80 năm Việt Nam: Từ quốc gia đói nghèo trở thành cường quốc xuất khẩu

Bất chấp nhiều biến động - từ khủng hoảng kinh tế, xung đột địa chính trị đến đại dịch Covid-19 - kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam vẫn duy trì đà tăng trưởng. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đặt mục tiêu tăng trên 4% trong năm 2025, đưa kim ngạch toàn ngành đạt 70 tỷ USD, hướng tới mốc 80-100 tỷ USD trong những năm tới.

Lúa gạo: Vươn từ “gạo giá rẻ” đến giá xuất khẩu cao nhất thế giới

Nếu phải chọn một biểu tượng cho sự trỗi dậy của nông sản Việt, hạt gạo chắc chắn nằm trong danh sách đầu tiên. Năm 1989, Việt Nam xuất khẩu 1,4 triệu tấn gạo, mang về 322 triệu USD. Chỉ một năm sau, con số đã vượt mốc 1 tỷ USD. Từ đây, Việt Nam bước vào hàng ngũ những quốc gia xuất khẩu gạo lớn của thế giới.

Đến năm 2024, xuất khẩu gạo lập kỷ lục 9 triệu tấn, trị giá 5,7 tỷ USD, giữ vững vị trí top 3 toàn cầu sau Ấn Độ và Thái Lan. Đặc biệt, 7 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đạt 5,5 triệu tấn, vượt qua Thái Lan để đứng thứ hai thế giới.

Nếu trước kia gạo Việt chỉ bán được với giá rẻ, chất lượng thấp, thì hiện nay nhiều loại gạo đã có giá xuất khẩu cao nhất thế giới. Gạo ST25 hai lần được vinh danh “Gạo ngon nhất thế giới” (2019, 2023) là minh chứng rõ rệt. Thương hiệu “Vietnam Rice” đã có mặt tại các chuỗi siêu thị lớn, kể cả những thị trường khó tính như Nhật Bản, Mỹ và EU.

Mới đây, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) đã ghi nhận sản phẩm gạo 5% tấm của Việt Nam được chào bán ở mức 455-460 USD/tấn vào ngày 28/8, cao hơn giá gạo của Ấn Độ khi mà gạo đồ 5% tấm của Ấn có giá 371-376 USD/tấn, gạo trắng 5% tấm có giá 363-369 USD/tấn, và cao hơn giá 355 USD/tấn của gạo 5% tấm Thái Lan.

Tháng 6/2025, Việt Nam cho ra đời dòng gạo “xanh, phát thải thấp”, lô hàng đầu tiên xuất sang Nhật Bản. Đây là sản phẩm gắn với Đề án phát triển 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp ở ĐBSCL, mở ra hướng đi bền vững cho hạt gạo Việt.

Gạo ST25 hai lần được vinh danh “Gạo ngon nhất thế giới” (2019, 2023)

Cà phê Robusta: Ghi dấu mạnh mẽ trên toàn cầu

Cà phê Việt Nam cũng ghi dấu ấn mạnh mẽ, đặc biệt ở phân khúc Robusta. Năm 2024, diện tích cà phê đạt 718.000 ha, sản lượng gần 2 triệu tấn, phần lớn là Robusta. Kim ngạch xuất khẩu vượt 5,6 tỷ USD - cao hơn mọi dự báo.

Chỉ trong 7 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cà phê đã đạt 1,06 triệu tấn, đem về gần 6 tỷ USD. Giá xuất khẩu bình quân 5.672 USD/tấn, tăng hơn 50% so với cùng kỳ năm trước, đưa cà phê Robusta Việt trở thành loại có giá cao nhất thế giới.

Không chỉ xuất khẩu số lượng lớn, cà phê đặc sản từ Sơn La, Buôn Ma Thuột cũng chinh phục thị trường Mỹ và châu Âu. Vị thế “cường quốc cà phê” của Việt Nam đang ngày càng được củng cố.

Hạt tiêu - “Vàng đen” của nông nghiệp Việt

Sau nhiều năm biến động, hạt tiêu Việt Nam đã trở lại chu kỳ tăng giá mới. Năm 2024, xuất khẩu gần 250.000 tấn, thu về 1,31 tỷ USD - mức cao nhất trong 8 năm. Chỉ riêng 7 tháng đầu năm nay, kim ngạch đạt gần 1 tỷ USD, tăng gần 30% so với cùng kỳ.

Việt Nam hiện chiếm 40% sản lượng và 60% xuất khẩu toàn cầu, duy trì danh hiệu “kho vàng đen lớn nhất thế giới”. Dự báo, giá tiêu có thể đạt đỉnh mới 350-400 triệu đồng/tấn trong thập kỷ tới.

