêu trên đã làm giảm hiệu quả của hệ thống quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, đồng thời tiềm ẩn rủi ro lớn đối với sức khỏe cộng đồng. Người dân không chỉ lo lắng khi tiêu dùng thực phẩm trong nước mà còn mất niềm tin vào sản phẩm nội địa, ảnh hưởng đến uy tín hàng Việt trên thị trường quốc tế.

Giải pháp then chốt để nâng cao an toàn thực phẩm

Tại cuộc họp Ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về an toàn thực phẩm, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã đưa ra nhiều chỉ đạo cụ thể, được thể hiện trong Thông báo số 520/TB-VPCP. Trọng tâm là yêu cầu các bộ, ngành và địa phương thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:

Tăng cường thanh tra, kiểm tra đột xuất đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm; xử lý nghiêm và công khai rộng rãi các hành vi gian lận, vi phạm quy định.

Hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn thực phẩm; công bố công khai để doanh nghiệp chủ động thực hiện, đồng thời tạo cơ sở cho xã hội giám sát.

Xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về an toàn thực phẩm, kết nối và chia sẻ thông tin giữa các bộ, ngành và địa phương; áp dụng công nghệ số để truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước, phân cấp rõ trách nhiệm từ trung ương đến cơ sở, tránh tình trạng chồng chéo, đùn đẩy trách nhiệm.

Đẩy mạnh công tác hậu kiểm, tăng tần suất kiểm tra sau lưu thông nhằm kịp thời phát hiện, xử lý sản phẩm kém chất lượng trước khi đến tay người tiêu dùng.

Để các giải pháp trên phát huy hiệu quả, cần có sự phối hợp đồng bộ từ nhiều phía. Trước hết, việc sửa đổi, bổ sung Luật An toàn thực phẩm là yêu cầu cấp thiết nhằm tạo hành lang pháp lý minh bạch, phù hợp với bối cảnh hội nhập quốc tế.

Song song, cần thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý an toàn thực phẩm. Ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo và các nền tảng số sẽ giúp theo dõi, kiểm soát và truy xuất nguồn gốc sản phẩm một cách nhanh chóng, chính xác.

Về nguồn lực, lực lượng thanh tra, kiểm tra cần được đào tạo bài bản, trang bị thiết bị hiện đại, bảo đảm năng lực phát hiện và xử lý kịp thời vi phạm. Đồng thời, cần khuyến khích xã hội hóa công tác bảo đảm an toàn thực phẩm, huy động sự tham gia của doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng và các tổ chức xã hội.

Người tiêu dùng cũng giữ vai trò trung tâm. Khi được cung cấp đầy đủ thông tin và kiến thức, người dân sẽ trở thành “người giám sát” hiệu quả, góp phần hình thành áp lực thị trường buộc doanh nghiệp tuân thủ quy định.

Có thể khẳng định, việc siết chặt quản lý an toàn thực phẩm theo chỉ đạo của Chính phủ không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe nhân dân mà còn nâng cao uy tín sản phẩm Việt Nam, tạo dựng thị trường minh bạch, bền vững. Đây cũng là bước đi quan trọng để Việt Nam hội nhập sâu rộng, nâng cao năng lực cạnh tranh trong chuỗi giá trị toàn cầu.