Ngành sữa Việt Nam đẩy mạnh tự chủ nguyên liệu, mở rộng dư địa thị trường đến 2045

Ngành sữa Việt Nam đã trải qua giai đoạn tăng trưởng ổn định, với doanh thu toàn ngành tăng từ khoảng 4,4 tỷ USD năm 2017 lên hơn 5 tỷ USD từ 2022 đến nay. Sự mở rộng về nguồn cung thể hiện rõ qua tốc độ tăng đàn bò sữa trung bình 4,6% mỗi năm, giúp sản lượng sữa tươi nguyên liệu tăng gấp đôi trong một thập kỷ, đạt hơn 1,2 triệu tấn vào năm 2024. Tuy vậy, mức tự chủ mới dừng ở khoảng 40%, khiến ngành vẫn phải chi trên 1 tỷ USD mỗi năm để nhập khẩu sữa, chủ yếu là sữa bột.

Ngành sữa Việt Nam đẩy mạnh tự chủ nguyên liệu, mở rộng dư địa thị trường đến 2045

Về phía nhu cầu, thị trường trong nước còn dư địa lớn. Mức tiêu thụ bình quân đầu người mới đạt khoảng 36 kg/năm, thấp hơn nhiều so với các quốc gia phát triển. Cùng với đà cải thiện thu nhập và nhận thức dinh dưỡng, ngành sữa được đánh giá còn nhiều không gian tăng trưởng, đặc biệt ở các sản phẩm giá trị gia tăng và sữa tươi chất lượng cao.

Cơ cấu sản phẩm thị trường cũng chuyển dịch nhanh theo hướng sử dụng sữa tươi. Tỷ lệ sữa nước làm từ sữa bột hoàn nguyên giảm mạnh từ 92% năm 2008 còn 32,3% năm 2023, trong khi sữa tươi chiếm ưu thế với hơn 67% thị phần chế biến. Xu hướng minh bạch nguồn gốc và ưu tiên dinh dưỡng đang làm thay đổi cách doanh nghiệp định hình danh mục sản phẩm.

Tuy nhiên, ngành vẫn đối diện nhiều rào cản, từ thiếu hụt vùng nguyên liệu đến hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật chậm cập nhật. Quy chuẩn QCVN 5-1:2010/BYT đã lạc hậu so với thực tiễn thị trường và xu hướng hội nhập, gây hạn chế cho đổi mới sản phẩm.

Để khơi thông nguồn lực thị trường, Bộ Công Thương đang xây dựng Chiến lược phát triển ngành sữa Việt Nam, hướng tới tăng trưởng 8-9% mỗi năm, nâng tỷ lệ sữa tươi nội địa lên 53-56% vào 2030 và 62-65% vào 2045. Mức tiêu dùng bình quân đầu người kỳ vọng đạt 58 kg/năm vào 2045, mở thêm dư địa lớn cho doanh nghiệp.

Tại Hội thảo khoa học ngày 5/8, các chuyên gia nhận định mục tiêu nâng mức tiêu thụ lên hơn 100 kg/người/năm hoàn toàn khả thi, nếu chính sách, doanh nghiệp và người tiêu dùng cùng dịch chuyển theo hướng ưu tiên sữa tươi. Trọng tâm chiến lược là phát triển trang trại quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao và tăng liên kết doanh nghiệp – nông dân để đảm bảo nguồn cung ổn định.

Ở góc độ doanh nghiệp, đại diện Vinamilk cho rằng thị trường đang đòi hỏi danh mục sản phẩm đa dạng, giàu dinh dưỡng và thân thiện môi trường. Khả năng nắm bắt dữ liệu thị trường, dự báo xu hướng tiêu dùng và tạo ra nhu cầu mới sẽ quyết định lợi thế cạnh tranh. Công nghệ phân tích dữ liệu, truy xuất nguồn gốc, cùng các chứng nhận quốc tế như Halal, Organic hay HACCP được xem là bàn đạp để mở rộng xuất khẩu.

Bên cạnh đó, các chương trình sữa học đường tiếp tục được xem là động lực tăng trưởng nội địa đáng kể. Nếu tận dụng tốt tệp 13,8 triệu trẻ em ở bậc mẫu giáo và tiểu học, ngành sữa không chỉ mở rộng thị phần mà còn góp phần cải thiện tầm vóc dinh dưỡng lâu dài cho thế hệ trẻ.

Sữa tươi sạch cho lứa tuổi học đường: Lợi ích kép cho Việt Nam

Quốc hội xem xét sửa Luật Địa chất và Khoáng sản: Tháo gỡ vướng mắc, thúc đẩy công trình trọng điểm quốc gia

Ngân hàng giảm mạnh lãi vay 0,5–2%/năm hỗ trợ khách hàng vùng bão lũ