Hạt tiêu - “Vàng đen” của nông nghiệp Việt

Điều nhân: 20 năm giữ ngôi số 1 thế giới

Nếu cà phê, gạo hay hạt tiêu có những giai đoạn thăng trầm về giá, thì hạt điều Việt Nam lại nổi bật nhờ ổn định và bền bỉ. Từ mốc 520 triệu USD năm 2006, ngành điều nhanh chóng đưa Việt Nam thành nước xuất khẩu số 1 thế giới.

Đến năm 2024, kim ngạch đạt 4,34 tỷ USD với hơn 723.000 tấn điều xuất khẩu. Hạt điều Việt hiện chiếm khoảng 80% thị phần điều nhân toàn cầu, trong đó Mỹ, Úc, Trung Quốc và châu Âu là thị trường lớn.

Lợi thế lớn nhất của ngành điều là công nghệ chế biến do chính người Việt sáng tạo. Với khoảng 500 doanh nghiệp, công suất chế biến 4 triệu tấn điều thô/năm, sản phẩm đã có mặt ở 90 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Thủy sản: Cá tra khẳng định thương hiệu quốc gia

Xuất khẩu thủy sản của Việt Nam năm 2024 đạt 10 tỷ USD, đưa Việt Nam đứng thứ ba thế giới sau Trung Quốc và Na Uy. 7 tháng đầu năm 2025, kim ngạch tiếp tục tăng hai con số, đạt hơn 6 tỷ USD.

Trong đó, cá tra là “ngôi sao” khi duy trì ngôi vị số 1 thế giới hơn 20 năm. Từ con số khiêm tốn 1,65 triệu USD năm 1997, cá tra Việt đã vươn lên đạt 2,4 tỷ USD năm 2022. Nửa đầu 2025, xuất khẩu cá tra đạt 1,2 tỷ USD, dự kiến cả năm vượt 2 tỷ USD.

Ngoài cá tra, tôm và cá ngừ cũng đóng góp quan trọng, lần lượt đạt 4 tỷ USD và 1 tỷ USD trong năm qua. Ngành thủy sản đang hướng đến mốc 11 tỷ USD trong năm 2025.

Xuất khẩu thủy sản của Việt Nam năm 2024 đạt 10 tỷ USD

Đồ gỗ: Xuất khẩu lớn thứ 2 toàn cầu

Ngành gỗ là minh chứng rõ nét cho sự chuyển đổi từ sản xuất thủ công sang công nghiệp giá trị cao. Từ 219 triệu USD năm 2000, đến 2019 xuất khẩu gỗ đạt 11,3 tỷ USD, đưa Việt Nam vào top 5 thế giới.

Năm 2024, vượt qua nhiều thách thức như điều tra chống bán phá giá hay thiên tai, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt 16,3 tỷ USD - mức kỷ lục lịch sử. Việt Nam hiện là nhà xuất khẩu đồ gỗ có giá trị gia tăng cao lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Trung Quốc.

7 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu gỗ đạt gần 9,64 tỷ USD. Sản phẩm gỗ Việt đã hiện diện tại hơn 160 quốc gia, trong đó 5 thị trường lớn gồm Mỹ, Nhật, Trung Quốc, Hàn Quốc và EU chiếm tới 90% kim ngạch.

Ngoài ra, ngành lâm nghiệp Việt Nam còn đang chuẩn bị khai thác thị trường tín chỉ carbon, ước tính mỗi năm có thể tạo ra 60-70 triệu tấn CO2, hứa hẹn nguồn thu mới bên cạnh xuất khẩu gỗ.

7 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu gỗ đạt gần 9,64 tỷ USD

Với sự lớn mạnh của các ngành hàng chủ lực - từ gạo, cà phê, điều, hạt tiêu, thủy sản đến gỗ - Việt Nam đã khẳng định vị thế một cường quốc xuất khẩu nông sản. Mục tiêu 100 tỷ USD kim ngạch trong thập kỷ tới không chỉ phản ánh tiềm năng sản xuất, mà còn cho thấy năng lực cạnh tranh và khả năng chinh phục những thị trường khó tính nhất.

Hành trình từ “quốc gia nông nghiệp lạc hậu” đến “cường quốc xuất khẩu nông sản” đã chứng minh sức sống bền bỉ của ngành nông nghiệp Việt Nam - một trụ cột của nền kinh tế và là niềm tự hào trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Giá gạo Việt Nam cao nhất thế giới: Thành quả từ chiến lược nâng tầm chất lượng

Giá sầu riêng xuất khẩu tăng, nông dân kỳ vọng lợi nhuận

Trái cây Việt vào Trung Quốc nhờ chính ngạch và chất lượng