Giá gạo hiện “không quá lo lắng”, nông dân vẫn có lời

Trong những ngày đầu tháng 3, giá gạo xuất khẩu tiếp tục giảm mạnh ở mức 310 USD/tấn đối với gạo 100% tấm.

Ngày 7/3, tại TP. Cần Thơ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà và Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy chủ trì Hội nghị về sản xuất, thị trường lúa gạo và phòng chống hạn mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Tham dự có lãnh đạo 13 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, Hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp, nhà khoa học.

Khó khăn của ngành lúa gạo chỉ 2-3 tháng

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam, những tháng đầu năm 2025, thương mại lúa gạo toàn cầu diễn biến phức tạp, nguồn cung thế giới tăng cao, nhu cầu nhập khẩu thấp khi các thị trường lớn đang thận trọng trong dự trữ và thu mua gạo đã tác động đến xuất khẩu gạo của Việt Nam trong 2 tháng đầu năm.

Trong nước, hiện là thời điểm đang thu hoạch rộ lúa vụ đông xuân tại các tỉnh, thành vùng ĐBSCL nên có hiện tượng giá thu mua giảm so với cùng kỳ năm 2024.

Trong những ngày đầu tháng 3, giá lúa gạo có xu hướng tăng giảm đan xen ở một số chủng loại so với tháng 2. Trong đó, giá lúa IR50404 tươi dao động 5.500-5.700 đồng/kg (tăng 2,8%), lúa OM 18 tươi 6.300 - 6.600 đồng/kg (giảm khoảng 10%).

Riêng xuất khẩu gạo trong 2 tháng đầu năm ước đạt 1,1 triệu tấn (tăng 5,9%), giá trị đạt 613 triệu USD (giảm 13,6%). Giá gạo xuất khẩu trung bình ước đạt 553,6 USD/tấn, giảm 18,3% so với cùng kỳ.

Trong những ngày đầu tháng 3, giá gạo xuất khẩu tiếp tục giảm mạnh ở mức 310 USD/tấn đối với gạo 100% tấm; gạo 5% tấm giá xuất khẩu 393 USD/tấn; gạo 25% tấm là 367 USD/tấn. Philippines, Bờ Biển Ngà và Gana là 3 thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam.

Nguyên nhân giá gạo giảm là các yếu tố như: nguồn cung gạo thế giới tăng tạo áp lực lên thị trường toàn cầu, nhu cầu nhập khẩu giảm và chưa có dấu hiệu phục hồi trong thời gian ngắn hạn, Ấn Độ kết thúc lệnh cấm xuất khẩu gạo và quay lại thị trường xuất khẩu với sản lượng dồi dào.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam đánh giá: "Năm 2024, do giá lúa tăng cao quá, lên tới 9.000 đồng/kg nên người nông dân hưởng lợi, năm nay giá lúa sụt nhưng vẫn có lời".

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy phát biểu - Ảnh: L. Dân

Ông Đỗ Đức Duy - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường - nhận định, khó khăn của ngành lúa gạo chỉ 2-3 tháng, nếu giải quyết được bài toán mua tích trữ để chờ thời điểm thị trường điều chỉnh ổn định thì sẽ không gặp khó khăn.

Hiện nay, lúa gạo chất lượng cao chiếm khoảng 80% thị phần xuất khẩu, hiện giá xuất khẩu loại gạo này ở ngưỡng 530 - 540 USD/tấn, chỉ giảm so với năm ngoái nhưng vẫn cao hơn mặt bằng giá của năm 2023. Như vậy về giá gạo xuất khẩu và giá lúa gạo trong nước chúng ta không quá lo lắng.

Cũng theo ông Đỗ Đức Duy, giá trong nước thấp nhất ở đây là lúa IR 504, giá thành sản xuất khoảng 3.800 - 4.300 đồng/kg, còn mua tại đồng hiện nay là 5.400 đồng/kg trở lên. Như vậy là lợi nhuận của bà con nông dân đạt khoảng 30% trở lên.

Khẩn trương sửa đổi Nghị định 107/2018/NĐ-CP

Ông Nguyễn Ngọc Nam - chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam - cho rằng với sản lượng lúa trong nước và lượng gạo xuất khẩu hằng năm thì không lo không tiêu thụ được.

