Xuất khẩu sắt thép sang EU tăng mạnh nhờ lực đẩy EVFTA

Xuất khẩu sắt thép sang EU tăng mạnh nhờ lực đẩy EVFTA

Thống kê của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho thấy, xuất khẩu thép của Việt Nam trong 3 tháng đầu năm 2022 đạt hơn 2,28 triệu tấn, giảm 22,15% so với cùng kỳ năm trước. Giá trị xuất khẩu đạt 2,3 tỉ USD, tăng 12,53% so với cùng kỳ năm 2021.

Trong đó, Liên minh châu Âu (EU) đứng thứ 2 trong top các thị trường xuất khẩu thép của Việt Nam, chiếm hơn 19% tỷ trọng xuất khẩu của toàn ngành.

Kết quả này cho thấy các doanh nghiệp sản xuất thép trong nước đã tận dụng hiệu quả một số lợi thế từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), nhất là trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, giá cước vận tải biển đi châu Âu tăng mạnh như hiện nay.

Trong năm 2021, thương mại hai chiều giữa Việt Nam và EU đạt 63,6 tỉ USD, tăng trưởng 14,8% so với năm 2020. Cụ thể, tổng giá trị hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang EU đạt 45,8 tỉ USD, tăng 14,2%; còn EU xuất khẩu sang Việt Nam đạt 17,9 tỉ USD, tăng 16,5% so với năm trước.

Nhờ được lợi về thị trường và giá tăng, xuất khẩu sắt thép trong năm 2021 đã cán mốc hơn 13 triệu tấn, tăng tới 32,9%, đạt 11,79 tỉ USD, tăng 124,3% so với năm 2020. Giá đã tăng ở hầu hết thị trường xuất khẩu của Việt Nam, bình quân đạt trên 901 USD/tấn, tăng 68,8% so với năm 2020. Lần đầu tiên, sắt thép đã góp mặt trong danh sách 8 mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu trên 10 tỉ USD.

Thị trường xuất khẩu sắt thép các loại trong thời gian qua đã có sự thay đổi rõ rệt. Nếu top 5 thị trường xuất khẩu thép trong năm 2020 của Việt Nam là ASEAN (42,6%), Trung Quốc (36,53%), EU (2,86%), Đài Loan (2,86%) và Mỹ (1,87%) thì năm 2021 đã có sự thay đổi. Theo đó, ASEAN vẫn là thị trường truyền thống (28,64%), Trung Quốc (21,32%), EU (12,56%), Mỹ (7,51%) và Đài Loan (5,05%).

Thép Việt Nam được hưởng lợi tại EU

Trong quý I/2022, thứ tự các thị trường xuất khẩu thép của Việt Nam tiếp tục có sự thay đổi. Trong khi khu vực ASEAN vẫn là thị trường chính với 40,57% thì xuất khẩu sang thị trường EU đã tăng vọt lên 19,32%, đứng thứ 2 trong top các thị trường xuất khẩu thép của Việt Nam trong giai đoạn này. Các thị trường tiếp theo lần lượt là Mỹ (8,34%), Hàn Quốc (6,97%) và Hong Kong (3,91%).

Có thể thấy, sản lượng xuất khẩu thép của Việt Nam sang EU tăng nhanh qua từng năm. Cụ thể, tỷ trong xuất khẩu thép sang EU ở năm 2021 chiếm 13% (tương đương 1,6 triệu tấn), tăng tới hơn 10 điểm phần trăm so với năm 2020 (2,86%). Bước sang quý 1.2022, con số này đã tăng lên 19,32%.

Việc tăng trưởng xuất khẩu sắt thép cho thấy các doanh nghiệp ngành thép ngày càng quan tâm khai thác thị trường EU và đã tận dụng tốt những ưu đãi mà hiệp định EVFTA mang lại.

Ngoài thị trường EU, xuất khẩu thép sang Anh của Việt Nam trong thời gian qua cũng có bước chuyển tích cực do Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA) thực thi từ ngày 1/1/2021. Theo đó, kim ngạch xuất khẩu thép sang Anh đạt 419.000 tấn, trị giá gần nửa tỉ USD, tăng 700% về lượng và tăng 1.269% về trị giá.

Hiện nay, cuộc xung đột giữa Ukranie và Nga đã làm gián đoạn nguồn cung ứng thép trên thế giới, dẫn tới thiếu hụt nguồn cung và làm tăng giá thép. Được biết, Nga đang xếp thứ 2 về xuất khẩu thép vào EU, với tỷ trọng 14,1% thép dẹt và 19% thép dài; Ukraine chiếm 8% thép dẹt và 7,4% thép dài.

Giá bán thép và giá thành sản xuất thép tại EU cũng sẽ tăng do giá các mặt hàng năng lượng tăng cao. Cùng với việc Liên minh châu Âu thông báo sẽ cấm nhập khẩu sắt, thép từ Nga sẽ làm thiếu hụt nguồn cung cho châu Âu.

Điều này sẽ tạo cơ hội cho các nhà sản xuất xuất khẩu thép từ các thị trường khác, tiêu biểu như Hòa Phát, Nam Kim, Hoa Sen với tăng trưởng doanh thu trong năm 2021 chủ yếu đến từ xuất khẩu sang thị trường EU.

Hiện nay, EU đang áp mức hạn ngạch nhập khẩu khoảng 2 triệu tấn mỗi năm đối với nhóm “các nước khác”, trong đó có Việt Nam ở giai đoạn từ tháng 7/2021 đến tháng 6/2024.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng hiện EU vẫn áp thuế nhập khẩu thép dựa trên hạn mức xuất khẩu, do đó tăng trưởng về sản lượng xuất khẩu của Việt Nam trong 2022 sẽ không còn cao như 2021.