Hộ kinh doanh loay hoay với hóa đơn điện tử từ 1.6

Hộ kinh doanh loay hoay với hóa đơn điện tử từ 1.6. Ảnh T.L

Hộ kinh doanh nhỏ: Không biết bắt đầu từ đâu

Ghi nhận tại các quận Tân Bình, Q.10, Q.11 (TP.HCM) trong những ngày cuối tháng 5 cho thấy nhiều hộ kinh doanh, tiểu thương vẫn chưa trang bị máy tính tiền hoặc phần mềm hóa đơn điện tử theo quy định mới. Một số cửa hàng thậm chí đóng cửa để tránh tiếp xúc với cán bộ thuế do chưa biết cách triển khai.

Tại khu vực chợ Tân Bình, bà N.H – tiểu thương bán quần áo lâu năm – chia sẻ: “Một mẫu đồ có hàng chục kiểu, hoa văn, màu sắc. Tôi không biết đặt tên hay mã hàng như thế nào. Chưa kể phải mua máy móc, lắp mạng, học dùng phần mềm… Tôi sợ đầu tư rồi không sử dụng được thì thiệt đơn, thiệt kép”.

Tương tự, tại chợ An Đông (Q.5), bà Tr., 78 tuổi, cho biết đang rối bời khi phải mã hóa hàng trăm mẫu áo ngực các loại. “Tôi hỏi mấy cô bán hàng trẻ, họ bảo phải ghi kiểu như ‘áo ngực ren – hồng – AP6’, nhưng sạp tôi có cả trăm loại. Mình lớn tuổi rồi, thuê người cũng khó vì đâu phải ai cũng biết cách đặt tên, nhập dữ liệu”, bà than thở.

Ở các hộ kinh doanh ăn uống, sự lo lắng cũng không kém. Anh Phạm Phước Hùng, chủ quán cà phê cóc tại Q.Tân Bình, cho biết quán anh chủ yếu bán mang đi, với giá chỉ 16.000 – 18.000 đồng/ly. “Nếu phải tạo hóa đơn cho từng ly thì không kịp pha chế, mất khách như chơi. Mong cơ quan thuế có cách làm linh hoạt hơn”, anh nói.

Công nghệ, thủ tục là rào cản lớn

Theo Nghị định 70/2025, từ ngày 1.6, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm trong lĩnh vực ăn uống, bán lẻ, vận tải hành khách, thẩm mỹ… phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, kết nối trực tiếp với cơ quan thuế.

Mặc dù chủ trương hướng đến minh bạch và chống thất thu thuế, nhưng với nhiều hộ kinh doanh nhỏ, việc chuyển đổi đột ngột sang hệ thống số hóa lại là gánh nặng thực sự. Họ không chỉ thiếu thiết bị mà còn thiếu kỹ năng sử dụng công nghệ.

Tại TP Mỹ Tho (Tiền Giang), bà H.A, 65 tuổi, chủ cửa hàng quần áo trẻ em, chia sẻ: “Tôi không biết chữ, chưa từng dùng máy tính. Trước đây nộp thuế khoán là xong. Giờ bắt kê khai, in hóa đơn, tôi không biết làm sao. Chỉ mong có người chỉ tận nơi hoặc hỗ trợ chi phí thuê người biết việc”.

Chị Nguyễn Bích Ngọc – chủ cửa hàng thực phẩm ở Từ Sơn (Bắc Ninh) – lo lắng về hàng tồn kho không có hóa đơn đầu vào. “Phần lớn hàng tôi lấy từ nhà vườn hoặc các mối quen. Nếu giờ bán ra mà không chứng minh được nguồn gốc thì liệu có bị phạt không? Chúng tôi cần hướng dẫn rõ ràng để tránh rủi ro”, chị đề xuất.

Không ít tiểu thương ở chợ truyền thống cũng chia sẻ rằng họ đang “chạy nước rút” để mua máy tính, máy in hóa đơn, máy quét mã vạch... với tổng chi phí lên tới vài chục triệu đồng – một khoản không nhỏ với nhiều hộ kinh doanh quy mô nhỏ, doanh thu bấp bênh.

Từ ngày 1/6, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm thuộc một số ngành nghề sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế. Ảnh minh hoạ

Cần lộ trình phù hợp để hộ kinh doanh phát triển bền vững

Theo Cục Thuế (Bộ Tài chính), đến năm 2026, gần 2 triệu hộ kinh doanh đang nộp thuế khoán sẽ chuyển sang hình thức nộp thuế theo doanh thu thực tế. Việc bỏ thuế khoán được kỳ vọng tạo môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch, đồng thời thúc đẩy hộ kinh doanh trưởng thành thành doanh nghiệp.

PGS-TS Nguyễn Thường Lạng (ĐH Kinh tế Quốc dân) cho rằng: “Chính sách kê khai thuế sẽ giúp hộ kinh doanh phát triển, trở thành doanh nghiệp. Tuy nhiên, cần thiết kế quy trình đơn giản, dễ thực hiện và có hỗ trợ cụ thể cho những người không rành công nghệ”.

Thực tế cho thấy, nhiều hộ kinh doanh đã chủ động tiếp cận chuyển đổi. Anh T.Tùng, chủ cơ sở lưu trú tại Hà Nội, cho biết đã áp dụng hóa đơn điện tử từ 2 năm trước. “Dùng phần mềm kế toán dịch vụ giúp tôi tiết kiệm chi phí, kiểm soát doanh thu tốt hơn. Mọi thứ đều minh bạch, rõ ràng”, anh chia sẻ.

Một tiểu thương tại chợ An Đông cũng khẳng định sau khi được hướng dẫn tận tình, chị đã quen với phần mềm, thao tác xuất hóa đơn và quản lý kho hàng. “Lúc đầu tôi cũng hoang mang lắm, nhưng giờ thấy dễ chịu, đỡ sổ sách thủ công, bán hàng cũng chuyên nghiệp hơn”.

Việc áp dụng hóa đơn điện tử là bước đi đúng đắn để minh bạch hóa hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, điều quan trọng là không để hộ kinh doanh nhỏ bị bỏ lại phía sau. Cần thêm thời gian, hỗ trợ kỹ thuật và chính sách tài chính hợp lý để họ thích nghi, phát triển bền vững trong môi trường số hóa.

Cách nào đưa livestream bán hàng vào khuôn khổ?

Thủ tướng yêu cầu tăng cường quản lý, sử dụng hóa đơn điện tử

Từ 1/6, hộ kinh doanh không áp dụng hóa đơn điện tử sẽ bị xử phạt đến 10 triệu đồng