Thủ công mỹ nghệ: Giữ hồn truyền thống, mở lối sáng tạo chinh phục thị trường quốc tế

Từ truyền thống đến sáng tạo theo nhu cầu thị trường

Thực hiện Quyết định 2920/QĐ-BNNMT ngày 30/7/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Hội thi sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam 2025 được tổ chức gắn với Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế 2025, đánh dấu lần thứ 5 sự kiện quy mô quốc gia này diễn ra. Năm nay, 231 tác giả trên toàn quốc đã gửi về 452 sản phẩm thuộc 5 nhóm chính: gốm sứ – thủy tinh; dệt, thêu, đan, móc; mây, tre, lá tự nhiên; đá, gỗ, sơn mài, khảm trai; và nhóm sản phẩm sáng tạo khác.

Thủ công mỹ nghệ Việt: Bứt phá thiết kế, chinh phục thị trường quốc tế

Các sản phẩm năm nay thể hiện rõ sự đầu tư về thiết kế, chất liệu và tính ứng dụng, hướng tới thị hiếu thị trường và xu hướng quà tặng văn hóa. Từ nghệ nhân cao tuổi như cụ Cao Hữu Nghị (103 tuổi, Hải Phòng) đến thợ trẻ mới 15 tuổi, hội thi trở thành nơi gặp gỡ giữa các thế hệ – nơi tinh hoa truyền thống được tiếp nối bằng cảm hứng sáng tạo mới.

Sau hai ngày chấm thi, Hội đồng Giám khảo đã chọn ra 60 sản phẩm xuất sắc gồm 5 giải Nhất, 10 giải Nhì, 15 giải Ba và 30 giải Khuyến khích. Lễ trao giải sẽ diễn ra tại Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế 2025 vào tối 14/11 tại Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội, mở màn cho không gian triển lãm và trải nghiệm kéo dài đến ngày 18/11.

Theo ông Vũ Hy Thiều, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ Việt Nam, hội thi năm nay cho thấy sự chuyển mình rõ nét của làng nghề. Nhiều sản phẩm không chỉ dừng lại ở việc kế thừa truyền thống, mà đã bắt đầu thể hiện tư duy thiết kế hiện đại, định hướng thị trường và tính ứng dụng cao.

“Nghệ nhân cần sáng tạo theo nhu cầu thị trường, biến sản phẩm thủ công thành hàng hóa có giá trị thật, chạm được đến người tiêu dùng trong và ngoài nước. Khi đó, thương hiệu thủ công mỹ nghệ Việt Nam mới thực sự có chỗ đứng bền vững”, ông Thiều nhấn mạnh.

Cơ hội lớn từ thị trường toàn cầu 753 tỷ USD

Hiện nay, sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam đã xuất khẩu tới 163 quốc gia, trong đó có Nhật Bản, Hoa Kỳ, EU – những thị trường đòi hỏi cao về tiêu chuẩn chất lượng và câu chuyện văn hóa. Toàn cầu, ngành thủ công mỹ nghệ đạt quy mô hơn 753 tỷ USD, dự báo tăng 10% mỗi năm, phản ánh nhu cầu mạnh mẽ với sản phẩm thân thiện môi trường, mang bản sắc văn hóa.

Tuy vậy, Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức: thiếu đầu tư công nghệ, thiết kế chưa đột phá, nguồn nguyên liệu hạn chế, quy mô sản xuất nhỏ lẻ, trong khi lực lượng lao động trẻ chưa mặn mà với nghề. Kim ngạch xuất khẩu giai đoạn 2020–2023 giảm từ gần 3 tỷ USD xuống 2,4 tỷ USD, cho thấy ngành cần hướng đi mới nếu muốn bắt kịp đà tăng trưởng của thế giới.

Ông Nguyễn Đình Hoa, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, cho biết phát triển làng nghề hôm nay không chỉ là giữ nghề, mà là “giữ hồn – đổi dáng”: gìn giữ tinh hoa Thăng Long – Hà Nội nhưng thích ứng với xu hướng tiêu dùng hiện đại. Thành phố đang hỗ trợ xúc tiến thương mại, kết nối doanh nghiệp – nghệ nhân – nhà thiết kế, đồng thời đào tạo nhân lực trẻ, chuyển đổi số trong quảng bá sản phẩm.

Hội thi năm 2025 vì thế không chỉ là một cuộc thi nghệ thuật, mà là một diễn đàn kinh tế sáng tạo, nơi những người thợ thủ công Việt Nam khẳng định năng lực cạnh tranh, mở rộng cơ hội hợp tác, và đưa thương hiệu “Made in Vietnam” tiến sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Hà Nội tạo chuỗi sản xuất - tiêu dùng bền vững cho thủ công mỹ nghệ

Hội chợ quốc tế Quà tặng hàng thủ công mỹ nghệ Hà Nội 2020

Hội chợ Ambiente Frankfurt 2025 - Cơ hội cho doanh nghiệp Việt khai thác nhiều thị trường tiềm năng