Xuất khẩu gạo trong 2 tháng đầu năm 2025 ước đạt 1,1 triệu tấn, giá trị đạt 613 triệu USD, có giảm so với cùng kỳ nhưng không đáng kể.

Theo ông Nam, trong sản lượng xuất khẩu gạo của Việt Nam 2 tháng đầu năm có đến 80% là gạo chất lượng cao và phân khúc này ít có cạnh tranh.

Tương tự, ông Trần Tấn Đức - tổng giám đốc Công ty Lương thực miền Nam - cũng cho rằng tình hình cung cầu với giá cả hiện nay hết sức bình thường.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị - Ảnh: VGP

Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, thời gian qua phản ứng chính sách đối với diễn biến thị trường lúa gạo khá kịp thời, tuy nhiên, việc cung cấp thông tin cho người dân, doanh nghiệp về diễn biến thời tiết, hoạt động sản xuất, xuất khẩu trên thị trường thế giới còn là điểm yếu.

Những dự báo, đánh giá về nhu cầu gạo trên thế giới cho thấy triển vọng tốt đối với lúa gạo Việt Nam, có thương hiệu, phân khúc riêng. Do đó, về mặt quản lý xuất khẩu, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương khẩn trương kiểm tra, đánh giá đúng thực trạng tình hình thị trường lúa gạo trong nước khi phân khúc lúa gạo chất lượng cao vẫn ổn định về giá cả; khẩn trương sửa đổi, bổ sung Nghị định 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc hiện nay cho doanh nghiệp xuất khẩu gạo.

Việc sửa đổi Nghị định 107/2018/NĐ-CP với những điều chỉnh quan trọng. Theo đó, các doanh nghiệp muốn được cấp phép xuất khẩu gạo phải đáp ứng các tiêu chí nghiêm ngặt, bao gồm năng lực liên kết sản xuất, hệ thống kho bãi và năng lực tài chính. Đây được coi là giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, tính chuyên nghiệp của hoạt động xuất khẩu lúa gạo.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương xây dựng cơ sở dữ liệu toàn diện về hoạt động sản xuất, xuất khẩu lúa gạo, bao gồm diễn biến thời tiết, dự báo thị trường, kỹ thuật canh tác, hoạt động chỉ đạo điều hành. Đồng thời, quy định trách nhiệm cung cấp, quyền tiếp cận thông tin của các chủ thể liên quan; "đặt hàng" nghiên cứu xây dựng mô hình kinh tế để phục vụ quản lý nhà nước về thị trường lúa gạo.

"Chúng ta cần thay đổi tư duy, thiết lập công cụ theo dõi, cập nhật, dự báo thị trường, biến động thời tiết, khí hậu, làm căn cứ điều chỉnh, quản lý, kiểm soát hoạt động sản xuất, chế biến, xuất khẩu gạo, không để bị động", Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp ngành hàng lúa gạo khẩn trương hoàn thiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp bao gồm các dự án hỗ trợ kỹ thuật, tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp tham gia Đề án, phương pháp tính toán tín chỉ carbon…

Các địa phương bám sát Luật Đất đai, các nghị định về đất nông nghiệp, hỗ trợ nông nghiệp, rà soát, có tiêu chí lựa chọn các vùng sản xuất lúa lớn để triển khai Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp, chuẩn bị và đề xuất gói chính sách đi kèm.

Phó Thủ tướng cũng lưu ý mọi chính sách cho ngành lúa gạo phải dựa trên tiêu chí liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp; chuyển giao công nghệ, hỗ trợ kỹ thuật cho nông dân.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ khẩn trương xây dựng chiến lược phát triển thương hiệu lúa gạo quốc gia mạnh mẽ, đăng ký bản quyền, chỉ dẫn địa lý, để phục vụ xúc tiến thương mại, mở thêm các thị trường mới; phát triển thương mại điện tử cho ngành hàng lúa gạo…

Tăng sức cạnh tranh cho ngành hàng lúa gạo Việt Nam

Giá lúa gạo giảm sâu, nông dân lo mất Tết, Bộ Công Thương đề xuất giải pháp gì?

Bàn giải pháp sản xuất và tiêu thụ lúa gạo